تب برفکی و طرح پشتیبانی و رفع موانع تولیدات کشاورزی - دكتر محسن مشكوة

تب برفکی و طرح پشتیبانی و رفع موانع تولیدات کشاورزی

دكتر محسن مشكوة

 مطلبی را جناب آقای دکتر عطارد دوست و همکار عزیز در باب عدم امکان کنترل و ریشه‌کنی بیماری تب برفکی در کشورهای آسیایی و آفریقایی و ریشه‌کنی آن در بسیاری از کشورهای جهان در پایگاه خبری تحلیلی حکیم مهر مطرح نموده‌اند. در این نوشتار آمده است که با وجود گذشت سالیان متمادی از تشخیص بیماری در ایران و با وجود پیشرفت در تولید کمی و کیفی واکسن‌ها، همچنان رخدادهای بیماری در ایران ادامه دارد و در تحلیل علل عدم موفقیت در کنترل و ریشه‌کنی بیماری، به چالش ساختار بهداشتی نیز اشاره نموده‌اند.

اساساً صدور پروانه بهداشتی در راستای نظام‌مندی و ساماندهی مراکز نگهداری و پرورش دام بر مبنای رعایت اصول، موازین و ضوابط بهداشتی در مکان‌یابی مناسب با رعایت حریم و فاصله‌گذاری، انطباق جانمایی تأسیسات و فضاهای بهداشتی قرنطینه‌ای به منظور فراهم نمودن بستر بهداشتی و زیرساخت‌های لازم برای استقرار سامانه‌های بهداشتی در راستای تحقق امنیت زیستی، امنیت غذایی، حفظ و ارتقاء بهداشت عمومی، تولید سالم و امنیت شغلی شاغلین این حوزه و فراهم نمودن بستر بهداشتی برای سرمایه‌گذاری مطمئن، استوار است.

نبود ساختار بهداشتی مناسب در دامداری‌های غیرصنعتی، نیمه صنعتی و صنعتی پیامد مخاطرات بهداشتی و خسارات ناشی از بروز و شیوع بیماری تب برفکی را دوچندان می‌نماید.

تأمین سلامت دام و فرآورده‌های دامی مستلزم پیش‌نیازها و استقرار سامانه‌های بهداشتی و تضمین کیفیت مشتمل بر GMP (روش خوب تولید)، GAHP (روش خوب نگهداری و پرورش دام)، GHP  (روش خوب بهداشتی)، GPP  (روش خوب بسته‌بندی)، GSP  (روش خوب نگهداری)، GDP (روش خوب توزیع)،  HACCP  (ارزیابی خطر و کنترل نقاط بحرانی) در سراسر زنجیره تولید، به ویژه در مراکز نگهداری و پرورش دام است و پایه و اساس استقرار سامانه‌های بهداشتی بر مکان‌یابی محل احداث تاسیسات، فاصله‌گذاری (رعایت حریم)، انطباق جانمایی بهداشتی تأسیسات، فضاهای بهداشتی قرنطینه‌ای و وسایل و ملزومات کار از جمله تفکیک و جداسازی قسمت‌های تمیز و کثیف، شرایط مناسب کف، دیوارها و سقف، وضعیت مناسب تهویه و نور، محدودیت ورود حشرات، پرندگان، جوندگان و دیگر حیوانات مزاحم و موذی و لانه‌گزینی انگل‌ها، تعبیه حوضچه‌های ضدعفونی، خروج پساب و ضایعات، جمع‌آوری و دفع بهداشتی فاضلاب، دپوی کود و عقیم‌سازی آن و امحاء بهداشتی لاشه‌های تلف شده (چاه دفن لاشه/ کوره لاشه‌سوزی) قرار دارد که از طریق صدور و تمدید پروانه‌های بهداشتی فراهم می‌گردد.

متاسفانه در طرح پشتیبانی و رفع موانع تولیدات کشاورزی مطروحه در مجلس شورای اسلامی، اصول، موازین و ضوابط بهداشتی به عنوان مانع تولید تلقی شده و بسیار کمرنگ دیده شده و مسئولیت صدور پروانه‌ها به سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی سپرده شده است، در حالی‌که اساس صدور پروانه‌ها بر تامین بهداشت دام و تامین بهداشت فرآورده‌های دامی از طریق کاهش مخاطرات بهداشتی ناشی ازجمله بیماری‌های واگیر دامی و بیماری‌های مشترک قابل انتقال بین حیوان و انسان استوار است. لذا چنانچه هدف کاهش فرایندهای زائد و دست و پاگیر در صدور پروانه هاست، منطقی این بود که به صدور پروانه بهداشتی تاسیس و بهره‌برداری توسط یک سازمان و آن هم سازمان نظام دامپزشکی ج.ا.ا. بسنده گردد. سازمان دامپزشکی کشور به عنوان متولی تامین بهداشت دام و فرآورده‌های دامی کشور مسئولیت سیاست‌گذاری و ابلاغ ضوابط حاکمیتی را عهده‌دار باشد و سازمان نظام دامپزشکی ج.ا.ا. مجری این سیاست‌ها و ضوابط درصدور پروانه‌های بهداشتی در مراحل تاسیس و بهره‌برداری و استقرار سامانه‌های بهداشتی گردد.

فراموش نکنیم که در جهان واحد ONE WORLD به استراتژی سلامت واحد ONE HEALTH نیاز است و برای تحقق سلامت واحد همکاری حوزه‌های پزشکی، دامپزشکی و بهداشت محیط زیست الزامی است و جز اين نگرش، دستيابي به شاخص‌های سلامت، امری محال و غيرقابل دسترس است.

جناب آقای دکتر عطارد، تحلیل شما بجا و درست است. این را هم باید اضافه کرد که در صورت تصویب، ابلاغ و اجرای طرح پشتیبانی و رفع موانع تولیدات کشاورزی به شکل موجود در امر صدور پروانه‌ها نه تنها کمکی به کنترل و ریشه‌کنی این مهمان ناخوانده (ویروس تب برفکی) نخواهد کرد بلکه به موارد بروز و شیوع و یا رخدادهای بیشتر بیماری خواهد انجامید.