حکیم مهر- محسن طاهرمیرزایی: چند روز پیش وزیر جهاد کشاورزی در نامهای به رئیس سازمان نظام دامپزشکی، «دکتر عباسعلی مطلبی» و «دکتر سعید چرخکار» را به عنوان نمایندگان خود در شورای مرکزی سازمان نظام دامپزشکی معرفی کرد. به همین بهانه به سراغ «دکتر عباسعلی مطلبی» رفتیم و دقایقی را با او به گفتوگو نشستیم.
از نظر دکتر مطلبی، سازمان نظام دامپزشکی جمهوری اسلامی ایران نهادی است که فلسفه تأسیس آن به دهه هفتاد برمیگردد و در گذر زمان تلاش کرده تا از یک تشکیلات محدود به سازمانی پویا برای مدیریت بخش خصوصی دامپزشکی تبدیل شود.
حکیم مهر: آقای دکتر، فلسفه تشکیل سازمان نظام دامپزشکی چیست و از چه زمانی فعالیت خود را آغاز کرد؟ تا چه حد توانسته به اهداف خود برسد و چه کارهایی باید برای توسعه بیشتر انجام شود؟
سازمان نظام دامپزشکی با هدف ایجاد ساختاری برای ساماندهی فعالیتهای دامپزشکان بخش خصوصی و حمایت از سلامت جامعه شکل گرفت. طبق ماده ۱۰ قانون سازمان، افتتاح مطب، کلینیک، درمانگاه یا آزمایشگاه دامپزشکی بخش خصوصی نیازمند اخذ مجوز از سازمان دامپزشکی کشور است. تا پیش از سال ۱۳۷۴، فعالیتهای دامپزشکی عمدتاً در ادارات و پستهای دولتی متمرکز بود. در آن زمان، تعداد فارغالتحصیلان دامپزشکی بسیار محدود بود و اغلب آنان جذب ادارات دامپزشکی میشدند، اما با تدوین آییننامه اجرایی ماده ۱۰ و تصویب آن در دولت، بستر ورود دامپزشکان به بخش خصوصی فراهم شد. حتی در برخی استانها مانند استان کردستان یا آذربایجان شرقی، مدیران کل دامپزشکی استعفا دادند تا در بخش خصوصی فعالیت کنند. این روند نشان داد که بخش خصوصی میتواند تأثیر قابلتوجهی بر توسعه دامپزشکی داشته باشد.
حکیم مهر: چرا سازمان نظام دامپزشکی شکل گرفت و چه تفاوتی با ساختارهای مشابه در سایر کشورها دارد؟
در دنیا ساختاری مشابه سازمان نظام دامپزشکی وجود ندارد. آنچه در کشورهای دیگر مشاهده میشود، بیشتر انجمنهای تخصصی است که زیرمجموعه جوامع بینالمللی دامپزشکی فعالیت میکنند. اما در ایران، با توجه به نیازهای موجود، سازمان نظام دامپزشکی با هدف حمایت از دامپزشکان و بهبود خدمات دامپزشکی تأسیس شد. این سازمان بهعنوان پلی میان بخش خصوصی و حاکمیت عمل میکند و وظیفه سازماندهی و نظارت بر فعالیتهای دامپزشکان را برعهده دارد.
حکیم مهر: از نظر شما سازمان نظام دامپزشکی چه دستاوردهایی داشته و در کدام زمینهها موفقتر عمل کرده است؟
سازمان نظام دامپزشکی در پنج دوره فعالیت خود توانسته بخشی از اهداف خود را محقق کند. بهعنوان مثال، مسئولیت صدور مجوز برای کلینیکها، درمانگاهها و آزمایشگاهها از سازمان دامپزشکی به نظام دامپزشکی منتقل شد. همچنین، بر اساس قانون افزایش بهرهوری منابع طبیعی، بسیاری از وظایف اجرایی به این سازمان واگذار شده است.
اما باید پذیرفت که سازمان هنوز با چالشهایی روبهرو است. یکی از این چالشها، محدودیتهای ساختاری و نیروی انسانی است. مثلاً بسیاری از نیروهای متخصصی که در بخش دولتی فعالیت میکردند، به سازمان نظام دامپزشکی منتقل نشدهاند. این امر باعث شده است که اجرای برخی وظایف با مشکلاتی همراه باشد.
