انتشار ماجرای هولناک و اسف بار از لحظه آزار و اذیت گورخرهای آفریقایی در فضای مجازی و به دنبال آن تلف شدن ۲ گورخر به فاصله‌ی حدود ۱۵ روز در باغ وحش صفادشت، موجب شده تا برخی افراد از این مکان به گورستانی برای حیوانات یاد کنند.
به گزارش حکیم مهر به نقل از ایرنا، داستان از آنجا شروع شد که سه گورخر آفریقایی شامل ۲ ماده و یک نر از کشور هلند خریداری و در نهم اردیبهشت امسال به ایران منتقل می شوند؛ با توجه به تعطیلی گمرک و کامل نبودن مدارک برای ترخیص حیوانات در ۹ و ۱۰ اردیبهشت (پنجشنبه و جمعه) سرانجام در روز شنبه ۱۱ اردیبهشت گورخرها ترخیص و به مسئولان باغ وحش صفادشت تحویل داده شدند.
کلیپ هایی از نحوه تحویل و انتقال گورخرها از گمرک به خودروی باغ وحش صفادشت منتشر شد که در آن گورخر های فلک زده از ترس و استرس به داخل جوی های آب افتاده اند و تازیانه و شلاق است که از آنها استقبال می کند و پس از انتشار این کلیپ و به فاصله کمتر از یک روز خبر تلف شدن گورخر نر در ۱۲ اردیبهشت رسانه ای شد.
مسئولان باغ وحش صفادشت با صدور جوابیه ای اعلام کردند که «در ۹ اردیبهشت گورخرها ترخیص و به گمرک تهران منتقل شدند که با توجه به تعطیلی گمرک تهران در ۹ و ۱۰ اردیبهشت (پنجشنبه و جمعه) با دلسوزی مسئولان این گمرک در تاریخ شنبه ۱۱ اردیبهشت گورخرها ترخیص و به مقصدباغ‌وحش حرکت داده شدند که متاسفانه گورخر نر در مسیر انتقال به باغ‌وحش جان خود را از دست داد و لاشه آن تحویل باغ‌وحش شد و پس از بررسی تیم دامپزشکی باغ‌وحش مشخص شد که علت مرگ استرس بیش از حد و ایجاد عفونت داخلی حین انتقال و وقفه بدون دلیل در گمرک بازرگان بوده است.»
در واکنش به این موضوع، «مهرداد جمال ارونقی» معاون فنی و امور گمرکی گمرک ایران به خبرنگار ایرنا گفت: برای ترخیص این حیوانات ثبت سفارش شده ولی معتبر نبوده؛ همچنین کالا جز کالاهای ممنوع الورودی بوده است که تاریخ ثبت سفارش آن منقضی شده و باید اصلاح انجام می شد.
به گفته او، ارائه نکردن کدرهگیری بانک بعد از قرنطینه دامی از دیگر موارد نقص مدارک بوده است که منجر به معطلی گورخرهای از کمرگ شده است.
همچنان تاکنون علت تلف شدن این حیوان زبان بسته از سوی نهادهای متولی از جمله اداره کل دامپزشکی و محیط زیست استان تهران همچنان اعلام نشده است.
علت تلف شدن گورخرهای نر و ماده آفریقایی در هاله ای از ابهام
چندی بعد در کمال ناباوری و در ۲۸ اردیبهشت یعنی حدود ۱۵ روز بعد خبر تلف شدن گورخر ماده نیز در فضای مجازی منتشر شد؛ رئیس اداره نظارت بر امور حیات وحش محیط زیست استان تهران در این باره گفت: علت تلف شدن این حیوان از سوی اداره کل دامپزشکی استان در حال بررسی است.
«محمدکرمی» این را هم گفت که صبح ۲۸ اردیبهشت همکاران اداره کل محیط زیست استان تهران از باغ وحش صفادشت بازدید کردند و از ضعف یکی از ۲ گورخر ماده گزارش دادند و ظهر همان روز نیز توسط مدیر باغ وحش، خبر تلف شدن این گورخر اعلام شد.
او ادامه داد: در این راستا نمونه برداری های لازم از گورخر ماده آفریقایی انجام شده است و تا رسیدن جواب اداره کل دامپزشکی استان تهران منتظر می مانیم.
از روز تلف شدن گورخر نر تاکنون حدود یک ماه است که می گذرد اما هنوز مسئولان علت اصلی تلف شدن گورخر را اعلام نکرده اند که این موضوع صدای دوستداران حیات وحش و مدافعان حقوق حیوانات را درآورده است.
با این وجود «محمد کرمی» رئیس اداره نظارت بر امور حیات وحش محیط زیست استان تهران خبر از حال خوب تنها گورخر باقی مانده داده و عنوان کرده است که از زمان ورود سه گورخر آفریقایی به باغ وحش صفادشت، حال گورخر نر و یکی از گورخر های ماده بد بود و این حیوان ها ضعف بدنی و جسمانی داشتند.
نهادهای مربوطه حیات وحش پاسخگوی افکار عمومی باشند
«عبداله سالاری» که دکترای تخصصی اکولوژی و مدیریت حیات وحش دارد در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با اشاره به تلف شدن گورخرها می گوید: حدود یک ماه است که ۲ گورخر نر و ماده تلف شدند و هنوز علت این اتفاق از سوی نهادهای مربوطه به مردم و دوستداران حیات وحش گفته نشده است.
