ورود دانش‌آموختگان دامپزشکی به رشته‌های جراحی و بیماری‌های داخلی دام‌های کوچک به هیچ عنوان نشانه انحراف نیست/ آماده گفت‌وگوی علمی و حرفه‌ای با ایشان در هر فضای تخصصی یا رسانه‌ای هستم

حکیم مهر- محسن طاهرمیرزایی: در حالی که دامپزشکی ایران در یکی از حساس‌ترین برهه‌های تاریخی خود درگیر چالش‌هایی چون کمبود حمایت‌های قانونی، فشارهای اقتصادی، مهاجرت نیروی انسانی و بی‌توجهی به ظرفیت‌های در حال رشد حوزه دام کوچک است، انتشار اظهارات «دکتر محمد خلیلی» استاد گروه پاتوبیولوژی دانشکده دامپزشکی دانشگاه شهید باهنر کرمان، موجی از واکنش‌ها را در بدنه حرفه‌ای دامپزشکی کشور به‌ویژه فعالان حوزه دام کوچک به همراه داشته است؛ اظهاراتی که در آن گرایش روزافزون دانشجویان دامپزشکی به خدمات دام کوچک نوعی «انحراف از مسیر اصلی دامپزشکی» تعبیر شده است.

به گزارش حکیم مهر، دامپزشکان فعال در این حوزه، که بسیاری از آنان طی سال‌های اخیر با چالش‌هایی چون افزایش سرسام‌آور هزینه‌های تأسیس و اداره کلینیک، فشارهای مضاعف و روزافزون شهرداری‌ها و نهادهای شهری، تعرفه‌های پایین خدمات نسبت به هزینه‌ها، کمبود حمایت بیمه‌ای و بی‌توجهی سازمان‌های متولی مواجه بوده‌اند، این موضع‌گیری را نه‌تنها خودزنی و غیرمنصفانه، بلکه نوعی سیاه‌نمایی علیه بخشی از جامعه علمی و حرفه‌ای دامپزشکی کشور ارزیابی می‌کنند.

در این میان،‌ «دکتر حمیدرضا فتاحیان» رئيس بیمارستان حیوانات خانگی حمیدرضا فتاحیان در گفت‌وگوی اختصاصی با حکیم مهر، با استناد به سرفصل‌های رسمی آموزشی دامپزشکی، تأکید می‌کنند که رشته‌هایی نظیر جراحی، تصویربرداری تشخیصی، اپیدمیولوژی، کلینیکال پاتولوژی و مامایی و بیماری‌های تولیدمثل، نه مختص دام کوچک، بلکه نقش در تمامی شاخه‌های دامپزشکی اعم از دام بزرگ، دام کوچک، طیور و... دارد و چنین تقسیم‌بندی تقلیل‌گرایانه‌ای از سوی یک استاد باسابقه، جای پرسش جدی دارد. همچنین این پرسش اساسی مطرح می‌ که آیا هزینه نگهداری و درمان یک پت خانگی، بیش از هزینه‌های گزاف خرید، پرورش، تغذیه و درمان اسب‌های ورزشی و پرندگان زینتی و یا ماهیان زینتی است؟ و اگر نه، چرا تنها بر دام کوچک به عنوان مصداق تجمل و لوکس‌گرایی تمرکز شده است؟

گرایش به دامپزشکی دام کوچک انحراف نیست، بلکه پاسخ هوشمندانه دانشجویان و دانش‌آموختگان دامپزشکی به نیاز اجتماعی است

در پی انتشار اظهارات دکتر محمد خلیلی، استاد دانشکده دامپزشکی دانشگاه شهید باهنر کرمان، مبنی بر «انحراف دامپزشکی» از رسالت اصلی خود و تمرکز بیش از حد بر درمان حیوانات خانگی، دکتر حمیدرضا فتاحیان، رئیس بیمارستان حیوانات خانگی حمیدرضا فتاحیان، در گفت‌وگو با خبرنگار حکیم مهر ضمن احترام به جایگاه علمی و نظرات این استاد، دیدگاه متفاوتی را مطرح کرد.

وی در ابتدا با تأکید بر اینکه بخش عمده‌ای از نظرات دکتر خلیلی درباره رسالت دامپزشکی کاملاً صحیح است، گفت: «دامپزشکی رسالت بسیار بزرگی در فرآیند اجتماعی، بهداشتی، تغذیه، سلامت و درمان دارد. نظرات ایشان در خصوص ضرورت تاسیس دامپزشکی و نقش آن در کنترل بیماری‌هایی نظیر طاعون گاوی یا آنفلوانزای پرندگان و یا سلامت غذایی بدرستی بر اهمیت استراتژیک این حرفه در سطح سلامت جامعه تأکید دارد و این موضوع قابل انکار نیست. 

