علوم آزمایشگاهی دامپزشکی با بن بستهای زیاد - یادداشت رضا بنابی

حکیم مهر - یادداشت رضا بنابی با عنوان "علوم آزمایشگاهی دامپزشکی با بن‎بست‎های زیاد"

رشته علوم آزمایشگاهی دامپزشکی در سالهای اخیر تاسیس شد(طبق مصوبه مورّخ 16/04/1370 در گروه : پزشکی ، کمیته تخصصی : دامپزشکی ، وزارت علوم) تا بن بستی که کاردان های دامپزشکی به آن دچار بودند از نظر کار و تحصیل و تخصص را بر طرف کند ولی خود متاسفانه بن بست دیگری در مقطع دیگری ایجاد نمود،هم از نظر ادامه تحصیل وهم از نظر اشتغال چون از هر دو نظر این رشته همانند شتر مرغ می نمود که از یک طرف علوم آزمایشگاهی و مرتبط با علوم آزمایشگاهی بالینی که خود علوم آزمایشگاهی پزشکی این رشته را قبول ندارند و از طرفی دامپزشکی است که عملا کارهای مربوط به کلینیک های دامپزشکی را نمی توانند انجام دهند و صرفا تحت نظر یک دکتر دامپزشک در بخش های تحت امر آنها خدمت می کنند(در رسته آزمایشگاهی) در نتیجه

الف-از منظر اشتغال ؛ این رشته هم از نظر دکترهای علوم آزمایشگاهی و پزشکان پاتولوژیست و هم دکترهای دامپزشک تکلیفش آنچنان روشن نیست که عملاً هم از اینجا مانده اند و هم از آنجا رانده.به دامپزشکان مراجعه می کنید می گوید یا کاردان لازم دارم یا دکتر و بسیار کم پیش می آید که دقیقا علوم آزمایشگاهی دامپزشکی در سرجای خودش بکار گرفته شود همچنین در بخش دامپزشکی اکثراً لیسانس علوم آزمایشگاهی دامپزشکی کار و حقوق یک کاردان دامپزشکی را انجام داده و دریافت می کند.از سویی از نظر دکترهای علوم آزمایشگاهی و پزشکان پاتولوژیست و اصولا در آزمایشگاههای تشخیص طبی جایگاه و پایگاهی ندارند مگر آنکه مسئول آزمایشگاه با توجه به کمبود نیرو و بدلیل اینکه برای یک کارشناس یا کاردان علوم آزمایشگاهی پزشکی کلی اصرار کند و خواهش کند و پول بیشتری هم بعنوان حقوق پرداخت کند از کارشناسهای بیکار علوم آزمایشگاهی دامپزشکی،از همه جا رانده شده بهره برداری می کند.(با حقوق کمتر)در زمانی که بنده فارغ التحصیل این رشته بودم یعنی سالهای 1382 و قبل از آن چون رشته کاملاً نو و جدید بود و در جامعه و حتی میان متخصصین امر آگاهی چندانی وجود نداشت و نیز صرفاً در وزارت علوم (دانشگاههای دولتی) اجرا می شد در نتیجه بازار کار بد نبود و پزشکان پاتولوژیست و دکترهای علوم آزمایشگاهی نا دانسته به جذب این قشر جدید می پرداختند(البته در آن زمان هم عده ای از دامپزشکان با استثمار و سوءاستفاده از آنها هزار جور کار مختلف بر دوش این قشر می نهادند از کارهای دیپلم تا کاردان و کارشناس و تا حتی کارهای درمانگاههای خود را!!) در نتیجه کارشناسان علوم آزمایشگاهی دامپزشکی ترجیح می دهند درصورتیکه امکانش باشد در آزمایشگاههای تشخصی طبی کار کنند تا اینکه زیر تیغ استثمار دامپزشکان قرار گیرند.از وقتی که پای دانشگاه آزاد اسلامی به کار پذیرش دانشجوی علوم آزمایشگاهی دامپزشکی باز شد فاتحه این رشته هم خوانده شد و ارزشی که قبلا به این رشته کمی قائل بودند هم بدلیل کاهش کیفیت علمی و نیز زیاد شدن تعداد فارغ التحصیلان و آگاهی یافتن وزارت بهداشت از اشتغال فارغ التحصیلان این رشته در بخش آزمایشگاههای پزشکی کاملا از بین رفت.

