حکیم مهر- محسن طاهرمیرزایی: دانشیار دانشکده دامپزشکی دانشگاه شهرکرد که بر اساس رتبهبندی پایگاه اسکوپوس در فهرست ۲ درصد دانشمندان برتر دنیا قرار گرفت، در گفتوگو با پایگاه خبری تحلیلی حکیم مهر، به بیان چگونگی این اتفاق میپردازد.
«دکتر عزیزاله فلاح مهرجردی» معتقد است بین دانشکدههای دانشگاه شهرکرد، با اینکه تعداد اعضای هیات علمی دانشکده دامپزشکی از تمام دانشکدهها کمتر است، اما وقتی شاخصهای علمی را بررسی میکنیم، میبینیم که دانشکده دامپزشکی همیشه عملکرد خوبی داشته است.
وی میگوید: «با توجه به اینکه عمده پژوهشهای ما نیاز به فیلد دارد و فیلدمحور و آزمایشگاهمحور است، امکانات آزمایشگاهی، وسایل مصرفی و مواد مصرفی از مهمترین چالشها و مشکلات به شمار میرود. در حال حاضر با گران شدن مواد مصرفی، برای خرید تجهیزات جدید کمی به مشکل خوردیم و تامین هزینه مواد مصرفی برای پایاننامه دانشجویان و تحقیقات خودمان سخت شده است.»
حکیم مهر: آقای دکتر، چه شد که به دامپزشکی علاقهمند شدید؟
از نوجوانی ارتباط خوبی با حیوانات داشتم و با توجه به اینکه منزلمان بزرگ بود، همیشه حیوانات اهلی از جمله مرغ، خروس، گربه و... را در خانه نگهداری میکردم. از همان دوران جوانی، علیرغم میل باطنی پدر و مادرم به تحصیل من در رشته دندانپزشکی، من به دامپزشکی علاقهمند بودم. در سال ۷۳ در آزمون کنکور شرکت کردم و دامپزشکی را بهعنوان رشته تحصیلی خودم انتخاب کردم. در نهایت در همین رشته در دانشگاه شهید باهنر کرمان پذیرفته و سال ۷۹ فارغالتحصیل شدم.
در ادامه، دوره سربازی را به صورت امریه در اداره کل دامپزشکی کرمان گذراندم. بعد از آن نیز علاقهمند به ادامه تحصیل در رشته بهداشت و کنترل کیفیت مواد غذایی شده و در سال ۸۲ در آزمون دکترای تخصصی دانشگاه ارومیه پذیرفته و ۵ سال بعد فارغالتحصیل شدم.
در سال ۸۸ به عضویت هیات علمی دانشکده دامپزشکی دانشگاه شهرکرد درآمدم و تا امروز که حدود ۱۱ سال از آن میگذرد، مشغول انجام خدمت هستم.
حکیم مهر: آقای دکتر، ضمن تبریک به مناسبت قرارگیری حضرتعالی در فهرست ۲ درصد دانشمندان برتر دنیا، لطفا کمی از سازوکار این انتخاب برایمان بگویید.
پایگاه اسکوپوس که یکی از معتبرترین پایگاههای علمی در دنیاست، این انتخاب را بر اساس ۶ شاخص انجام میدهد. یکی از شاخصها اچ-ایندکس و دومین شاخص تعداد ارجاعات به مقالات است. به صورت کلی این انتخاب بر اساس مجموع شاخصها انجام میشود و صرف تعداد مقاله و میزان سابقه اهمیتی ندارد. درخصوص سایر شاخصهای انتخاب، بهتر است به پایگاههای علمسنجی در پزشکی و وزارت علوم مراجعه شود که به شکل دقیقتر به پاسخ برسید.
بنده چند سالی بود که حداقل در ایران و بین متخصصین بهداشت مواد غذایی وزارت علوم، بالاترین اچ-ایندکس را داشتم. البته وزارت بهداشت هم رشته ما را دارد اما بنده این افتخار را در وزارت علوم داشتم.
حکیم مهر: اچ-ایندکس شما چند است؟
اچ-ایندکس من در پایگاه اسکوپوس عدد ۲۲ است.
حکیم مهر: چه تعداد مقاله دارید؟
در اسکوپوس ۴۹ مقاله دارم.
حکیم مهر: گویا غیر از شما افراد دیگری هم از دانشگاه شهرکرد در این لیست قرار گرفتهاند.