با این حال، وی افزود که ورود دانش‌آموختگان دامپزشکی به شاخه‌هایی چون جراحی، بیماری‌های داخلی دام کوچک، کلینیکال پاتولوژی، تصویربرداری تشخیصی و دیگر حوزه‌های مرتبط، به هیچ عنوان نشانه «انحراف» از مسیر نیست.

این‌ گرایش‌ها در واقع پاسخ به نیازهای اجتماعی امروز هستند. دانشکده‌های دامپزشکی به‌درستی این نیاز را شناسایی کرده‌اند و دانشجویان با هوشمندی به سمت آن سوق پیدا کرده‌اند. این جهت‌گیری نه‌تنها انحراف نیست، بلکه بخشی از تخصص حرفه‌ای دامپزشکی است که در سرفصل‌های DVM نیز تعریف شده است.»

تمرکز بر دام کوچک، بخشی از ساختار آموزشی رسمی است، نه مسیری فرعی یا تجملاتی

 دکتر فتاحیان با اشاره به اینکه حدود چندین واحد درسی در ارتباط مستقیم یا غیرمستقیم، با دام کوچک در دوره آموزشی مقطع دکترای عمومی در برنامه آموزشی گنجانده شده‌اند، ادامه داد: «دانشجویان در دوران تحصیل با موضوعاتی نظیر بیماری‌های داخلی دام کوچک، جراحی، تصویربرداری تشخیصی، کلینیکال پاتولوژی، مامایی و بیماری‌های تولیدمثل، آناتومی، جنین‌شناسی، فیزیولوژی، بافت‌شناسی، فارماکولوژی، انگل شناسی، پاتولوژی، اپیدمیولوژی و بیماری‌های زئونوز و ... در دام کوچک آشنا می‌شوند. این نشان می‌دهد که تمرکز بر دام کوچک، بخشی از ساختار آموزشی رسمی است، نه مسیری فرعی یا تجملاتی.»

وی در ادامه به قیاس‌های انتقادی پرداخت و گفت: «اگر قرار باشد به صرف حرکت به سمت حوزه‌ای جدید، آن را انحراف بنامیم، باید بگوییم کسانی که در زمینه اسب یا مسابقات سوارکاری فعالیت می‌کنند نیز زمانی از مسیر منحرف شده‌اند، یا آنهایی که وارد حوزه آبزی‌پروری شده‌اند احتمالا نیز اینگونه عمل نمودند؟ در حالی‌که این‌ها نشانه گستردگی و انعطاف‌پذیری رشته دامپزشکی است، نه انحراف.»

 رئیس بیمارستان حیوانات خانگی حمیدرضا فتاحیان با اشاره به تغییرات اجتماعی و سبک زندگی در دهه‌های اخیر، اضافه کرد: «درست است که یک قرن پیش، دانشکده‌های دامپزشکی برای مقابله با طاعون گاوی تأسیس شدند، اما امروز شرایط متفاوت است. نمی‌توان حضور حیوانات خانگی در زندگی خانوارهای ایرانی را نادیده گرفت. پاسخ به این نیاز اجتماعی، نه تنها وظیفه دامپزشکی است، بلکه از ابعاد مهم مسئولیت‌پذیری حرفه‌ای آن محسوب می‌شود.

وی گفت: «دانشجویان دامپزشکی امروز با درک واقعیت‌های اجتماعی، بر اساس علاقه، تخصص و نیاز روز جامعه، مسیر حرفه‌ای خود را انتخاب می‌کنند و بازتاب بلوغ و انعطاف دامپزشکی در پاسخ به تحولات و تغییرات اجتماعی است.

دامپزشکی دام کوچک «لوکس» نیست؛ این تعبیر علمی و مستند نیست و بار منفی ناعادلانه دارد

دکتر حمیدرضا فتاحیان در ادامه‌ی گفت‌وگوی خود با حکیم مهر به بخش دیگری از اظهارات دکتر محمد خلیلی، استاد دانشکده دامپزشکی دانشگاه شهید باهنر کرمان، واکنش نشان داد. وی به‌ویژه نسبت به تعبیر «لوکس شدن دامپزشکی» و ارتباط آن با گرایش به دام کوچک، انتقاد جدی وارد کرد.

