با تعطیل شدن کلینیک‌های دامپزشکی در همدان نظارت بر بهداشت حیوانات خیلی سخت شده است

حکیم مهر: همدان این روزها نگهداری از حیوانات خانگی نظیر سگ و گربه و انواع پرندگان در شهر همدان بسیار رواج یافته و در عبور و مرورهای روزانه با افرادی مواجه می‌شویم که حیواناتشان را با ماشین به گردش می‌برند و یا در پارک‌ها شاهد سک‌گردانی‌ و گربه‌گردانی هستیم.

به گزارش حکیم مهر به نقل از ایسنا، این افراد حتی پا را فراتر گذاشته و در مراکز خرید هم با حیوانات خانگیشان ظاهر می‌شوند و همین امر موجب رعب و وحشت بسیاری از مردم به ویژه زنان و کودکان شده است. از سوی دیگر چندسالیست با پدیده‌ای تحت عنوان سگ‌های ولگرد یا بدون صاحب مواجه هستیم که خطرات زیادی را هم همراه دارد، حتماً در خارج از شهر و جاده‌ها و خیابان‌ها با دسته سگ‌های ولگرد زیادی مواجه شده‌اید که شاید تا چند سال گذشته به این شدت دیده نمی‌شد، به اعتقاد کارشناسان بخشی از این مسأله به غذادهی دستی این حیوانات توسط انسان‌ها بر می‌گردد که موجب ازدیاد نسلشان شده است. کارشناسان معتقدند که حیوانات غریزه‌ای دارند که وقتی احساس امنیت کنند و غذایشان هم فراهم باشد، بیشتر تولید مثل می‌کنند.

آمار رسمی از تعداد سگ‌های ولگرد در کشور موجود نیست اما بعضی آمارها ارقامی حدود دو میلیون سگ ولگرد را نشان می‌دهد که رقمی نگران‌کننده است. طبق آماری که وزارت بهداشت در سال‌های گذشته اعلام کرده، میزان گزش افراد به ویژه توسط سگ‌ها افزایش یافته و بیش از ۷۰ درصد این گزش‌ها هم مربوط به سگ‌های بدون صاحب است و موضوع قابل توجه اینکه آمار گزش‌ها در ۱۰ سال گذشته افزایش یافته است. از سوی دیگر آماری که سازمان بهداشت جهانی ارائه داده، نشان می‌دهد بین سال‌های ۲۰۰۲ تا ۲۰۲۰ ایران سومین کشور از نظر مرگ انسان‌ها به واسطه ابتلا به بیماری هاری بوده است.

نگهداری حدود ۱۰ هزار قلاده سگ در خانه‌های همدانی‌ها

رئیس نظام دامپزشکی استان همدان در نشست ایسنا با موضوع «بررسی وضعیت نگهداری حیوانات خانگی به ویژه سگ در استان همدان» گفت: بیش از ۸۰۰ بیماری مشترک بین انسان و حیوانات وجود دارد که بخشی از آن به حیوانات خانگی مربوط می‌شود و بخشی به حیواناتی که در حیات‌وحش زندگی می‌کنند اما بسیاری از این حیوانات در اکوسیستم ایران وجود ندارند به طوری که از بین این ۸۰۰ بیماری تنها تعدادی از آنها حائز اهمیت است که دامپزشکی برای کنترل آن در سه حوزه فعالیت می‌کند از جمله پیشگیری و درمان بیماری‌های اختصاصی حیوانات، نظارت بهداشتی بر مواد خام با منشأ دامی و کنترل بیماری‌های مشترک بین انسان و حیوان به طوری که به کادردرمانی کشور کمک می‌شود که آن بیماری‌ها از جمعیت دامی به جمعیت انسانی منتقل نشود.

«دکتر سیدمسعود ذوالحواریه» اظهار کرد: حیوانات در جامعه ما به دو شکل بلاصاحب در سطح شهر و روستا و صاحب‌دار در داخل منازل وجود دارد و یک آمار تخمینی نشان می‌دهد حدود ۱۰ هزار قلاده سگ در خانه‌های همدان نگهداری می‌شود این در حالیست که همدانی‌ها عمدتاً به نگهداری پرندگان خانگی و زینتی علاقمند هستند و میزان نگهداری پرنده نسبت به سگ در منازل بسیار بیشتر است؛ به عبارت دیگر اصولاً خانواده‌های همدانی به نگهداری حیوانات علاقمند هستند، اگرچه حیوانات می‌توانند به صورت بالقوه منبع خطر برای جامعه انسان باشند اما باید در نظر داشت که این علتی بر معدوم‌سازی آنها نیست.

