گفت‌وگوی حکیم مهر با «دکتر سیدمحمد بارانی» برگزیده نخستین جایزه پروفسور حسن تاج‌بخش/ مهمترین مشکل دامپزشکی این است که به مسائل کارشناسی نمی‌پردازیم

حکیم مهر- محسن طاهرمیرزایی:‌ چند روز پیش و طی یک مراسم، نخستین جایزه پروفسور «حسن تاج‌بخش» چهره ماندگار رشته دامپزشکی به «دکتر سیدمحسن دستور» و «دکتر سیدمحمد بارانی» به عنوان دو دامپزشک برجسته و همچنین «دکتر امید مرادی» به عنوان دامپزشک جوان و خلاق اهدا شد. به همین بهانه به سراغ دکتر «سید محمد بارانی» رئیس اداره بهداشت و مدیریت بیماری‌های دامی اداره کل دامپزشکی استان قم رفتیم تا از جزئیات بیشتر این رویداد بدانیم.

حکیم مهر: آقای دکتر، متولد چه سالی و کجا هستید؟

بنده متولد سال ۱۳۴۵ در شهر غماس هستم.

حکیم مهر: ورودی چه سالی و کدام دانشگاه هستید؟

ورودی سال ۶۸ دانشگاه شهید چمران هستم و پایان‌نامه خود را در بحث بافت‌شناسی در ماهی از سال سوم شروع کردم. بعد از دفاع نمره کامل ۲۰ گرفتم و برای اولین بار در ایران یک مسیر را باز کردم که بعد از آن شاید ۳۰ پایان‌نامه در این مورد ارائه شده باشد.

حکیم مهر: چه شد که در جشنواره دکتر تاج‌بخش شرکت کردید؟

فرهنگستان علوم فراخوان داد و من مدارک و سوابق خود را ارسال کردم. بعد از مدتی تماس گرفتند و گفتند که شما بر اساس شاخص‌ها انتخاب شدید. قطعا افرادی بهتر از من هستند که شایسته این جایزه باشند، اما ممکن است رزومه نداده یا مدارک خود را ارسال نکرده باشند.

حکیم مهر: لطفا اشاره‌ای به فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی خود نمایید.

فعالیت‌های آموزشی بنده شامل تدریس دروس مختلف علوم بالینی در دانشگاه علمی کاربردی، مدرس دروس مختلف بالینی در دوره‌های آموزشی ضمن خدمت سازمان دامپزشکی کشور، تدریس دروس مختلف بالینی به‌صورت حضوری و غیرحضوری برای نظام دامپزشکی کشور، تدریس دروس مختلف بالینی به‌صورت حضوری و غیرحضوری برای انجمن علمی بیماری‌های داخلی دام‌های بزرگ ایران و تدریس دروس مختلف بالینی برای شرکت‌های مختلف داروئی و واکسن‌سازی است.

تألیفات و آثار پژوهشی بنده شامل تالیف یک جلد کتاب علمی، چاپ 15 مقاله علمی در مجلات معتبر علمی داخلی و خارجی و تدوین ده‌ها گزارش علمی تحقیقاتی مرتبط و ارائه 116 مقاله علمی به‌صورت سخنرانی کلیدی، سخنرانی کوتاه و پوستر در کنگره‌های معتبر علمی داخلی و خارجی است.

سوابق علمی - پژوهشی بنده شامل مجری 15 پایان‌نامه و طرح تحقیقاتی ملی و استانی، همکاری در اجرای هفت طرح تحقیقاتی ملی و استانی، مجری و همکاری در اجرای پروژه بین‌المللی تب برفکی زیر نظر کمیسیون تب برفکی اتحادیه اروپا و فائو (EU FMD)و مشاور علمی سه پایان‌نامه دانشجوئی است.