دکتر فتاحیان با ابراز احترام به دکتر خلیلی، اظهار داشت: «بنده که از سال ۱۳۷۸ وارد دوره تخصصی جراحی دامپزشکی دانشگاه تهران شدم و تاکنون بیش از دو دهه در این حوزه فعال بوده‌ام، در هیچ مقطع و سرفصلی، احساس لوکس یا لاکچری بودن از رشته‌ام نکرده‌ام. در هیچ منبع درسی، رفرنس یا ماخذ علمی، چنین موضوعی وجود ندارد که خدمات درمانی دام کوچک یک فعالیت لوکس تلقی شده باشد.»

وی ادامه داد: «آقای دکتر خلیلی که استاد دانشگاه هستند، انتظار می‌رود برای چنین تعبیری، مرجع علمی ارائه دهند. این تصور که حرکت دامپزشکی به سمت دام کوچک، مصداق "لوکس شدن" است، بیشتر برگرفته از ذهنیت‌های اجتماعی یا اظهار نظرهای محفلی است تا یافته‌های مستند علمی. بنده که متون مختلف تخصصی جراحی را در زمینه دام کوچک مطالعه کرده‌ام، هرگز با واژگانی که دام کوچک را شاخه ایی لوکس از دامپزشکی تلقی نماید، مواجه نشده‌ام.»

دکتر فتاحیان هشدار داد که چنین تعابیری می‌تواند تبعات اجتماعی نگران‌کننده‌ای به همراه داشته باشد: «افرادی که با هزینه‌های بالا اقدام به تأسیس مراکز درمانی دام کوچک دامپزشکی می‌کنند و خدمات پیشگیری، درمان و بهداشت را در حوزه دام کوچک ارائه می‌دهند، نباید صرفاً به‌دلیل نوع حیوان ارجاعی، مورد قضاوت قرار گیرند. آیا کوچک بودن جثه حیوان یا زندگی در فضای آپارتمانی و ویلا آن را لوکس می‌کند؟ یا داشتن پت الزاماً نشانه تجمل است؟ دامپزشک وظیفه دارد به مراجعان خود خدمت کند، بی‌توجه به نوع حیوان یا سطح درآمد صاحب آن.»

او سپس با طرح قیاس‌هایی تأمل‌برانگیز گفت: «اگر مبنای قضاوت، تجمل و هزینه است، پس فعالیت در حوزه اسب چرا لوکس تلقی نمی‌شود؟ اسب‌هایی که چند صد میلیون تا چند میلیارد تومان ارزش دارند و نگهداری‌شان هزینه‌های چند ده‌ میلیونی را برای صاحب آن بدون نقش آن در فرآیند غذا و ... تحمیل می نماید، آیا از نگهداری یک سگ یا گربه 2۰ یا ۸۰ میلیونی لوکس‌تر نیستند؟ آیا پت که در خانه 50  متری و گاهی کوچک‌تر و یا بزرگ‌تر نگهداری می‌شود، لوکس است اما اسبی که در اصطبل با هزینه‌های بسیار نگهداری می‌شوند، نه؟ باید گفت که حتی نگهداری ماهیان زینتی در مواردی پرهزینه تر از نگهداری سگ و گربه می باشد.»

خطرات فیزیکی و مسئولیت‌های تخصصی دامپزشکان دام کوچک

وی با اشاره به فشارهای کاری، خطرات فیزیکی و مسئولیت‌های تخصصی دامپزشکان دام کوچک، این ذهنیت را رد کرد که گویا کار آن‌ها آسان یا مرفه است: «آیا سگ و گربه گاز نمی‌گیرند؟ چنگ نمی‌اندازند؟ فضولات ندارند؟ و دامپزشک دام کوچک در معرض خطر نیست؟ دامپزشکان دام کوچک نیز با خطر بالا، در شرایط پرفشار، با امکانات محدود و هزینه‌های سنگین فعالیت می‌کنند. این‌که یک کلینیک دام کوچک تأسیس شده، نشانه تعهد به نیازهای جامعه است، نه میل به تجمل. او خاطرنشان کرد: «نباید با بیان عباراتی در رسانه‌ها، ارزش یک بخش از دامپزشکی را زیر سوال برد. جامعه، از دامپزشکی انتظار پاسخگویی به نیازهای واقعی‌اش را دارد. دام کوچک، بخشی جدی از این نیازهاست و دامپزشکان آن سزاوار احترام و تکریم هستند. دامپزشکی دام کوچک لوکس نیست و امروزه ویترین حرفه دامپزشکی است و باید به رسمیت شناخته شود.»