این کارشناس رسمی دادگستری حوزه محیط زیست طبیعی اضافه می کند: باید متولیان امر از جمله دامپزشکی و محیط زیست استان پاسخگوی افکار عمومی باشند و با بررسی جوانب مختلف مقصران را اعمال قانون کنند و یا حتی کوچک ترین کار که همان عذرخواهی است را از مردم داشته باشند.
وی با بیان اینکه هدف باغ وحش ها امروزه سود و درآمد بالاست، گفت: درخواست برای آوردن سه گورخر آفریقایی به خاطر اینکه جزو گونه های خاص بودند انجام شد و این امر در راستای جلب بازدید مردم و کسب سود بیشتر بود.
سالاری ادامه می دهد: این امر نوعی درآمدزایی قانونی است در حالی که بر اساس دستورالعمل های اتحادیه باغ وحش ها هدف از وجود باغ وحش ارائه آموزش ها به کسانی است که امکان حضور در طبیعت را برای دیدن حیات وحش و گونه های نادر را ندارند. همچنین پژوهش و تحقیقات علمی در راستای حفاظت حیات وحش یکی دیگر از هدف های ایجاد باغ وحش هاست درحالی که ما شاهد هستیم باغ وحش ها در ایران این اهداف را گم کرده اند و درآمدزایی را اولویت اولیه و اصلی قرار داده اند.
وسایل نقل و انتقال گورخرها استاندارد نبود
نبود استانداردها در وسایل حمل و نقل از دیگر مواردی است که این کارشناس به آن اشاره کرده و می گوید: متاسفانه تصاویری که از انتقال گورخرهای آفریقایی در فضای مجازی منتشر شد برای عموم مردم و دوستداران محیط زیست بسیار اسفناک بود.
این کارشناس حیات وحش اضافه می کند: نبود آموزش ها، عدم بهره مندی از افراد متخصص در این عرصه و نبود امکانات و دانش لازم برای انتقال این گونه ها نمایان بود و این امر نشان داد که هیچ دستورالعمل مدونی برای باغ وحش ها در این زمینه ارائه نشده و یا اگر شده است الزامی برای رعایت آن وجود ندارد.
به گفته وی، پیش از انتقال یک گونه باید از قبل وسایل حمل و نقل آن، تناسب با ورودی باغ وحش، محل نگهداری آن و سایر موراد بررسی شود و دستورالعمل های موجود بومی سازی شده و ارائه شود نه اینکه شاهد نمایش چنین حرکت هایی باشیم.
رفتار با گورخرها حیوان آزاری بود
سالاری برخورد نادرست با سه گورخر آفریقایی را نمونه بارز حیوان آزاری عنوان کرده و می گوید: شخص وارد کننده و متولی امر موظف است تا ابعاد مختلف نقل و انتقال و نگهداری این حیوانات را بررسی و بعد اقدام به درخواست و صدور مجوزها کند در حالی که ما تنها در بخشی از این کلیپ های منتشر شده شاهد رفتارهایی نادرست و غیرکارشناسی با این گونه ها بودیم.
وی خاطر نشان می کند: تعلل در ترخیص از کمرگ به خاطر نقص مدارک و نبود جایگاه مناسب برای نگهداری آنها در آن زمان از جمله مواردی است که باید شخص وارد کننده به آنها فکر می کردند.
این متخصص اکولوژی و مدیریت حیات وحش با تاکید بر اینکه محیط زیست موظف بر ارائه شیوه نامه های نقل و انتقال و نظارت بر استانداردهای باغ وحش هاست، می گوید: تبیین چنین شیوه نامه ای و ابلاغ آن به باغ وحش ها کار پیچده و سختی نیست اما همچنان شاهد چرخه معیوب این روند هستیم.
نبود استانداردهای لازم برای انتقال حیوانات به باغ وحش ها، شیوه برخورد نادرست و غیرکارشناسی در انتقال این گونه ها از جمله مواردی بود که در کلیپ های منتشر شده در فضای مجازی می توان به آن استناد کرد این در حالی است که «علیرضا اشراقی» مدیرباغ وحش صفادشت می گوید: از بهترین سیستم های حمل و نقل که مورد تایید کشور هلند بوده است برای حمل و نقل حیوانات استفاده کرده ایم.
همچنان افکار عمومی که از این نوع ورود حیوانات و نگهداری آنها دچار نوعی سردرگمی شده است منتظر نظرهای کارشناسی نهادهای متولی امر است نهادهایی از جمله محیط زیست استان تهران که حتی خودشان استانداردهای باغ وحش صفادشت را نپذیرفته است؛ سعید محمودی مدیرکل حفاظت محیط زیست استان تهران سال گذشته در بازدید از این باغ وحش گفته است ایراداتی در این مرکز به لحاظ فضا و نگهداری حیوانات وجود دارد که باید مرتفع شود.
باغ وحشی در شهرستان ملارد در جنوب استان تهران، دارای ۷۵ گونه شامل انواع حیوانات علفخوار، گوشتخوار، خزنده و پرندگان خشکی‌زی و آبزی است که با تلف شدن ۲ گورخر آفریقایی، سلامتی و نحوه ادامه زندگی سایر گونه ها را نیز برای دوستداران حیات وحش دچار تردید کرده است.
پس از یک ماه، امروز تنها شاهد زنده ماندن یک گورخر از سه گورخری هستیم که می توانستند با خطوط عمودی زیبای سیاه و سفید بدنشان جلوه گر زیبایی های حیات وحش باشند.