حکیم مهر: در حوزه سوابق اجرایی چطور؟

در حوزه سوابق اجرایی می‌توانم به ریاست اداره دامپزشکی شهرستان دشت آزادگان، ریاست اداره بهداشت و مدیریت بیماری‌های دامی استان قم، عضویت در شورای استانی نظام دامپزشکی استان قم، عضویت در هیئت بدوی انتظامی نظام دامپزشکی استان قم، عضویت در کمیته دامپزشکی شورای تخقیقاتی استان قم، عضویت در مراکز علمی، پژوهشی و نشریات، عضویت در هیئت مدیره انجمن علمی بیماری های داخلی دام‌های بزرگ ایران، عضویت در کمیته علمی طب و تولید مثل حیوانات بزرگ جامعه دامپزشکان ایران، عضویت در کمیته علمی ملی سازمان دامپزشکی کشور (کمیته ملی تب برفکی، کمیته ملی آبله، کمیته ملی طاعون نشخوارکنندگان کوچک، کمیته ملی بهداشت و بیماری های شتر) اشاره کنم.

همچنین بنده به‌عنوان پژوهشگر برتر استان قم در سال 1389، پژوهشگر برتر استان قم در سال 1391 و دامپزشک نمونه کشور در سال 1394 انتخاب شده‌ام.

حکیم مهر: فکر می‌کنید چه شاخص‌هایی باعث شد تا در این رویداد برگزیده شوید؟

در بخش خلق آثار برجسته علمی پرداختن به مباحث علمی – کاربردی موضوع مدیریت کنترل و پیشگیری، مدیریت درمان، مدیریت تشخیص، مدیریت امنیت زیستی و مدیریت مراقبت بیماری تب برفکی در سطوح گله‌های گاو شیری، گله‌های گاو پرواری، گله‌های گاو دو رگ و بومی پرورش یافته در سیستم‌های سنتی و نیمه صنعتی، گله‌های گوسفند و بز داشتی و پرواری و گله‌های گوسفند و بز نژادهای اصیل وارداتی با برگزاری دوره‌های آموزشی در سطوح مختلف، ارائه وبینارهای مختلف علمی تدوین مقالات مختلف و سخنرانی‌های کلیدی در کنگره‌های معتبر علمی که در طی بیش از دو دهه اخیر باعث تغییر رویه کاربردی مدیران سلامت، کلینسین‌ها و کارشناسان مراقبت بیماری و در نتیجه علی‌رغم افزایش مخاطرات رخداد بیماری بر اثر ویروس‌های جدید و چالش‌های جدی در برنامه‌های ملی مراقبت بیماری و رخداد بیماری و خسارات آن در 25 سال اخیر، روند کاهشی دارد. مورد بعدی تالیف کتاب کنترل و ریشه‌کنی بیماری تب برفکی است.

شاخص بعدی داشتن فعالیت‌های موثر و خلاقانه در حوزه آموزش، پژوهش و اجرائی در حوزه علوم دامپزشکی است که شامل برگزاری ده‌ها دوره آموزشی علمی در مواضع بیماری تب برفکی (اپیدمیولوژی، پایش مراقبت، تشخیص و درمان) بیماری طاعون نشخوارکنندگان کوچک، اصول اپیدمیولوژی، بهداشت و بیماری‌های شتر، بیماری بروسلوز، بیماری سل، بیماری‌های نوزادان گوسفند و بز، سقط جنین در گاو و گوسفند و بز، بیماری آبله گوسفندی، بزی و شتر، مراقبت و کنترل و پیشگیری در جمعیت حیات وحش، اصول و مبانی مدیریت واکسیناسیون در دام، بیماری طاعون نشخوارکنندگان کوچک، سامانه ثبت اطلاعات جغرافیائی دام کشور و غیره جهت سطوح مختلف دامپزشکان، مدیران سلامت گله‌ها، کارشناسان و مدیران برنامه‌های مراقبت بیماری‌های کشور، دامداران، کارشناسان سازمان حفاظت محیط زیست، کارشناسان مرکز بهداشت استان است.