دکتر حمیدرضا فتاحیان، جراح با سابقه، در بخش دیگری از گفت‌وگوی تفصیلی خود با حکیم مهر، با تأکید بر نقش کلیدی دامپزشکی دام کوچک در نظام سلامت حیوانات، نسبت به برخی دیدگاه‌ها که آن را «لوکس» و غیرضروری تلقی می‌کنند، انتقاد کرد.

وی بیان داشت که دامپزشکی چتری حمایتی برای خدمات به دام بزرگ، دام کوچک، طیور و... می‌باشد و همگی این رشته‌ها مکمل یکدیگر می‌باشند، گفت: «چطور ممکن است بیماری‌ای مثل طاعون گاوی را مسئله‌ای جدی بدانیم، اما هاری در سگ و یا ... را نادیده بگیریم؟ اتفاقاً هاری یکی از تهدیدهای مهم و مشترک بین انسان و حیوان است و مراقبت از حیوانات خانگی و سگ‌های بدون سرپرست در این زمینه نقشی حیاتی و کلیدی دارد.»

این جراح با اشاره به فشارهای ساختاری وارد بر دامپزشکان دام کوچک تصریح کرد: «در کنار ممیزی‌های بهداشتی-‌‌ ساختاری سازمان دامپزشکی و نظام دامپزشکی، دامپزشکان دام کوچک با چالش‌های مضاعفی مانند نظارت‌های شهرداری (همین یک موضوع رمق و شیره جان فعالان حوزه دام کوچک را گرفته است و حقیقتا کافی است و دیگر واقعا تاب بیشتری ندارد) و مشکلات فضای شهری نیز مواجه هستند. این فشارها، در کنار افزایش سرسام‌آور هزینه‌های نگهداری مطب و بیمارستان، هزینه‌های دارو و تجهیزات، دامپزشکان دام کوچک را به‌شدت تحت فشار قرار داده است.»

دام کوچک از کم‌توجهی ساختاری رنج می‌برد

وی در ادامه گفت: «کدام بخش از سازمان‌های حاکمیتی و یا دیگر نهادهای حمایتی، قاطعانه در قبال دام کوچک وارد عمل شده‌اند؟ آیا داروها و مواد مصرفی مورد نیاز دام کوچک، چه وارداتی و چه تولید داخل، با حمایت یا نظارت مؤثر تأمین شده‌اند؟ درحالی‌که در حوزه‌های دیگر مانند طیور، دام سنگین، آبزیان یا اسب، منابع و توجه کافی اختصاص یافته است. این در حالی است که، دام کوچک هنوز از کم‌توجهی ساختاری رنج می‌برد.»

 رئیس بیمارستان حیوانات خانگی حمیدرضا فتاحیان با رد این تلقی که کلینیک‌های دام کوچک صرفاً در مناطق لوکس حضور دارند، اظهار داشت: «بسیاری از کلینیک‌های دامپزشکی دام کوچک در شهرهای کوچک و مناطق محروم، در مغازه‌ها و فضاهای محدود و با حداقل امکانات فعالیت می‌کنند.»

وی با گلایه از دیدگاه دکتر خلیلی تصریح کرد: «اگر ایشان معتقدند حرکت دامپزشکی به سمت دام کوچک به معنای انحراف از مأموریت استراتژیک این حرفه است، شایسته است ایشان و سایر دست‌‌اندرکاران مستند به شواهد و رسمی با گروه دامپزشکی وزارت علوم مکاتبه کنند و خواستار حذف و یا تغییر سرفصل‌های آموزشی مربوط به دام کوچک شوند. یقینا منطقی نیست و نمی‌توان با تکیه بر ذهنیات، بخشی از این حرفه را زیر سوال برد.»

 دکتر فتاحیان ادامه داد: «دام کوچک نه‌تنها بخشی حیاتی از دامپزشکی است، بلکه در سال‌های اخیر به ویترین این حرفه تبدیل شده است. به گفته استاد بزرگوار مرحوم جناب آقای دکتر تقی تقی‌پوربازرگانی، پزشکی نیاز به معرفی ندارد اما دامپزشکی را باید دامپزشکان به نحو احسن معرفی نمایند. در همین راستا، و با همین هدف خدمات درمانی دام کوچک، بیش از پیش چهره اجتماعی دامپزشکی را نمایان کرده و جایگاه آن را نزد افکار عمومی ارتقاء داده است.»