ب.از منظر ادامه تحصیل ؛ یک کارشناس علوم آزمایشگاهی دامپزشکی با گذراندن واحدهای درسی بسیار سنگین و زیاد در مقاطع کاردانی و کارشناسی ناپیوسته که مطالعات آزمایشگاهی سلامت و بیماری های حداقل چهار یا پنج نوع دام اهلی بانضمام موارد استثنا مثلاً پاتولوژی دامهای اهلی را مطالعه می کردیم حتی می رسید به فیل و شتر و زرافه که موارد استثنا هم چند مورد بود بایستی آنها را برای امتحانات مطالعه می کردیم که کاری بسیار دشوار است در حالیکه دوستان علوم آزمایشگاهی پزشکی مان فقط انسان را مطالعه می کردند در ضمن دغدغه اشتغال هم عمدتاً ندارند ، در حالی که پدر بچه های علوم آزمایشگاهی دامپزشکی در می آمد.در نهایت وقتی سراغ کار می رفتیم مثلاً پست "مسئول آزمایشگاه" و یا "مسئول فنی" کارخانه شیر پاستوریزه که شخصاً تجربه درخواست به آنجا را دارم ارجاع دادند به معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی در آنجا لیست مشاغلی که امکان کار تحت عنوان شغلی فوق را داشت شامل رشته هایی مثل علوم آزمایشگاهی پزشکی،شیمی،مواد غذایی و چند رشته دیگر که زیاد هم مرتبط نبودند مانند خود شیمی ولی اسمی از علوم آزمایشگاهی دامپزشکی نبود در حالی که در مقاطع کاردانی و کارشناسی تغذیه،بهداشت مواد غذایی،بهداشت و بازرسی گوشت،آزمایشگاه مواد غذایی و چندین واحد درسی مرتبط را گذرانده بودیم ولی در شیمی و حتی خود علوم آزمایشگاهی پزشکی این واحدهای درسی یا نیست یا بسیار کمتر از ما مطالعه می شود. نتیجه این است که کارشناس علوم آزمایشگاهی دامپزشکی نمی توانست حتی در کارخانه شیر پاستوریزه هم کار پیدا کند.(طبق لیست معاونت غذا و داروی وزارت بهداشت) کار بدینجا ختم نمی شود در بحث ادامه تحصیل در اکثریت رشته های علوم پایه پزشکی رشته علوم آزمایشگاهی پزشکی امکان آزمون دادن دارد ولی رشته علوم آزمایشگاهی دامپزشکی امکان حتی آزمون دادن هم ندارد شاید چهار یا پنج رشته مشخص امکان تحصیلش در علوم پایه پزشکی برایمان موجود باشد آن هم با رقابت با دوستان علوم آزمایشگاهی پزشکی که دقیقا سرفصل هایی را گذرانده اند که در امتحانات فوق لیسانس از آنها سئوال می آید ولی برای علوم آزمایشگاهی دامپزشکی سرفصل متفاوت بوده و تاکید شدیدی بر دامپزشکی بودن داشته است.اخیرا چند رشته علوم پایه در بخش دامپزشکی تاسیس شده است که متاسفانه در آزمون اخیر از سئوالات و سرفصل های رشته علوم آزمایشگاهی پزشکی اغلب استفاده شده بود تا علوم آزمایشگاهی دامپزشکی.در ادامه تحصیل ، ما حق شرکت در رشته های مشخص شده در دفترچه را داریم هم در مقطع کاردانی به کارشناسی ناپیوسته و هم در کارشناسی به کارشناسی ارشد ولی رشته علوم آزمایشگاهی پزشکی بدون هیچگونه مشکلی هم می تواند در آزمون کارشناسی ناپیوسته و هم کارشناسی ارشد رشته های گروه دامپزشکی شرکت کند و قبول شود و تحصیل کند در حالیکه بر عکس آن در کارشناسی ناپیوسته قطعا میسر نیست و در کارشناسی ارشد تنها در چند رشته کاملاً محدود گردیده است.جالب اینکه در دفترچه آزمون سراسری فوق لیسانس ، این رشته زیر مجموعه علوم آزمایشگاهی پزشکی طبقه بندی شده است.علت اصلی هم این است که ما در وزارتخانه هایی مثل بهداشت ، علوم و سازمان های دامپزشکی کشور و نظام دامپزشکی و نظام پزشکی در حقیقت هیچگونه متولی و مسئول و دلسوزی نداریم چون تصمیم گیرندگان مان عزیزان دکترهای دامپزشکی است که اصلا ما را قبول ندارند و رشته مان را یک کار اضافه و باطل می شمارند و از سوی دیگر نیز پزشکان و دکترهای علوم آزمایشگاهی قرار دارند که در حقیقت آنها نیز صرفا از رشته علوم آزمایشگاهی پزشکی حمایت می کنند در نتیجه هم کار و اشتغال و هم ادامه تحصیل کارشناسان علوم آزمایشگاهی دامپزشکی همواره با مشکلات بسیار فروانی مواجه شده است و من شخصاً با آن مواجه و شاهد آن بوده ام.(اخیراً هم با مراجعه به آزمایشگاههای مختلف تشخیص طبی برای کار نیم وقت در بعد از ظهرها از بکار گیری بنده با توجه به پسوند دامپزشکی رشته ام سر باززده اند.)

