گربه شنی یکی از جانوران کمیاب ایران است و به سختی می‌توان آن را مشاهده کرد بگونه ای که پایش آن هنوز کامل نشده اما در زیستگاه‌های منتهی به کویر دشت سمسور بزمان و منطقه شکار ممنوع بلبل آباد سیستان و بلوچستان زیست می‌کند و با توجه به ممنوعیت شکار و حفاظت‌های لازم، این گونه در مناطق یادشده در معرض تهدید قرار ندارد.
به گزارش حکیم مهر به نقل از ایرنا، «گیابان گربگ» یا «گربه شنی» گربه‌سان کوچکی است که در مناطق شن‌زار بیابانی آفریقای شمالی، عربستان، آسیای مرکزی، ایران و پاکستان زیست می‌کند و یکی از جانواران کمیاب ایران است که در سیستان و بلوچستان با آسودگی خاطر به گشت و گذار می پردازد.
گربه شنی با اسم علمی (Felis margarita) یکی از ناشناخته‌ترین گربه‌های طبیعت ایران است که در دنیا نیز به خاطر شرایط خاص زیستگاهی این گربه اطلاعات کمی از آن وجود دارد.
این حیوان به عنوان یکی از گونه های در معرض خطر انقراض در دشت ها و مناطق بیابانی ایرانشهر زیست می کند که از سوی سازمان حفاظت محیط زیست به عنوان نماد حیات وحش این شهرستان معرفی شده است.
یکی از زیستگاه‌های مطرح گربه شنی در کل کشور ریگزارهای وسیع دشت سمسور بزمان شهرستان ایرانشهر است.
خصوصیات ظاهری گربه شنی
این گربه کمی از گربه‌های خانگی بزرگتر است و سری پهن، گوش بزرگ و دست و پای کوتاه و در کف پنجه‌ها موهای بلند قهوه‌ای یا سیاه دارد که پنجه ها را می‌پوشاند و آن‌ها را از گرمای شدید کویر حفظ می‌کند و با پراکندن وزن بدن موجب می‌شود تا به خوبی بر روی شن‌های روان حرکت کند.
رنگ موهای پشت این نوع گربه‌سان زرد با نوارها و خال‌های نسبتا تیره، ولی زیر بدن سفید است.
طول سر و بدن این حیوان ۳۹ تا ۵۷ سانتی‌متر، طول دم ۲۸ تا ۳۵ سانتی‌متر، ارتفاع بدن ۲۴ تا ۳۰ سانتی‌متر و وزن ۳.۱ تا ۴.۳ کیلوگرم است.
نر و ماده گربه شنی هم شکل هستند و رنگ بدن خاکی تا خاکستری زرد دارد که در پشت بدن تیره تر و شکم سفید است.
۲ تا سه حلقه سیاه رنگ روی دم وجود دارد و غالبا انتهای دم به رنگ سیاه ختم می شود، یک نوار خرمایی رنگ از گوشه چشم ها تا گونه امتداد دارد و به دلیل رشد موهای بلند و متراکم در میان انگشتان، بین گربه سانان آسیا متمایز است.
روش راه رفتن گربه شنی منحصر به فرد است، چنانچه حین راه رفتن شکمش تقریبا به زمین چسبیده و گاهی نیز در همین حالت جهش می کند.
ویژگی های زیستی
این حیوان به خوبی خود را با شرایط بسیار سخت حاکم بر مناطق بیابانی و کویری تطبیق داده و عمدتا شب فعال و تک زی است.
در زیستگاه های بیابانی کشور با فراوانی نه چندان بالا زیست می کند و تاکنون از چند نقطه در ایران از استان های سمنان، اصفهان، یزد، خراسان جنوبی و سیستان و بلوچستان گزارش شده است.
تغذیه
این گربه به خوبی می تواند از درخت بالا برود و پس از غروب به شکار جوندگان، مارمولک ها،پرنده ها و حشرات می‌پردازد.
گربۀ شنی از پستانداران کوچک به ویژه دوپاها و گاهی هم از خرگوش و خزندگان تغذیه می‌کند.
گربه‌های شنی قادرند تا مدت زمان بسیار زیادی را بدون نوشیدن آب زنده بمانند و زمانی که به آب دسترسی ندارند، آب مورد نیاز خود را از خوردن شکار تامین می‌کنند.
تولید مثل
گربه شنی در اواسط زمستان جفت گیری و به طور احتمالی ۲ بار در سال تولید مثل می‌کند.
حیوان ماده بعد از حدود ۶۳ روز ۲ تا چهار بچه کور به دنیا می آورد که چشم‌های نوزادان بعد از ۲ هفته باز می‌شوند.
وضعیت حفاظتی
در زمره گونه های در خطر انقراض سازمان حفاظت محیط زیست و در فهرست سرخ IUCN قرار دارد.
وجود بیش از ۱۰۰ گربه شنی در ایرانشهر
رییس اداره حفاظت محیط زیست ایرانشهر در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: بارش های زمستان گذشته و بهاری موجب بهبود شرایط زیستگاه های طبیعی و رویش پوشش گیاهی مناسب در مناطق حوزه این شهرستان شده است.
«محمدانور هاشمزهی» گفت: ایجاد پوشش گیاهی مناسب و به تبع آن بهبود شرایط گونه های جانوری علف خوار در طبیعت منطقه موجب افزایش طعمه های غذایی برای گونه های جانوری گوشتخوار منطقه و ایجاد شرایط مناسب زیستی و زادآوری گونه های مختلف جانوری شده و منجر به افزایش جمعیت این گونه ها از جمله کوچکترین عضو این خانواده یعنی گربه شنی در مناطق مختلف و زیستگاه های دشتی و ماسه زارهای منطقه شده است.
وی افزود: براساس برآورد کارشناسان و محیط بانان، بیش از ۱۰۰ قلاده گربه شنی در منطقه شناسایی شده است.
رییس اداره حفاظت محیط زیست ایرانشهر بیان کرد: گربه شنی به دلیل اینکه در دشت ها و بیابان های دورافتاده زندگی می کند، در معرض تهدید قرار ندارد و بهبود زیستگاه ها به سبب بارندگی ها چند ماه گذشته شرایط را برای زادوولد و افزایش جمعیت این حیوان فراهم کرده است.