بله. اگر به سایت دانشگاه شهرکرد مراجعه کنید، غیر از بنده ۶ نفر دیگر از دانشگاه شهرکرد در این لیست قرار گرفتند. ۴ نفر از دانشکده فنی و ۲ نفر از دانشکده کشاورزی. در صورتی که مثلا از دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد، تنها یک نفر در لیست قرار گرفت. بنابراین فکر میکنم دانشگاه شهرکرد در این زمینه کارنامه خوبی دارد و موفق عمل کرده است. علیرغم اینکه امکانات ما کم و توقع ما برای فراهم کردن امکانات برای تحقیقات کاربردی خیلی بیشتر است، اما به نسبت عملکرد خوبی داشتیم. بین دانشکدههای دانشگاه شهرکرد، با اینکه تعداد اعضای هیات علمی دانشکده دامپزشکی از تمام دانشکدهها کمتر است، اما وقتی شاخصهای علمی را بررسی میکنیم، میبینیم که دانشکده دامپزشکی همیشه عملکرد خوبی داشته است.
حکیم مهر: تعداد اعضای هیات علمی دانشکده دامپزشکی چند نفر هستند؟
دقیق نمیدانم اما قطعا زیر ۴۰ نفر است؛ در صورتی که با توجه به رشتههای تخصصی، باید خیلی بیشتر از این باشد.
حکیم مهر: مهترین مشکلات و چالشهای حوزه پژوهش از نظر شما چیست؟
با توجه به اینکه عمده پژوهشهای ما نیاز به فیلد دارد و فیلدمحور و آزمایشگاهمحور است، امکانات آزمایشگاهی، وسایل مصرفی و مواد مصرفی از مهمترین چالشها و مشکلات ما به شمار میرود. البته میتوانیم بگوییم گروه بهداشت و مواد غذایی دانشگاه شهرکرد از گروههایی است که امکانات نسبتا خوبی دارد. کمااینکه از ارتباط خود با سایر مراکز و امکانات آزمایشگاهی آنها استفاده میکنیم. در خود دانشگاه شهرکرد نیز میتوانیم از آزمایشگاه مرکزی و امکانات گروههای دیگر استفاده کنیم. اما در حال حاضر با گران شدن مواد مصرفی، برای خرید تجهیزات جدید کمی به مشکل خوردیم و تامین هزینه مواد مصرفی برای پایان نامه دانشجویان و تحقیقات خودمان سخت شده است.
حکیم مهر: یکی از انتقادات به حوزه پژوهش این است که غالبا پژوهشها غیر کاربردی هستند. نظر شما چیست؟
پژوهش کاربردی یا باید تقاضامحور باشد یا اینکه بعد از انجام، نتایج آن به صنعت نیز منتقل شود. به نظر من نقص در هر دو قسمت است؛ مثلا در رشته خودم، هم بحث کنترل کیفی مواد غذایی اشکال دارد و هم پژوهشهایی که ما انجام میدهیم، زیرا ممکن است به درد صنعت نخورد. البته برخی پژوهشهایی که ما در حوزه مواد غذایی اانجام میدهیم، نهایتا نتایج آن ممکن است به درد صنعت نخورد اما برای حوزه سلامت کاربردی خواهد بود و میتوان از آن برای سیاستگذاری سلامت و بحث امنیت غذایی استفاده کرد، اما متاسفانه در همین حوزهها نیز کارهایی که ما انجام دادیم، به مشکل خوردیم.
ریشه این مشکل از خود ماست، چراکه باید مقداری دید خود را صنعتیتر و تقاضامحورتر کنیم. مشکل صنعت هم هست، چرا که به همین مواردی که هست، اکتفا میکند و خیلی در جهت ارتقای محصولات، سلامت و کیفیت قدم برنمیدارند. به نظر من این قضیه باید اصلاح شود.
حکیم مهر: بهعنوان یک پژوهشگر نظر شما در خصوص جایگاه امروز آموزش دامپزشکی چیست؟ آیا با الحاق آن به وزارت بهداشت موافقید؟
اگر به عنوان یک پژوهشگر به این مساله نگاه کنم، تقریبا عمده پژوهشهایی که انجام میشود در ارتباط با سلامت مردم و حوزه وزارت بهداشت است. اگر بحث اجرایی را هم در نظر بگیرید، بخش فراوردههای خام دامی در حیطه دامپزشکی است. همین فراورده وقتی فراوری میشود، زیر نظر وزارت بهداشت قرار میگیرد. لذا به نظر من یککاسه کردن نظارت در این موارد میتواند کمککننده باشد.
بنده جزو موافقین این طرح هستم که دامپزشکی یا لااقل رشته بهداشت و کنترل مواد غذایی زیر مجموعه وزارت بهداشت قرار گیرد، چرا که اجرای این طرح از نظر اجرایی و خدماتی بسیار مناسب خواهد بود و دیگر شاهد مشکلات گذشته نخواهیم بود. کمااینکه سالیانی بحث خمیرمرغ را داشتیم و وقتی محصول فراوری میشد، وزارت بهداشت باید محصول فراوری شده را تایید میکرد که آنها این کار را نمیکردند و این تبدیل به یک چالش بزرگ هم برای تولید کننده و هم برای مصرف کننده شده بود.
حکیم مهر: ممنون از فرصتی که در اختیار ما قرار دادید.