جهت استحضار دوستان اکثر بیماریهای پستانداران اعم از انسان یا دام مشترک بین انسان و دام است که در اصطلاح زئونوز گفته می شود که در راس آن بیمارهایی خطرناک و مسری مثل توبرکلوزیس (سل) ، بروسلوزیس (تب مالت) ، آنتراکس یا شاربن (سیاه زخم) و نیز در مطالعات غیر میکروبی نیز مثلا در بخش بیوشیمی ما قند خون دام را انجام می دهیم که رِنج سلامتی و بیماری اش مشخص است و برادران علوم آزمایشگاهی پزشکی قند خون انسان را مطالعه می کند با رِنج سلامت و بیماری مشخص و روش تست/اندازه گیری/آزمایش در هر دو مورد یکسان است ولی نتایج یکی مختص دام و دیگری انسان است.جالب اینکه دوستان علوم آزمایشگاهی پزشکی در تمام زمینه های آزمایشگاهی پزشکی،دامپزشکی،تغذیه و صنایع غذایی امکان کار و اشتغال دارند در صورتیکه ما به جز دامپزشکی حتی در آزمایشگاههای صنایع غذایی و فرآورده های دامی مانند کارخانجات شیر پاستوریزه نیز نمی توانیم کار بکنیم که این دیگر ظلم عظیم و نابخشودنی است.

***************

طبق مصوبه مورّخ 16/04/1370 در گروه : پزشکی ، کمیته تخصصی : دامپزشکی ، وزارت علوم

تعریف و هدف از رشته کارشناسی ناپیوسته علوم آزمایشگاهی دامپزشکی :

هدف تربیت کارشناسانی است که از عهده انجام آزمایشات بیوفیزیکی،بیوشیمیایی،هماتولوژی،آسیب شناسی،باکتری شناسی،ویروس شناسی،قارچ شناسی،انگل شناسی،سم شناسی،تجزیه مواد خوراکی(انسان و دام) و سایر آزمایشهای مشابه را در سطحی عالی تر نسبت به مقطع کاردانی زیر نظر دامپزشکان عمومی و یا متخصص در مراکز علمی،آموزشی،پژوهشی و خدماتی در سازمانهای ذیربط برآیند.

نقش و توانایی های این رشته :

1-انجام آزمایشات مختلف در رابطه با تشخیص،پیشگیری و ریشه کنی بیماری های دامی در بخش های دولتی یا خصوصی.

2-مدیریت فنّی و اداری آزمایشگاههای دامپزشکی تحت نظارت علمی دامپزشکان.

3-انجام آزمایشات گوناگون در رابطه با انجام طرحهای تحقیقاتی در مراکز آموزشی و پژوهشی.

4-آماده سازی دستگاهها و انجام آزمایشات ذیربط در رابطه با دروس عملی دانشجویان دانشکده ها و آموزشکده های دامپزشکی کشور.

ضرورت و اهمیت این رشته :

اهمیت و ضرورت تشکیل این دوره با توجه به موارد زیر می باشد :

1-نیاز آزمایشگاههای مراکز دامپزشکی استانها وابسته به سازمان دامپزشکی کشور.

2-نیاز آزمایشگاههای دانشکده ها و آموزشکده های دامپزشکی کشور.

3-نیاز موسسات تحقیقاتی علوم دامپزشکی.

4-نیاز آزمایشگاههای بخش خصوصی.

خبر مرتبط :