وی با بیان اینکه حیوانات در شهر نقش پاک‌کنندگان شهر را دارند، تصریح کرد: حیوانات با خوردن ضایعات موجود در طبیعت، نقش پاک‌کنندگان محیط زیست را دارند همچنین از ورود حیوانات وحشی به داخل شهرها و روستاها جلو گیری می‌کنند؛ به عنوان مثال اگر جمعیت سگ‌ها را در اطراف شهرها و روستاها نداشته باشیم، حیوانات وحشی و از جمله گرگ‌ها و شغال‌ها به داخل شهر می‌آیند و این جمعیت سگ‌ها و گربه‌های بلاصاحب هستند که اجازه حضور به حیوانات آزاررسان وحشی نظیر گرگ‌ها، شغال‌ها و موش‌ها در مناطق مسکونی انسان را نمی‌دهند.

عضو هیأت علمی دانشکده دامپزشکی دانشگاه بوعلی‌سینا با بیان اینکه باید به دنبال استفاده از راهکارهای علمی برای کنترل جمعیت حیوانات بلاصاحب و داشتن جامعه سالم در کنار حیوانات باشیم، مطرح کرد: باید کنترل جمعیت حیوانات بلاصاحب، مراقبت از حیوانات صاحب‌دار و مراقبت‌های بهداشتی در محیط را براساس تجربیات جهانی که به نتابج خوبی رسیده‌اند، به‌کار گیریم.

وی اضافه کرد: متأسفانه در سال گذشته به دلایل حقوقی و قضایی و برخوردهایی که با صاحبان حیوانات خانگی برای جلوگیری از رواج برخی جلوه‌های فرهنگی غربی نظیر سگ‌گردانی صورت گرفت، بسیاری از افرادی که سگ خانگی عمدتاً از نژادهای خارجی داشتند، اقدام به رهاسازی کردند به طوری که تعداد سگ‌های بلاصاحب افزایش پیدا کرد و از آمیختگی نژادهای بومی با این حیوانات نتایجی حاصل شد که بسیار حساس‌تر از نژادهای بومی به بیماری‌ها هستند و از آنجایی که این حیوانات تازه وارد به علت اُنس با انسان، احتمال نزدیک شدنشان به انسان‌ها بیشتر بوده و ممکن است احتمال خطر برای جمعیت انسانی افزایش یابد شاید به همین علت است که اغلب حیوان‌گزیدگی‌ها مربوط به افراد زیر ۱۵ سال است چرا که این دسته از سگ‌های بلاصاحب که قبلاً دست‌آموز بوده‌اند و از انسان نمی‌ترسند، به راحتی به کودکان نزدیک می‌شوند.

ذوالحواریه یادآور شد: دسترسی به خدمات بهداشتی و درمانی یکی از مهمترین مسائلی است که می‌تواند به ما در جلوگیری از گسترش بیماری کمک کند به طوری که باید مراکز درمانی دامپزشکی در سطح شهر وجود داشته باشد که همه افراد به راحتی بتوانند از خدمات آن بهره‌مند شوند اما متأسفانه سال گذشته دستوری قضایی مبنی بر جمع‌آوری مراکز دامپزشکی از سطح شهر صادر شد که می‌تواند تبعات بهداشتی خطرناکی را برای جمعیت انسانی به دنبال داشته باشد.

با تعطیل شدن کلینیک‌های دامپزشکی در همدان نظارت بر بهداشت حیوانات خیلی سخت شده

رئیس نظام دامپزشکی استان همدان با بیان اینکه در دسترس نبودن مراکز درمانی و بهداشتی تخصصی دامپزشکی در سطح شهر می‌تواند کنترل بیماری‌های قابل انتقال از حیوانات به انسان را در سطح شهرها با مشکل مواجه کند، خاطرنشان کرد: متأسفانه با تعطیل شدن کلینیک‌های دامپزشکی در سطح شهر نظارت بر بهداشت حیوانات خیلی سخت شده است و خود این موضوع تبعات بهداشتی بسیار زیادی را برای شهروندان خواهد داشت.

