حکیم مهر - با توجه به مورد تهدید بودن اکوسیستم دریای خزر، طرح ملی مبارزه با تهدیدات بیولوژیک برای اجرا نیازمند تخصیص اعتبار است.
رئیس مؤسسه تحقیقات شیلات ایران با اعلام این مطلب گفت: شانه‌دار در اوایل دهه 1980 وارد دریای سیاه و سپس در سال 1378 به دریای خزر راه یافت.
دکتر عباسعلی مطلبی افزود: تحقیقات گسترده‌ای پس از ورود شانه‌دار به دریای خزر در زمینه‌های پراکنش، تغذیه، بیماری‌ها، ژنتیک، احتمال خطر برای اکوسیستم، راه‌های کنترل و تکثیر مصنوعی انجام شد که نتایج آن نشان داد شانه‌دارخوار بدون هیچ خطری قابل معرفی به دریای خزر است.
وی خاطرنشان کرد: نتایج بررسی‌های مستمر در حوزه جنوبی دریای خزر نشان داد که از سال 1380 تاکنون زیتوده شانه‌دار مهاجم دچار نوسانات سالانه بوده است و روند تراکم آن کاهشی بوده و طبق تحقیقات صورت‌گرفته، مشخص شد که شانه‌دار عمدتاً از زئوپلانگتون‌ها تغذیه می‌کند. همچنین از تخم و لارو کیلکاماهیان نیز تغذیه کرده، به‌طوری‌که کاهش صید کیلکاماهیان در دریای خزر مصادف با هجوم شانه‌دار است.
هجوم شانه‌دار مهاجم به ذخایر کیلکا، کفال، شگ‌ماهیان و زئوپلانگتون‌ها
این مقام مسئول ادامه داد: بررسی‌های انجام‌شده نشان می‌دهد که میزان خسارت وارده به ذخایر زنده دریای آزوف سالانه 240 میلیون دلار است و طبق نظر محققان، اثر مخرب این گونه در دریای خزر به مراتب بیشتر از خسارات آن در دریای فوق است.
مطلبی تصریح کرد: هجوم شانه‌دار به دریای خزر ذخایر شگ‌ماهیان، کیلکاماهیان، کفال‌ماهیان و زئوپلانگتون‌ها را دچار کاهش بیش از حد کرده است.
وی یادآور شد: با توجه به روند کاهش تراکم و زیتوده شانه‌دار با تحقیقات انجام شده، مشخص شده است که کاهش شانه‌دار به‌دلیل کاهش زئوپلانگتون‌ها و در دسترس نبودن غذای کافی است. لذا انتظار نمی‌رود که ذخایر کیلکاماهیان با کاهش شانه‌دار در حالی که همراه با کاهش زئوپلانگتون‌ها است، احیا شود.
روند کاهشی صید کیلکاماهیان از سال 1379
رئیس مؤسسه تحقیقات شیلات ایران با توجه به مورد تهدید بودن اکوسیستم دریای خزر بر لزوم مبارزه با شانه‌دار مهاجم تأکید کرد و اظهار داشت: مؤسسه تحقیقات شیلات ایران طرح ملی مبارزه با تهدیدات بیولوژیک را ارائه کرده است که در این طرح راه‌های احیاء دریای خزر با مبارزه بیولوژیک با شانه‌دار مهاجم در نظر گرفته شده است.
مطلبی تأکید کرد: در بخشی از این طرح، برگزاری نشست‌های علمی با کارشناسان کشورهای حاشیه دریای خزر و جلب موافقت آنها برای معرفی شانه‌دارخوار در نظر گرفته شده است.
وی در ادامه گفت: در این طرح همچنین مبارزه با کشند قرمز و عروس دریایی مورد تصویب قرار گرفته و به مؤسسه ابلاغ شده است و هم‌اکنون منتظر تخصیص اعتبارات است.
مطلبی درباره روند کاهشی صید ماهیان کیلکا از سال 1379 افزود: میزان صید از 95 هزار تن در سال 1378 به 16.7 هزار تن رسید.
سقف صید کیلکاماهیان در حد 22 هزار تن اعلام شد
این مقام مسئول خاطرنشان کرد: در سال 1378 هر شناور در هر شب بیش از چهار تن کیلکا صید می‌کرد که در سال 88 تنها به حدود 2.2 تن رسیده است.
وی ادامه داد: تغییر ترکیب گونه‌ای صید کیلکا از اهمیت زیادی برخوردار است. چرا که کیلکای آنچوی ساکن مناطق نسبتاً باز دریا بوده و فعالیت‌های ماهیگیری در این نواحی صورت می‌گرفت. اما امروزه با کاهش تراکم ماهیان، فعالیت‌های صید به مناطق کم‌عمق ساحلی معطوف شده است که در حقیقت زیستگاه اصلی گونه کیلکای معمولی به‌شمار می‌آید.
مطلبی تصریح کرد: مؤسسه تحقیقات شیلات بر اساس داده‌ها و اطلاعات به‌دست‌آمده از طرح‌های پژوهشی، پیشنهاد تعطیلی صید را در دوره زمانی تخم‌ریزی این ماهیان ارائه کرده است که در سال‌های اخیر در کمیسیون‌های عالی بهره‌برداری سازمان شیلات ایران مصوب و به اجرا درآمده است.
وی یادآور شد: همکاری صیادان کیلکا با این طرح حفاظتی باعث شده است که در سال‌های اخیر ذخیره گونه کیلکای معمولی به نحوی مدیریت شود که صید و بهره‌برداری از آن در سقف حدود 20 تا 22 هزار تن از ثبات نسبی برخوردار باشد.
مطلبی تأکید کرد: مؤسسه تحقیقات هرساله با اجرای طرح ماهیان کیلکا، اطلاعات مورد نیاز خود را برای بررسی وضعیت ذخایر آن جمع‌آوری کرده و با ارزیابی وضعیت ذخیره، میزان قابل برداشت از آن را با هدف بهره‌برداری پایدار به سازمان شیلات اعلام می‌کند.
وی در پایان اظهار داشت: با اجرای طرح ملی مبارزه با تهدیدات زیستی که در آن مبارزه بیولوژیک با شانه‌دار مهاجم پیش‌بینی شده است، امید می‌رود وضعیت صید کیلکا بهبود یابد.
خبر مرتبط :