دامپزشکی دام کوچک، پل ارتباطی بین دامپزشکی و پزشکی است

او همچنین افزود: «دامپزشکی دام کوچک، پل ارتباطی بین دامپزشکی و پزشکی است. همکاران ما در این حوزه با بهره‌گیری از جراحی‌های پیشرفته و خدمات تشخیصی درمانی تخصصی، توانسته‌اند دامپزشکی را به پزشکی نزدیک‌تر نمایند. این پیشرفت، به تنهایی نقش استراتژیک دارد. جراحی دامپزشکی رشته‌ای تخصصی است؛ اختصاص دادن آن به دام کوچک، نادیده‌گرفتن رسالت علمی و گستردگی آن است. مگر گرایش دانشجویان پزشکی (به خصوص عمده دانشجویان ممتاز) به برخی از رشته‌های تخصصی و فوق تخصصی‌پزشکی انحراف و دور شدن رسالت پزشکی از نقش استراتژیک خود است؟

دکتر حمیدرضا فتاحیان، عضو هیات علمی دانشکده علوم تخصصی دامپزشکی واحد علوم تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی، با انتقاد از نگاه تقلیل‌گرایانه برخی افراد نسبت به رشته جراحی دامپزشکی، تأکید کرد که این حوزه برخلاف تصور عمومی، اختصاص به دام کوچک ندارد و یکی از رشته‌های مشترک و کاربردی در دامپزشکی محسوب می‌شود و سر فصل مشترک دام بزرگ، دام کوچک و پرندگان و حتی حیات‌وحش را در برمی‎‌گیرد.»

وی همچنین اشاره داشت که جراح توانایی فعالیت در پروژه‌های تحقیقاتی، موسسات مطالعاتی، شرکت‌های دانش‌بنیان، خدمات درمانی دام بزرگ، دام کوچک، پرندگان، حیات‌وحش و... و حتی همکاری در تحقیقات پزشکی دارد، اینکه فقط بخش دام کوچک آن دیده شود، نوعی ساده‌سازی مفرط می‌باشد. دامپزشکی امروز در تمام حوزه‌ها نیاز به رشد و حمایت دارد و بخشی از آن نیز حوزه دام کوچک است.

وی افزود: «تلاش همکاران دامپزشک در دام کوچک، به‌رغم تمام چالش‌ها و بی‌مهری‌ها، نباید کم‌ارزش تلقی  شود. این نگاه تقلیل‌گرایانه، نادیده‌گرفتن واقعیات علمی و میدانی رشته دامپزشکی در حوزه دام کوچک است و تنها نتیجه‌اش، دلسرد کردن نیروهای جوان و خلاقی است که می‌تواند آینده این حرفه را رقم بزند.»

هزینه‌های دام کوچک «هنگفت» نیست؛ فشارهای اقتصادی، حقوقی و نظارتی سنگینی بر فعالان این حوزه وارد می‌شود

دکتر فتاحیان با رد این ادعا که دام کوچک یک حوزه لوکس با هزینه‌های هنگفت است، گفت: «در مقام مقایسه، هزینه‌های خدمات تشخیصی و درمانی در سایر رشته‌های درمانی دامپزشکی گاهی به مراتب بالاتر از هزینه‌های خدمات دام کوچک با توجه به حجم سرمایه‌گذاری و ... می‌باشد. پس ادعای "هزینه‌های هنگفت دام کوچک" برداشت دقیقی و منطبق با حقیقت و یا واقعیت نیست.

او با اشاره به فشارها و چالش‌های گسترده‌ای که فعالان حوزه دام کوچک با آن مواجه هستند، افزود: «هزینه و دردسر‌های راه‌اندازی و نگهداری مراکز درمانی دام کوچک شامل اجاره‌های سنگین، حقوق پرسنل، تأمین دارو و مواد مصرفی، تهیه تجهیزات با ارز آزاد ، مالیات، عوارض شهرداری و فشارهای متعدد نظارتی بخشی از این چالش‌ها می‌باشد که بخشی از  این موارد حتی با پی‌گیری‌های سازمان نظام دامپزشکی همچنان از معضلات عمده این حوزه از خدمات دامپزشکی است، که عملاً هزینه‌بر بودن این حوزه را به دوش دامپزشک می‌گذارد، نه صاحب حیوان.»

