حکیم مهر: شهرنشینی سریع به ویژه در حاشیه شهرها و نزدیک به محیط‌های بکر همراه با افزایش تقاضا برای انرژی و منابع طبیعی سبب شده تا هر ساله از هر پنج بیماری جدید انسانی در جهان، سه مورد با منشا حیوانی شناسایی شود.
به گزارش حکیم مهر به نقل از دانشجو، بیماری همه‌گیر کووید-۱۹ جدیدترین نمونه از بیماری‌های مشترک میان انسان و دام است با این حال این امکان وجود دارد که آخرین و یا بدترین نوع این دسته بندی از بیماری‌ها نباشد.
این روزنامه اسپانیایی در گزارشی با بیان اینکه به بیماری های مشترک انسان و دام در اصطلاح «زئونوز» می گویند، نوشت: افزایش تحرک و جابجایی انسان، تسخیر فضاهایی که تا کنون برای حیات وحش محفوظ بوده است، مهاجرت حیوانات در نتیجه تغییرات آب‌وهوایی و انتقال بیماری‌های بومی از سایر قاره‌ها به عرض‌های جغرافیایی ناشناخته سبب شده تا هر ساله از هر پنج بیماری جدید انسانی در جهان، سه مورد با منشا حیوانی شناسایی شود.
طبق آمار سازمان جهانی بهداشت، ۲۵ درصد از مرگ و میرها در جهان به علت بیماری‌های زئونوز است. همچنین از یکهزار و ۷۰۹ عامل بیماری‌زای شناخته شده در انسان، ۸۳۲ مورد (۴۷ درصد) آن مستقیم یا غیرمستقیم از طریق حیوان به انسان انتقال می شود.
به نوشته این نشریه اسپانیایی، انتقال بیماری‌ها بین حیوانات و انسان‌ها مسئله جدیدی نیست اما عواملی چون جهانی شدن و تغییرات اقلیمی، خطرات سرایت را چند برابر کرده و چالش‌هایی برای سلامت انسان، حیوانات و محیط زیست ایجاد می‌کند که رویکرد میان رشته ای پزشکان، دامپزشکان و کارشناسان محیط زیست را می‌طلبد.
مسئله پیشگیری و تشخیص زودهنگام بیماری‌های مشترک بین انسان و دام از چنان اهمیتی برخوردار است که پزشکان، دامپزشکان، دانشمندان محیط زیست و سیاستمداران را در میزگردی که اخیرا (۲۵ اکتبر/ سوم آبان) توسط شرکت داروسازی بوهرینگر اینگلهایم(Boehringer Ingelheim) آلمان با عنوان «سلامت واحد؛ حرکت به سمت یک رویکرد جامع سلامت»(One Health: avanzando hacia un abordaje integral de la salud) برگزار شد، گرد هم آورد.
«سلامت واحد»(One Health) مفهومی است که برای اولین بار در سال ۱۹۶۴ میلادی توسط کالوین شوآب (Calvin Schwabe) دامپزشک آمریکایی استفاده شد و سازمان جهانی بهداشت از آن به عنوان طراحی و اجرای برنامه‌های تحقیقاتی، بهداشت عمومی و قوانین و ایمنی مواد غذایی نام برد که امکان کنترل بیماری‌های مشترک میان انسان و دام را فراهم می‌کند.
هر چه تعامل میان افراد، حیوانات، گیاهان و محیط زیست بیشتر باشد، خطر سرایت نیز افزایش می‌یابد که این امر می‌تواند به دو صورت اتفاق بیفتد: انتقال از یک حیوان آلوده به یک انسان که هاری و کووید-۱۹ نمونه‌های شناخته شده آن هستند و دیگری سرایت از طریق یک گونه واسطه دیگر به نام ناقل. ناقلین رایج انتقال شامل پشه‌ها (مالاریا) یا کنه‌ها (بیماری لایم) هستند.
براساس گزارش سازمان جهانی بهداشت حیوانات (OIE)، ۶۰ درصد از بیماری‌های عفونی شناخته شده انسان منشأ حیوانی (حیوانات اهلی یا وحشی) دارند و همچنین ۷۵ درصد از عوامل بیماری‌زا، بیماری‌های عفونی ناشی از حیوان هستند.
کارولینا داریا وزیر بهداشت اسپانیا که از سخنرانان این کنفرانس بود، گفت: بر اساس پیش‌بینی‌ها، دو سوم بشریت تا سال ۲۰۵۰ در شهرهای بزرگ زندگی خواهند کرد. بنابراین دستیابی به شهرهایی که به طور فزاینده ای پایدار هستند و کیفیت زندگی بهتر را فراهم می‌کنند ضروری است. این کیفیت بهتر زندگی نیز از حوزه سلامت عمومی، سلامت حیوانات و بهداشت محیط خارج نیست.
همه‌گیری جهانی کووید-۱۹، منشا حیوانی آن، تکامل سریع بیماری، گسترده جغرافیایی وسیع درگیر و پیامدهای جدی بهداشتی و اقتصادی آن نه تنها استراتژی‌های بهداشت عمومی قبل و بعد از این بیماری را نشان داد بلکه اهمیت بیماری‌های مشترک میان انسان و دام را بیش از پیش برجسته کرد.
به نوشته لا وانگواردیا، با تکیه به آخرین پیشرفت‌های پزشکی تصور می‌کردیم که بزرگترین مشکل جامعه در آینده، بیماری‌های مزمن خواهد بود در حالی که می‌بینیم زئونوزها همچنان مشکل عمده بهداشت عمومی هستند.
بیماری‌های مشترک انسان و حیوان هم از جنبه حفظ سلامت و هم از جنبه اقتصادی، جوامع را در معرض تهدید قرار می‌دهند. از این رو زئونوزهایی که امنیت غذایی را تحت تاثیر قرار می‌دهند، بیشترین عامل نگرانی هستند.
النا آراگونس مدیرکل بهداشت عمومی وزارت بهداشت مادرید در نشست شرکت بوهرینگر در این باره توضیح داد: در سال‌های اخیر منابع بسیاری برای کنترل و ریشه کنی پاتوژن‌های رایج در زنجیره غذایی سرمایه‌گذاری شده که اثرات آن بر سلامت انسان و اقتصاد بسیار چشمگر است.
به این ترتیب در جهان بهم پیوسته‌ای که در حال حاضر ما در آن زندگی می‌کنیم، دیگر بیش از این معقول نیست که درباره سلامت به طور مجزا صحبت شود. با درک این مفهوم و زیست روزهای کرونایی باید دید جهان تا چه میزان برای مقابله با بیماری‌های نوپدید و حیات مسالمت‌آمیز انسان، این موجود اجتماعی با طبیعت آمادگی خواهد داشت و خواهد توانست برای رفع معضل افزایش آلودگی در شهرها، گرم شدن کره زمین، آلودگی سفره های زیرزمینی یا از دست دادن تنوع زیستی که با کاهش مقاومت ایمنی به گسترش موجودات بیماری زا می‌انجامد، چاره ای بیاندیشد؟
منبع: روزنامه لا وانگواردیا