مشارکت فعال در اجرای بیش از ۲۰ طرح پژوهشی علمی و یا علمی کاربردی تحت عنوان مجری اصلی یا همکار طرح و همچنین مشاور پایان‌نامه دانشجوئی بطوری که برخی طرح‌ها دارای نتایج موثر و منحصر به فرد در سطح ملی نیز بوده است.

فعالیت موثر در تدوین دستور العمل‌های ملی کنترل، پیشگیری و مراقبت بیماری‌ها در حوزه دام سازمان دامپزشکی کشور به‌ویژه در مورد بیماری‌های تب برفکی، طاعون نشخوارکنندگان کوچک، آبله گوسفندی، آبله بزی، آبله شتر، اکتیما، سقط جنین و ...

فعالیت اثرگذار در تحقیق و تولید فراورده‌های بیولوژیک دارویی و تجهیزات، مشارکت تحقیق و پژوهش در مورد داروهای مرتکس وت جهت بهبود ضایعات ناشی از بیماری تب برفکی، داروی گیاهی عصاره هیدروالکلی آویشن جهت درمان اسهال دام و ماده ضد عفونی کننده هیدروکر جهت درمان ضایعات ناشی از بیماری تب برفکی برای اولین بار در کشور.

مشارکت در تولید واکسن‌های موثر تب برفکی به‌واسطه بررسی و نمونه‌برداری از تمامی کانون‌های ناشی از ویروس‌های جدید نوپدید، بازپدید اعم از اگزوتیک و غیر اگزوتی.

فعالیت نوآوارانه و ثبت اختراع /اکتشاف در حوزه علوم دامپزشکی، تحقیق و تولید دو داروی مرتکس وت و شربت ضد اسهال دام برای اولین بار در ایران، شناسایی و معرفی اولین فرم بالینی (فرم شاخی) تب برفکی در جهان، گزارش و معرفی ویژگی تروپیسم گونه‌ای ویروس‌های تب برفکی برای اولین بار در جهان، گزارش نوپدیدی ویروس جدید تب برفکی O PanAsia2/Qom-15  برای اولین بار در ایران و جهان.

همچنین درخصوص گزارش اولین‌ها در ایران می‌توان به اولین گزارش بیماری اکتیما در شتر، اولین گزارش بیماری تنفسی واگیردار در شتر، اولین گزارش نوپدیدی سویه A G-IIV تب برفکی در ایران، اولین گزارش ابتلا به بیماری تنفسی در گله شتر بر اثر هرپس ویروس تیپ یک گاوی BoHV1 در ایران، اولین گزارش ابتلای شتر نژاد آمیخته تک کوهانه و دو کوهانه به بیماری حاد سورا در ایران، اولین گزارش ابتلای اپیدمیک گله‌های گاو پرواری به عارضه نکروز دم در ایران، اولین گزارش مرگ جاده‌ای یک قلاده گرگ مبتلا به هاری در ایران، اولین گزارش رخداد بیماری طاعون نشخوارکنندگان کوچک در بز نژاد مورسیا در ایران، اولین فرم بالینی (فرم عضلانی) تب برفکی در ایران، گزارش رخداد نادر طوفان سقط جنین در جمعیت شتر در ایران، گزارش رخداد مورد نادر انسداد مقعد و واژن در بچه شتر تک کوهانه در ایران، اولین گزارش بررسی نقش شتر در اپیدمیولوژی بیماری PPR در ایران، اولین گزارش بررسی نقش شتر در اپیدمیولوژی بیماری تب برفکی در ایران، اولین گزارش ناباروری بر اثر سالپنژیت سلی در گاو در ایران، اولین جداسازی مایکوپلاسما SPP از شترهای مبتلا به بیماری تنفسی در ایران، اولین گزارش فرم بالینی حاد بیماری سورا در شتر دو کوهانه در ایران، مطالعه ساختار آناتومیکی و هیستومتریک و حباب روده‌ای و بخش قدامی روده ماهی بنی با استفاده از میکروسکوپ نوری و الکترونی اشاره کرد.

