ضرورت وجود ضوابط نظارتی بر مصرف داروهای آرامبخشی و بیهوشی دامپزشکی
دکتر مجید جعفربگلو
بورد تخصصی جراحی دامپزشکی
داروهای آرامبخشی و بیهوشی در دامپزشکی، نقش حیاتی در فیلد بیهوشی دامپزشکی ایفا میکنند. این داروها در طیف وسیعی از اقدامات تشخیصی و درمانی از جمله جراحیها و کنترل درد کاربرد دارند. با این حال، استفاده غیرقانونی و نادرست از این داروها میتواند به مشکلات جدی منجر شود، که نیاز به نظارت و قوانین مدون دارد.
یکی از مهمترین دلایل ضرورت نظارت بر مصرف این داروها، استفاده غیرقانونی آنها در انسان است. مصرف غیرقانونی کتامین و آگونیستهای آلفا ۲ مانند زایلازین و مدتومیدین، به دلیل اثرات آرامبخشی و توهمزایی، به طور فزایندهای در حال افزایش است. مصرف کتامین میتواند منجر به مشکلات جدی مانند توهم، اختلالات شناختی، مشکلات حافظه، و حتی اعتیاد شود. مصرف مزمن این دارو همچنین با خطرات جسمی مانند زخمهای مثانه و کلیه، و عوارض روانی مانند اضطراب و افسردگی همراه است. زایلازین، به ویژه هنگامی که به صورت ترکیبی با مواد دیگر مانند هروئین، فنتانیل یا ماریجونا استفاده گردد، میتواند اثرات خطرناکی داشته باشد. این دارو میتواند باعث کاهش شدید فشار خون، تنگی نفس، و حتی مرگ شود. مصرف طولانیمدت زایلازین میتواند منجر به آسیبهای جدی به دستگاه عصبی مرکزی و سیستم قلبی و عروقی گردد. این موضوع اهمیت نظارت دقیق بر مصرف و توزیع این داروها را نشان میدهد.
علاوه بر خطرات مصرف غیرقانونی در انسان، استفاده غیراخلاقی از این داروها در حیوانات نیز یک مسئله مهم است. در سالهای اخیر، مواردی از سوء استفاده از این داروها در حیوانات در شبکههای اجتماعی مشاهده شده است. برخی افراد به طور عمد حیوانات را تحت تاثیر این داروها قرار میدهند و تصاویر و ویدئوهای آنها را در فضای مجازی منتشر میکنند. این ویدیوها که به ظاهر جذاب و مهربانانه به نظر میرسند، در واقع نشانههای واضحی از آزار و اذیت حیوانات را دارند و برای جلب ترحم و جذب دنبالکننده ساخته میشوند. این سوء استفاده نه تنها سلامت و رفاه حیوانات را به خطر میاندازد، بلکه نوعی از حیوانآزاری را ترویج میکند.
یکی از جنبههای مهم این ضوابط، الزام به ثبت و نظارت کامل بر موجودی این قبیل داروها است. این شفافیت نه تنها مانع انحراف مواد کنترلشده میشود، بلکه اطمینان میدهد که دامپزشکان در استفاده از این داروها پاسخگو هستند. علاوه بر این، ایجاد دستورالعملهای شفاف برای نگهداری، جابجایی و دفع این داروها، خطر آلودگی محیطی و قرار گرفتن تصادفی انسانها و حیوانات در معرض آنها را به حداقل میرساند. این دستورالعملها معمولاً شامل الزاماتی برای مکانهای نگهداری امن، برچسبگذاری مناسب و پروتکلهایی برای دفع داروهای منقضی یا استفاده نشده هستند.
علاوه بر موارد ذکر شده، دامپزشکان اغلب برای کنترل دردهای شدید در حیوانات به اپیوئیدها (مخدرها) نیاز دارند که متاسفانه در دسترس قرار ندارند. با وضع قوانین و نظارت دقیق بر مصرف داروها، متخصصین دامپزشکی میتوانند به داروهای کنترل شده مورد نیاز دسترسی پیدا کنند و از آنها به صورت ایمن و موثر برای کاهش درد حیوانات استفاده کنند. این امر باعث کاهش موانع بوروکراتیک و رفع عواقب قانونی احتمالی مرتبط با تهیه مخدرها از بازارهای آزاد برای دامپزشکان خواهد شد.
به طور کلی، وجود نظارت بر مصرف داروهای آرامبخشی و بیهوشی دامپزشکی نه تنها به کاهش سوءاستفاده و استفاده غیرقانونی کمک میکند، بلکه بهبود کیفیت مراقبتهای دامپزشکی و حفاظت از سلامت حیوانات را نیز به همراه دارد. نظارت موثر بر مصرف این داروها، با کاهش خطرات ناشی از مصرف غیرقانونی و نادرست، به بهبود کلی سلامت جامعه کمک خواهد کرد.