حکیم مهر: به نظر شما، چه انتظاراتی از سازمان نظام دامپزشکی وجود دارد که تاکنون برآورده نشده است؟
یکی از مهمترین انتظارات، استفاده بهینه از ظرفیت عظیم دامپزشکان بخش خصوصی است. در حال حاضر، حدود ۴۵ هزار نفر دامپزشک و پیرادامپزشک عضو این سازمان هستند، در حالی که تعداد نیروی انسانی سازمان دولتی دامپزشکی حدود ۶ هزار نفر است. این ظرفیت میتواند در حوزههایی مانند واکسیناسیون، پیشگیری و کنترل بیماریها، نظارتهای بهداشتی و حتی بهبود وضعیت دارو و درمان مؤثر باشد.
حکیم مهر: وضعیت آموزش و پژوهش در دامپزشکی چگونه است و چه نقشی در توسعه این حوزه دارد؟
در حال حاضر ۲۶ دانشکده دامپزشکی در کشور فعالیت میکنند که سالانه بیش از ۲۰۰۰ فارغالتحصیل دارند. این تعداد دانشکده و فارغالتحصیل، حتی از بسیاری از کشورهای اروپایی نیز بیشتر است. اما آیا این فارغالتحصیلان توانستهاند شغل مناسب پیدا کنند؟ متأسفانه خیر.
یکی از وظایف سازمان نظام دامپزشکی، ایجاد اشتغال پایدار و امنیت شغلی برای فارغالتحصیلان است. همچنین، در حوزه پژوهش و فناوری، فرصتهایی برای دامپزشکان وجود دارد تا در شرکتهای دانشبنیان فعالیت کنند. این شرکتها میتوانند در توسعه تکنولوژی و تولید علم نقش مؤثری ایفا کنند.
حکیم مهر: چه راهکارهایی برای بهبود عملکرد سازمان نظام دامپزشکی پیشنهاد میدهید؟
اولین گام، اصلاح قوانین و مقررات مرتبط با سازمان نظام دامپزشکی است. مثلاً در قانون افزایش بهرهوری، باید سیاستهای روشنی برای حمایت از بخش خصوصی تدوین شود.
دومین گام، تقویت تعامل میان سازمان دامپزشکی و نظام دامپزشکی است. این دو سازمان باید در زمینههای مختلف، از جمله مدیریت اپیدمیها، پیشگیری از بیماریها و نظارت بر سلامت جامعه، هماهنگی بیشتری داشته باشند.
همچنین، حمایت از دامپزشکان شاغل در بخش خصوصی و ایجاد ساختارهای قوی اداری و مالی میتواند به بهبود عملکرد سازمان کمک کند. باید نگاه به سازمان نظام دامپزشکی را از یک تشکیلات اداری به یک نهاد مؤثر در امنیت غذایی و سلامت جامعه تغییر داد.
حکیم مهر: انتخابات شورای مرکزی سازمان نظام دامپزشکی چه اهمیتی دارد؟
انتخابات شورای مرکزی فرصتی برای انتخاب افرادی است که بتوانند نقش مؤثری در توسعه دامپزشکی کشور ایفا کنند. این موقعیت نباید صرفاً بهعنوان یک پست یا مقام دیده شود، بلکه باید بهعنوان فرصتی برای خدمت به جامعه دامپزشکی و ارتقای این حرفه نگریسته شود.
انتظار میرود افرادی که داوطلب میشوند، توانایی، تجربه و برنامههای لازم برای مدیریت این نهاد مهم را داشته باشند. این شورا میتواند نقش کلیدی در مدیریت بخش خصوصی و تضمین سلامت جامعه ایفا کند.
حکیم مهر: در پایان، اگر نکتهای باقی مانده است، بفرمایید.
سازمان نظام دامپزشکی یک ظرفیت فوقالعاده برای کشور است. این سازمان میتواند در حوزههای مختلف، از جمله توسعه صنعت دامپروری، مدیریت بیماریهای زئونوز، و تضمین سلامت جامعه، نقش مؤثری داشته باشد. اما تحقق این اهداف نیازمند برنامهریزی دقیق، اصلاح ساختارها و استفاده از توانمندیهای بخش خصوصی است.
امیدوارم با تقویت تعامل میان سازمان دامپزشکی و نظام دامپزشکی و استفاده بهینه از ظرفیتهای موجود، شاهد شکوفایی هرچه بیشتر این حوزه باشیم. همچنین، از تمامی افرادی که در انتخابات شورای مرکزی شرکت میکنند، انتظار دارم با نگاه به آینده دامپزشکی کشور، برنامههای عملی و مؤثر ارائه دهند. ما باید با هم برای اعتلا و پیشرفت دامپزشکی کشور تلاش کنیم.
حکیم مهر: ممنون از فرصتی که در اختیار ما قرار دادید.