ثبت ۷۸۱۹ مورد حیوان‌گزیدگی در استان همدان

رئیس گروه پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های واگیر معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی همدان نیز با حضور در دفتر ایسنا گفت: در سال ۱۴۰۱ تعداد ۳۲۰ هزار مورد حیوان‌گزیدگی در کشور ثبت شده که از این آمار در استان همدان در حدود ۷۸۱۹ مورد بوده به طوری که افزون بر ۸۰ درصد آن توسط سگ به ویژه سگ‌های بلاصاحب رقم خورده است.

«دکتر یعقوب اندامی» اظهار کرد: افزایش سگ‌های بلاصاحب باعث بالا رفتن میزان حیوان‌گزیدگی شده است و افرادی که در معرض گزش حیوان قرار می‌گیرند، حداقل سه نوبت واکسن هاری نیاز دارند.

وی افزود: بیماری‌های مشترک بین انسان و حیوان بسیار زیاد هستند اما هاری، بیماری است که می‌تواند به علت هر گونه گازگرفتگی، خراش و ترشحات حیوان آلوده (پستانداران آلوده) به انسان منتقل شود و در صورت درمان نشدن صددرصد کشنده خواهد بود به طوری که فرد حداکثر ۷۲ ساعت فرصت دارد به مراکز بهداشتی و درمانی برای تزریق واکسن هاری مراجعه کند.

اندامی تصریح کرد: هر حیوانی بالقوه می‌تواند ناقل بیماری باشد؛ به عنوان مثال بسیاری از مردم این ذهنیت را دارند که نگهداری پرندگان نمی‌تواند انتقال‌دهنده بیماری باشد اما یکی از خطرناک‌ترین بیماری‌هایی که از آن هراس داریم، آنفلوآنزای پرندگان است که می‌تواند به راحتی از طریق پرندگان خانگی بیمار، به انسان‌ها منتقل شود بنابراین تمام حیوانات می‌توانند ناقل انواع و اقسام بیماری‌ها باشند و لازم است افرادی که علاقمند به نگهداری پرندگان و حیوانات هستند، اطلاعات کافی در این زمینه داشته باشند.

وی مطرح کرد: مهمترین اقداماتی که می‌تواند برای جلوگیری از ابتلا به هر نوع بیماری چه برای افرادی که حیوان خانگی دارند و چه کسانی که در معرض مواجهه با حیوانات هستند، عبارت است از آگاهی صحیح و کافی، آموزش و اطلاع‌رسانی مناسب که در حال حاضر در مراکز بهداشت روستاها و شهر برای جلوگیری از هر نوع بیماری از جمله حیوان‌گزیدگی آموزش‌های لازم را می‌دهند.

اندامی با تأکید بر اینکه فردی که مورد گزش قرار می‌گیرد باید بلافاصله به مراکز بهداشت و درمان مراجعه کند، یادآور شد: افرادی که مورد گزش حیوان قرار می‌گیرند، برای دریافت واکسن هاری باید به مراکز بهداشت مراجعه کنند که این مراکز به صورت ۲۴ ساعته فعال هستند به طوری که از ۸ صبح تا ۸ شب به صورت حضوری و از هشت شب به بعد هم کارشناسان مراکز هاری به صورت آنکال بوده و در صورت تماس در محل حضور می‌یابند.

وی با بیان اینکه افرادی که حیوان خانگی دارند، باید به دامپزشکی اطلاع‌رسانی کنند، اضافه کرد: در جامعه باید فرهنگ‌سازی شود که هر فردی که دارای حیوان خانگی است، به دامپزشکی اطلاع دهد تا آمار و ارقام دقیقی در دست سازمان دامپزشکی باشد و آموزش‌های لازم را دریافت کند و دریافت واکسن حیوان بررسی شود، در این صورت بیماری‌ها تا حد زیادی قابل کنترل است.