در حوزه انجام خدمات حرفه‌ای ویژه و یا مستمر در حوزه علوم دامپزشکی می‌توان به فعالیت مستمر 28 ساله در امر بررسی، مراقبت و درمان بیماری‌های دامی در استان‌های خوزستان و قم و سایر استان‌های کشور، ارائه خدمات مشاوره‌ای فنی در زمینه بهداشت و مراقبت بیماری‌های دامی کشور به مدیران سلامت گله‌ها، کلینسین‌های دام بزرگ و کارشناسان مراقبت بیماری‌های دامی، فعالیت در آموزش‌های فنی و انتقال مهارت و تجربیات به مدت 28 سال، همکاری با مراکز علمی تحقیقاتی مانند موسسه رازی، انستیتو پاستور، دانشکده‌های دامپزشکی تهران، اهواز و برخی شرکت‌های واکسن‌ساز داخلی اشاره کرد.

در حوزه داشتن مرجعیت در یک حوزه تخصصی علوم دامپزشکی بنده سابقه بیش از 25 سال فعالیت در تشخیص، مراقبت، پیشگیری، کنترل و درمان بیماری و ارتباطات با مجامع بین‌المللی مرتبط به بیماری و ارائه مقالات و سخنرانی‌های متعدد در زمینه‌های مرتبط به بیماری و همچنین مشارکت در تدوین دستورالعمل‌های ملی و عضویت در کمیته ملی بیماری تب برفکی صاحب‌نظر بوده و هستم.

در حوزه فعالیت تاثیرگذار برجسته اجتماعی نیز می‌توانم به عضویت در شورای استانی نظام دامپزشکی قم، عضویت در هیئت بدوی انتظامی نظام دامپزشکی استان قم و عضویت در هیئت مدیره انجمن علمی بیماری‌های داخلی دام‌های بزرگ ایران اشاره کنم.

حکیم مهر:‌ به نظر شما در حال حاضر مهمترین مشکلات دامپزشکی کشور در بخش خصوصی و دولتی چیست؟

مهمترین مشکل این است که به مسائل کارشناسی نمی‌پردازیم. ما یک اصل کارشناسی و مدیریتی داریم که در آن می‌بایست کارشناس در مورد مباحث علمی بحث و کمینه‌ها و بیشینه‌ها را به مدیر گوشزد کند. مدیر هم بر اساس مصلحت مملکت، بودجه و سایر شرایط، حق دارد که بین این دو مرز حرکت کند. عدم توجه به نظرات کارشناسی و عبور از خطوط قرمز است که برای ما چالش ایجاد می‌کند؛ مخصوصا در سال‌های اخیر که با بحران‌های بزرگی مثل بیماری بروسلوز و هاری و دام‌های وارداتی و تامین گوشت از طریق واردات دام زنده مواجه بوده‌ایم. لذا باید به بحث کارشناسی اهمیت داد.

از طرفی هم‌اکنون در بحث دام‌های بی‌صاحب و پرسه‌زن چالش داریم که این مسئله نیز ناشی از عدم توجه به مسائل کارشناسی است. درست است که محدودیت‌هایی در بودجه و امکانات است اما ما برای کلیه چالش‌ها راه حل داریم.

حکیم مهر: به‌عنوان حرف آخر...

مسائل الگویی خیلی مهم است و درخواست من این است که سایت وزین حکیم مهر به الگوهای موجود در کشور مخصوصا الگوهایی که در استان‌ها وجود دارد، توجه کند. افراد مرتبط با بخش خصوصی و اجرا ایده دارند، کار کردند و زحمت کشیدند که اگر به اینها توجه شود، می‌تواند مسیر را برای نسل جوان هموار کند.

حکیم مهر: ممنون از فرصتی که در اختیار ما قرار دادید.