حکیم مهر: سیارک چیکسولوب ۶۶ میلیون سال پیش پس از برخورد با زمین، دایناسورها را منقرض کرد؛ اما سوسکها چگونه توانستند از این کشتار جمعی نجات یابند؟
به گزارش حکیم مهر به نقل از زومیت، وقتی سنگ بزرگی که اکنون بهعنوان سیارک برخوردی چیکسولوب شناخته میشود، ۶۶ میلیون سال پیش از فضا روی زمین سقوط کرد، سوسکها هم آنجا بودند. این برخورد زمینلرزهای بزرگ را پدید آورد که دانشمندان معتقدند باعث فوران آتشفشانها تا هزاران کیلومتر دورتر از منطقهی برخورد شد. سهچهارم گیاهان و جانداران روی زمین ازجمله تمام دایناسورها (بهجز برخی از آنها که اجداد پرندگان امروزی بودند) نابود شدند.
اما وقتی دراثر این فاجعه جانوران غولپیکر و قدرتمند به کام مرگ رفتند، سوسکهای چند سانتیمتری چگونه زنده ماندند؟ بهنظر میرسد آنها بهخوبی برای زندگی در فجایعی مانند برخورد شهابسنگ با زمین آماده بودند.
اگر تاکنون یک سوسک را دیده باشید، احتمالاً میدانید که بدن آنها بسیار صاف است. حشرات صافتر میتوانند خود را در محلهای باریک و تنگ جای دهند. این توانایی به آنها اجازه میدهد که در هر جایی قایم شوند، احتمالاً همین قابلیت منحصربهفرد باعث نجات آنها از چیکسولوب شده است.
با برخورد شهابسنگ به زمین، دمای زمین بهطور غیرقابل تحملی افزایش یافت. بسیاری از جانوران جایی برای فرار نداشتند اما سوسکها در شکافهای کوچک خاک مخفی شدند که محافظی عالی درمقابل گرما بود. برخورد شهابسنگ موج عظیمی از تأثیرات را به همراه داشت. این برخورد چنان گردوغباری بهپا کرد که آسمان تاریک شد و با تاریک شدن نور خورشید، دما کاهش یافت و شرایط زمستانی پدید آمد. بهخاطر نور اندک خورشید گیاهانی نیز که زنده مانده بودند، نتوانستند دوام بیاورند و بسیاری از دیگر موجودات وابسته به آنها هم گرسنهتر شدند؛ اما سوسکها اینطور نبودند.
برخلاف اکثر حشرات که برای غذا به گیاهان خاصی وابسته هستند، سوسکها همهچیزخوارند. آنها هم غذاهای حیوانی و گیاهی را میخورند و هم مقوا، برخی از لباسها و حتی مدفوع. داشتن اشتهای غیرحساس به سوسکها کمک کرد که از انقراض چیکسولوب و سایر بلایای طبیعی در شرایط طاقتفرسا زنده بمانند.
یکی دیگر از خصوصیاتی که برای ادامه بقای سوسکها مفید بود، این است که سوسکها در پوستههای محافظتی کوچکی تخمگذاری میکنند. این محافظ تخمها شبیه لوبیای خشکشدهای است که تخمدان سوسک یا محل نگهداری تخمهای سوسک محسوب میشود. این تخمدانها مانند قابهای گوشیهای ما سخت و محکم هستند و از محتویات درون خود درمقابل آسیبهای فیزیکی و سایر تهدیدات (مانند سیل و خشکسالی) محافظت میکنند. بعضی از سوسکها ممکن است فاجعه چیکسولوب را از این محفظههای کوچک تماشا کرده باشند.
تخمهای سوسک حدود ۰٫۵ اینچ (۱۰ میلیمتر) طول دارند و هر سوسک تقریباً هر بار ۵۰ تخم میگذارد.
سوسکهای امروزی بازماندگان کوچکیاند که تقریباً در هر نقطه از خشکی قادر به زنده ماندن هستند، از گرمای مناطق استوایی گرفته تا برخی از سردترین نقاط زمین. دانشمندان حدس میزنند که چهار هزار گونهی مختلف سوسک روی زمین وجود دارد.
تعداد نادری از سوسکها علاقهمند به زندگی در کنار انسانها هستند و این گونهها بهسرعت به آفت تبدیل میشوند. وقتی آنها تصمیم میگیرند بهصورت دستهجمعی در یک ساختمان زندگی کنند، خلاص شدن از آنها بسیار دشوار میشود؛ زیرا در هر شکاف کوچکی پنهان میشوند و تخمگذاری میکنند. زمانی که تعداد زیادی از سوسکها در محیطهای غیربهداشتی تجمع کنند، میتوانند باعث ایجاد بیماریهای مختلفی شوند. بزرگترین تهدید این موجودات کوچک برای سلامتی انسانها، ایجاد آلرژی است که میتواند باعث حملات آسم و واکنشهای آلرژیک در برخی انسانها شود.
کنترل آفات سوسک دشوار است زیرا آنها حتی دربرابر حشرهکشهای شیمیایی نیز مقاومت میکنند. بههرحال این خصوصیت چندان هم عجیب نیست زیرا این جانداران از نسل همان سوسکهایی هستند که توانستند از دایناسورها بیشتر زنده بمانند!
بااینحال سوسکها بسیار پراهمیتتر از آفتهایی هستند که بخواهیم از شر آنها خلاص شویم. پژوهشگران سوسکها را مطالعه و بررسی میکنند تا ساختار بدن و چگونگی حرکت آنها را دریابند و برای ساخت رباتها از آنها ایده بگیرند. بااینحال از نگاه زیستشناسان، حشرات همگی جانداران الهامبخشی زیبا و ششپا هستند. از آنجاکه سوسکها قبلاً بر ضربه مهلکی که دایناسورها را منقرض کرد غلبه کردهاند، اگر بار دیگر شهابسنگی به زمین برخورد کند بیشتر نگران انسانها خواهیم بود تا سوسکها.