بانوان از سن 20 سالگی باید با معاینه پستان خود آشنا شوند، بافت طبیعی پستان خود را بشناسند و از تغییرات طبیعی آن در سیکل ماهیانه آگاهی داشته باشند.
بهترین زمان برای انجام خودآزمایی پستان زمانی است که سینهها سفت و دردناک نباشند (ترجیحا بعد از پایان عادت ماهانه). فواصل زمانی انجام این خودآزمایی نباید اجباری و الزاما منظم باشد، ولی حتی خانمهایی که ترجیح میدهند خودآزمایی انجام ندهند، باید با علائم غیرطبیعی آشنایی داشته باشند.
در واقع خودآزمایی یا معاینه توسط خود فرد، یکی از روشهای تشخیص زودرس سرطان پستان است و چون نیازی به صرف وقت و هزینه ندارد و براحتی در منزل قابل انجام است، میتواند به تشخیص و درمان زودرس مخصوصا در افرادی که وسایل تشخیصی پیشرفته مانند ماموگرافی در دسترس ندارند، کمک کند.
این خودآزمایی 2 مرحله دارد:
1 . نگاه کردن که علائم ظاهری را مشخص میکند.
2 . لمس کردن که تودهها را تشخیص میدهد.
مرحله اول: ابتدا در جلوی یک آینه پهن بایستید و به سینههای خود در 4 حالت:
1 . دستها بالای سر
2 . دستها به کمر زده
3 . دستها در کنار بدن آویزان
4 . خم شده به سمت جلو
به دقت نگاه کنید و در صورت وجود هرگونه علامت غیرعادی مانند فرورفتگی پوست، فرورفتگی نوک سینه یا زخمهای مزمن یا پوسته پوسته شدن نوک سینه یا حالت پوست پرتقالی سینه توجه کنید. (شکل 1 تا 3)
مرحله دوم: به پشت بخوابید و دست سمتی را که میخواهید معاینه کنید، زیر سر بگذارید و با قسمت نرم بند آخر انگشتان دست مقابل، تمام سینه را معاینه کنید (شکل 5 و 6.) نسج پستان را به آرامی روی قفسه سینه با حالت دورانی بلغزانید.
نسج سینه را مانند یک ساعت در نظر بگیرید و تمام قسمتهای آن را معاینه کنید (مطابق شکل 6)
این کار را میتوانید در حمام و در حالت ایستاده نیز انجام دهید. (شکل 7)
در انتها نوک سینه را به آرامی فشار دهید تا از بودن یا نبودن ترشحات نوک سینه مطلع شوید.
در صورت لمس توده یا سفتی در سینه یا ترشح از نوک سینه، بدون اضطراب و نگرانی به پزشک مراجعه کنید، زیرا در بسیاری از موارد این علامتها مربوط به بیماریهای خوشخیم سینه است و درمان آنها بسیار راحت است.