دکتر فتاحیان تأکید کرد: «اگر منظور از هزینه‌های هنگفت، فشار مالی بر صاحب حیوان باشد، باید گفت که خدمات تخصصی در سایر حوزه‌های دامپزشکی بعضاً بالاتر از هزینه خدمات درمانی دام کوچک می‌باشد. پس نباید با تکیه بر چنین اندیشه‌ای، تنها دام کوچک را پرهزینه و لوکس جلوه داد.»

جهت‌گیری دامپزشکی به سمت دام‌های کوچک انحراف نیست

او همچنین در پاسخ به ادعای برخی افراد مبنی بر انحراف دامپزشکی به سمت دام کوچک گفت: «در دهه‌های گذشته از تاسیس دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران که عمده توجه به دام بزرگ بود، ضمن سپاس و قدردانی از زحمات اساتید در دانشکده های دامپزشکی کشور در این حوزه‌ها و با احترام به اساتیدی چون دکتر سنجر، دکتر راد، دکتر ایلخانی، دکتر روح‌الامین، دکتر وشکینی، دکتر برکتین، دکتر گرگین، دکتر جمشیدی، دکتر ملماسی، دکتر شریفی، دکتر بختیاری، دکتر شیرانی، دکتر رستمی و دکتر مداح و... که با افتخار در حوزه دام کوچک فعال بودند، هیچ‌گاه توجه و التفات دانشجویان به هر رشته‌ای را انحراف تلقی ننمودند، بلکه تلاش کردند با حفظ کلینیک دام کوچک دانشگاه تهران و آموزش دانشجویان در مقاطع مختلف به همراه سایر همکاران، بخش مهمی از دامپزشکی را زنده نگه دارند.»

وی افزود: «آیا آن زمان که عمده دانشجویان و دامپزشکان به رشته های دام بزرگ گرایش داشتند، همکاران و یا اساتید، این جهت‌گیری را انحراف می‌دانستند؟ قطعا خیر. همانطور که امروز نیز رشد دام کوچک پاسخی طبیعی به تحولات فرهنگی و نیازهای اجتماعی است. دام کوچک بخشی از پیکره دامپزشکی کشور است، نه رقیب آن.»

دکتر فتاحیان با تأکید بر لزوم نگاه منصفانه و غیرجانبدارانه به تمامی حوزه‌های دامپزشکی گفت: «فعالیت در دام کوچک نه نشانه رفاه است و نه انحراف؛ بلکه تلاشی شریف برای خدمت‌رسانی به بخشی از جامعه است که نیازمند خدمات درمانی، پیشگیری و مراقبتی هستند. شایسته است که در نقدهای خود، واقع‌بین، آگاه و مسئولیت‌پذیر باشیم. آقای دکتر خلیلی اگر به آمارها و واقعیت‌های عینی حوزه خدمات دامپزشکی اشراف دارند، لطفاً به این سؤال پاسخ دهند که هزینه خرید، تغذیه، نگهداری و درمان یک اسب در یک باشگاه، کمتر است یا هزینه مراقبت و نگهداری از یک سگ یا گربه که در کنار یک خانواده زندگی می‌کند؟»

آماده گفت‌وگوی علمی و حرفه‌ای با ایشان در هر فضای تخصصی یا رسانه‌ای هستم

وی در پایان گفت: «ضمن آرزوی سلامتی برای همه اساتید از جمله جناب آقای دکتر خلیلی، ما انتظار داریم دکتر خلیلی در صورت بیان نظرات روشن‌گرانه، آن را در فضای علمی مطرح کنند. چرا که سوء استفاده از صحبت‌های ایشان و یا برش و انتخاب هدفمند از نظرات ایشان در رسانه‌ها می‌تواند مشکلات حوزه دام کوچک را افزایش دهد و یا به موج آنها دامن بزند. ایشان چنانچه به لحاظ حرفه‌ای و اخلاقی، خود را در موقعیت پاسخ‌گویی می‌بینند، شایسته است با ادله علمی به پرسش‌های روشن جهت تنویر ذهن همکاران فعال در این حوزه و مشتاقان آن پاسخگو باشند.»

دکتر فتاحیان تصریح کرد: «به‌عنوان یک عضو از جامعه دامپزشکی کشور، صراحتاً اعلام می‌کنم که در این خصوص آماده صحبت و گفت‌وگوی علمی و حرفه‌ای با ایشان برای روشن شدن تمام ابعاد این مسئله، در هر فضای تخصصی یا رسانه‌ای هستم؛ چراکه معتقدم دامپزشکی یعنی همه ما، نه بخشی از ما. و همه ما موظفیم از آن مراقبت و مواظبت شایسته به عمل بیاوریم.»