حکیم مهر - دکتر حسن م. جعفرزاده دامپزشک و مؤلف کتاب مجموعه کامل قوانین و آئیننامههای دامپزشکی در یادداشتی اختصاصی برای نشریه حکیم مهر به تحلیل موضوع قوانین حقوقی و قضایی مرتبط با دامپزشکی پرداخته که ضمن تشکر از ایشان در اینجا برای اطلاع و استفاده عموم بینندگان محترم حکیم مهر بازخوانی میگردد :
" دامپزشکی و قوانین حقوقی و قضایی "
دکتر حسن م. جعفرزاده - مؤلف کتاب مجموعه کامل قوانین و آئیننامههای دامپزشکی
تحولات سریع و فزاینده ی تاریخ بشریت به خصوص قرن اخیر و پیشرفت سرسام آور علوم و فنون و شرایط اجتماعی دنیای امروز، علوم را به نحوی تغییر داده که رشته های مختلف علوم خردتر و خردتر شده و مقاطع تخصصی و فوق تخصصی ایجاد شدهاند. رشته دامپزشکی نیز از این قاعده مستثنی نبوده اما علی رغم این ریز و ریزتر شدن در مقایسه با رشته های مشابه و همتراز خویش مثل پزشکی نتوانسته به نحو احسن به تخصصی کردن شاخه های خویش بپردازد.
در مقایسه ای بسیط می بینیم که یک دکتر دامپزشک عمومی در مقایسه با گروه پزشکی باید به اندازه یک دکتر داروساز، کارشناس علوم آزمایشگاهی ، دندانپزشک ، کارشناس بهداشت و کارشناس مواد غذایی در کار خویش مسلط باشد و در عین حال مثل یک پزشک باید طبابت دام را انجام دهد. این در حالی است که در رشته پزشکی هر یک از این شاخه ها مستقلا" دارای مقاطع تحصیلی بوده و هرکدام به عنوان رشته مجزا تدریس می شوند ولی در رشته دامپزشکی و مقطع دکتری حرفه ای به طور کلی همه این شاخه ها گنجانده شده است. جدای از این صرفا" در بعد طبابت، رشته دامپزشکی بسیار گسترده تر از رشته پزشکی است. چرا که مثلا" در مبحث فیزیولوژی , دامهای مختلف با هم متفاوت بوده و دانشجوی دامپزشکی باید علاوه بر مسلط بودن بر آناتومی و فیزیولوژی گروههای گوشتخوار، چند معدهایها ، تک سمی ها ، آبزیان و طیور , آناتومی انسانی را نیز به طور مقایسه ای یاد بگیرد تا طبابت تمامی این گروها را انجام دهد.
با این مقدمه قطعا" در چنین گستره وسیع حوزهای، دامنه مسایل حقوقی و قضایی نیز گسترده بوده و از پیچیدگی خاصی نیز برخوردار خواهد بود.
نگاهی گذرا به تاریخچه تصویب آیین نامهها و قوانین دامپزشکی کشور
اولین قانون در زمینه دامپزشکی مربوط به سال 1308 است. زمانیکه هنوز واژه دامپزشکی وضع نگردیده و از واژه " بیطاری " به جای دامپزشکی استفاده میشد. این قانون در زمینه استخدام 2 نفر دکتر متخصص بیطاری از دولت فرانسه بوده، اما تا سال 1314 قانون و آییننامه جدی در زمینه دامپزشکی مصوب نگردیده است. البته مابین سالهای 1285 تا 1350، شاهد 19 مصوب در زمینه دامپزشکی بودهایم.
از سال 1350 به بعد بود که به قوانین و آییننامههای دامپزشکی در دولت و مجلس به نحو جدیتری نسبت به قبل پرداخته شد و به واسطه نیازی که حس میگردید در مورخه 4/3/1350 اداره کل دامپزشکی با تصویب مجلس سنا به سازمان ارتقا یافت.
در کل از سال 1285 ( اولین سال شروع به کار مجلس شورای ملی ) تا اوایل سال 1387 در حدود 311 مصوب اعم از قانون و آییننامه مستقلا" یا در بطن دیگر قوانین سازمانها و وزارتخانهها در ارتباط با دامپزشکی به تصویب رسیده است که شرح مصوبات در مجاری مختلف قانونگذاری کشور به شرح جدول ذیل است:
نگاهی به قوانین موجود در زمینه دامپزشکی با تفکیک مجاری قانونگذار
ردیف |
نام نهاد |
تعداد قوانین با ذکر کلمه دامپزشکی در تیتر قانون |
تعداد قوانین با ذکر کلمه دامپزشکی در متن قانون |
تجمیع قوانین |
تاریخ آمار گیری قوانین |
اولین قانون با اصطلاح بیطاری یا دامپزشکی در تیتر آن |
اولین قانون با اصطلاح بیطاری یا دامپزشکی در متن آن | |
از تاریخ |
تا تاریخ | |||||||
1 |
مجلس |
11 |
113 |
124 |
18/6/1285 |
24/6/1387 |
24/7/1314 |
16/3/1308 بیطاری |
2 |
هیات وزیران |
39 |
143 |
182 |
21/11/1357 |