رئیس گروه پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های واگیر معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی همدان افزود: معضل معاونت بهداشت و دامپزشکی بیشتر حیوانات بلاصاحب است به طوری که از آنها آمار دقیقی در دست نیست و این حیوانات به موجب اینکه مهاجرت می‌کنند و از جایی به جای دیگر می‌روند، قابل کنترل نیستند که دامپزشکی برای آنها واکسن‌های لازم را تزریق کند و در این زمینه تنها باید روی بُعد انسانی آن کار کرد و هر فردی که مورد گزش قرار گرفت، باید برای دریافت واکسن به مراکز هاری مراجعه کند.

شیوع بالای حیوان‌گزیدگی در همدان

وی با بیان اینکه نسبت به سال‌های گذشته هر ساله آمار حیوان‌گزیدگی افزایش پیدا می‌کند به طوری که با مطالعه نمودار آن می‌بینیم که استان همدان جزو چند استان با شیوع بالا است، گفت: حیوانات بلاصاحب علاوه بر حیوان‌گزیدگی می‌توانند به گونه‌ای دیگر سلامت انسان را تهدید کنند به طوری که این حیوانات با دفع فضولات در معابر، پارک‌ها و یا تردد در میان زمین‌های زارعی می‌توانند آن محیط را آلوده کرده و با رعایت نکردن برخی از نکات بهداشتی توسط انسان انگل‌های خطرناکی را به انسان انتقال دهند؛ به طور مثال سگ بلاصاحب یا آلوده می‌تواند باعث انتقال انگل کیست هیداتیک به بدن انسان شود که با شست‌وشوی صحیح سبزیجات و میوه‌ها و رعایت اصول بهداشتی می‌توان از آلوده شدن انسان جلوگیری کرد.

اندامی بیان کرد: برای پیشگیری و کاهش حیوان‌گزیدگی نیاز است که علاوه بر دانشگاه علوم پزشکی و سازمان دامپزشکی، سایر ارگان‌ها مثل شهرداری‌ها، بخشداری‌ها، دهیاری‌ها، جهادکشاورزی و نیروی انتظامی نیز کمک کنند.

مدیر سلامت محیط و کار معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی همدان نیز با حضور در نشست ایسنا، بیان کرد: جمع‌آوری سگ‌ها به روش اصولی، عقیم‌سازی این حیوانات و کنترل زادوولد آنها نقش مهمی در کاهش آمار گزیدگی خواهد داشت.

«حمیدرضا باب‌الحوائجی» با بیان اینکه غذادهی مردمی خود عاملی بر افزایش بی‌رویه تعداد سگ‌های بی‌صاحب است، افزود: برخی از شهروندان معتقدند سگ‌های ولگرد شاید موجوداتی اضافه و در بسیاری موارد عامل انتقال بیماری و آلودگی محیط زیست در مناطق مسکونی باشند اما با ارائه راهکارهای اساسی از جمله ایجاد جان‌پناه و آموزش برخورد با آنها می‌توان از آسیب و خطرات این حیوان مصون ماند.

وی با بیان اینکه متولی اصلی جمع‌آوری سگ‌های بلاصاحب شهرداری است، مطرح کرد: معاونت بهداشتی بر جمع‌آوری سگ‌ها از نظر بهداشتی نظارت می‌کند و متولی اصلی آن شهرداری است اما اگر در مصوبات و دستورالعمل‌ها مبالغی به منظور نگهداری سگ‌های بی‌صاحب دیده شود و بعد از عقیم‌سازی دوباره در مکان‌های مختلف رهاسازی صورت نگیرد، می‌توان سایتی با سازوکار معقول در راستای نگهداری و تربیت سگ‌های بلاصاحب ایجاد کرد. اگرچه در حال حاضر شهر از نظر سگ‌های بلاصاحب کنترل می‌شود و در مقایسه با شهرهای هم‌تراز در وضعیت بهتری به سر می‌بریم.

به گزارش ایسنا، فرمانده انتظامی شهرستان همدان نیز در رابطه با اقدام پلیس در رابطه با موضوع برخورد با سگ‌گردانی‌ها در سطح شهر اعلام کرد: هر جا موردی از سگ‌گردانی مشاهده شود بلافاصله برخورد لازم صورت می‌گیرد و حتی پرونده‌های قضایی در این زمینه تشکیل شده است. مردم می‌توانند در صورت مشاهده این موضوع با پلیس تماس بگیرند.