اگر نبود، تمامیت‌خواهی مدیران بخش سلامت ... - دکتر محسن مشکوة

بخش سوم

اصلاح ساختار کلان وزارت جهاد کشاورزی و سازمان‌های وابسته

اگر نبود، تمامیت‌خواهی مدیران بخش سلامت ...

دکتر محسن مشکوة

اغلب ایرانی‌ها در گذشته زندگی می کنند. تفاوت نمی کند که در کجای این سرزمین هستتند. تفاوت نمی کند که چه تحصیلاتی داشته باشند. تفاوت نمی کند که به دستاوردهای علمی روز، دسترسی داشته یا نداشته باشند. تفاوت نمی کند که شرایط عادی یا شرایط غیرعادی باشد و... . آن چه مهم است حفظ و پایبندی به اعتقادات و تفکرات خود با دیدگاه گذشته نگر است.

مدیران بخش سلامت در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با وجود تحصیلات عالیه خود با دیدگاه تمامیت نگری که در همه مدیران در بخش های دیگر نیز وجود دارد، حاضر نیستند دیگر سازمان ها را در بخش سلامت سهیم بدانند اما حداقل از آن ها انتظار می رود از استقلال برنامه ریزی و مالی و حفظ و ارتقاء جایگاه تشکیلاتی سازمان های اثرگذار (سازمان دامپزشکی کشور) در تحقق سلامت جامعه حمایت نمایند.

در اکثر جوامع دانش دامپزشكي همگام و مشترك با دانش پزشكي و به موازات يكديگر تكوين يافته و بتدريج با تخصصي شدن حرف و شاخه هاي علوم، دامپزشكي از پزشكي جدا گرديد است، به گونه اي كه حرفه دامپزشكي، حرفه اي مستقل  همتراز حرفه های پزشكي و كشاورزي شناخته مي شود.

برنامه ريزي در هر سازمانی به عنوان بالاترين اولويت داراي نقش اساسي و محوري است. در واقع برنامه ريزي فرآيندي است كه در قالب آن همه فعاليت ها جهت نيل به وضعيت جديد يا مطلوب و طي كردن مسيري درست و منطقي، صورت مي پذيرد. سازمان دامپزشکی کشور باید همواره این توانایی را در تشكيل گروه هاي واکنش سریع مقابله با تهديدات زيستي و خدمات امدادي دامپزشكي در رخداد بیماری های نوپدید و بازپدید، حوادث و سوانح غيرمترقبه و بلاياي طبيعي و كسب آمادگي آن ها از طريق برگزاري مانورهاي آزمايشي به ويژه در رابطه با پدافند غيرعامل و مقابله با رخداد بحران ها را در مجموعه خود داشته باشد.

ایده و رویکرد سلامت واحد (One Health) نشانگر ارتباط نزدیک و تنگاتنگ سلامت انسان، حیوان و محیط زیست دارد. زندگی انسان و حیوانات بهم گره خورده است. چه بخواهیم و چه نخواهیم باید بپذیریم که موجودات زنده به صورت زنجيره اي به هم پيوسته و وابسته اند و رخداد هر پديده اي در هر يك ازحلقه های اين زنجيره حياتی، می تواند به بروز مشكل در این چرخه بیانجامد.

بر پايه اعلام سازمان بهداشت جهاني، 61 درصد عوامل بيماري زا و 75 درصد بيماري هاي نوپديد شناخته شده در انسان زئونوز يا قابل انتقال بين حیوان و انسان مي باشند.

در جهان 70 درصد آنتی بیوتیک ها برای دام و 30 درصد آن برای انسان مصرف می شود. برای مقابله با پدیده مقاومت میکربی اگر نقش دامپزشکی بیشتر نباشد کمتر از پزشکی نخواهد بود.

شعارهای جهانی و ملی مناسبت های روز دامپزشکی در سال های اخیر:

- جهان واحد، سلامت واحد، تشريك مساعي بيشتر بين دامپزشكان و پزشكان.

- دامپزشكي براي غذا – دامپزشكي براي سلامت - دامپزشكي براي سیاره زمين.

- تقویت تاب آوری دامپزشکی.

- دامپزشکان کارکنان اصلی/ ضروری نظام سلامت.

- دام سالم- غذای سالم- انسان سالم.

بر نقش فعالان دامپزشكي درعرصه هاي آموزشي، پژوهشي و اجرايي بخش های دولتی و غیردولتی در نظام سلامت تأکید می کند.

نتیجه اینکه:

1- سازمان دامپزشکی کشور هر چند به عنوان سازمانی وابسته در مجموعه وزارت جهاد کشاورزی قرار دارد، بخشي از ساختار نظام سلامت كشور مي باشد.

2- استــراتژي و راهكار مقابله با زئونوزها یا بیماری های قابل انتقال بین حیوان و انسان به عهده دامپزشكان و سایر رده های دامپزشکی است که درخط مقدم مبارزه با اين بيماري ها می باشند.

3- دستیابی به سلامت واحد در برگيرنده همکاری مشترک پزشكي، دامپزشكي و محيط زیست و جز اين نگرش، دستيابي به شاخص هاي سلامت مطلوب، محال و غيرممكن است.

در شرایطی که نماینده محترم مجلس شورای اسلامی از تهدید امنیت غذایی و وزیر محترم جهاد کشاورزی از بحران امنیت غذایی گفتگو می کنند، جدا کردن امور برنامه ریزی و مالی سازمان دامپزشکی کشور و زمین گیر شدن، کاهش توانایی و قابلیت های عملکردی آن تحت عنوان اصلاح ساختار نه منطقی و نه عقلایی است، بلکه راهکار راهبردی ارتقاء ساختار تشکیلات این سازمان کلیدی در تحقق امنیت زیستی و امنیت غذایی است.