جمعیت گربههای تهران از جمعیت حدود ٢٨٠شهر کشور بیشتر است. گربههای تهران اگر دور هم جمع شوند، جمعیتشان از جمعیت ٦٨کشور جهان نیز بیشتر میشود، چراکه سال گذشته برخی آمارها نشان داد در تهران بیش از ٣٢٠هزار گربه زندگی میکنند .
به گزارش حکیم مهر به نقل از شهروند، با این وجود اما نوع برخورد با حیوانات سطح شهر بستگی به نوع دیدگاهها دارد، بهعنوان مثال اگر با نگاه حمایت از حیوانات به موضوع بنگریم، به پاسخ متفاوتتری از دیدگاه مدیریت شهری خواهیم رسید، همچنین از سویی هم نگاه بهداشتی و پزشکی به این موضوعات از دیدگاه پزشکی تفاوت خواهد کرد. بنابراین نوع برخوردها با حیوانات موجود در سطح شهر با نگاه ایجاد مخاطره از سوی مسئولان نظیر شهرداری یا نگاه از نوع دلسوزی از طرف مردم بسیار متفاوت است که همین موجب شده مدیریت صحیحی برای جمعآوری یا نوع برخورد با این موضوع تاکنون شکل نگیرد. در حقیقت به دلیل نبود هماهنگی میان مسئولان مربوطه، دیدگاه واحدی برای مدیریت حیوانات سطح شهر وجود ندارد و غالبا نهادهای مربوطه بیشتر به نقد یکدیگر پرداختند تا حل موضوع! اما با همه این اوصاف نمیتوان به گربههای خیابانی همانند موشها یا سگها نگاه کرد.
گربه جانوری اهلی از خانواده گربهسانان و یک حیوان گوشتخوار است که به دلیل داشتن چهره زیبا یا اصطلاحا ملوسبودن، او را از سایر حیوانات سطح شهر متمایز میکند. حیوانی که اخیرا علاقه به نگهداری از آن در بین مردم بسیار زیاد شده است.
انسانها عامل ورود حیوانات به سطح شهر هستند
«دکتر علی برهانیکیا» دامپزشک و فعال محیطزیست اعتقاد دارد حیوان یا باید در محیط خانگی زندگی کند یا در حیاتوحش اما فارغ از این شرایط در سطح شهر ما سگ و گربه هم به وفور دیده میشود که حضور آنها اصلا جزیی از شهر به حساب نمیآید.
برهانیکیا با بیان اینکه حیواناتی که الان در سطح شهر میبینیم در گذشته توسط انسانها رام و در شهر رها شدند، گفت: «سگ و گربهای که در سطح شهرها هستند همچون دیگر حیوانات نظیر اسب از طبیعت گرفته شده و اهلی شدند و در ادامه در محیط شهری به شکل تکثیری رشد یافته و زیاد شدند.»
او ادامه داد: «این حیوانات پس از گذراندن این فرآیند دیگر کارکرد اولیه خود را ندارند، به این دلیل که در ابتدا این حیوانات با اهداف دیگری تربیت میشدند. بهعنوان مثال گربهها برای گرفتن موش و سگها برای نگهبانی و شکار تربیت میشدند که درحال حاضر هیچکدام از آنها چنین کارکردی ندارند.»
برهانیکیا با تأکید بر اینکه افراد باید نسبت به حضور این حیوانات مسئولیت داشته باشند، اظهار کرد: «در حقیقت باید بدانیم که انسانها موجب تغییر در نوع زندگی و تغییر محل زندگی حیوانات شدهاند و حیوانات با میل خودشان به شهر نیامدهاند . »
بعد بهداشتی حیوانات را از چرخه زندگی حذف میکند
او با اشاره به خطراتی که حیوانات برای انسانها میتوانند داشته باشند، گفت: «از سویی هم مخاطرات بهداشتی که حیوانات میتوانند برای انسانها یا دیگر حیوانات ایجاد کنند، قطعا مشکلات بسیاری را به وجود خواهد آورد، براساس این دیدگاه فعالان محیطزیست طرفدار نگاه حذف حیوانات از سطح شهر هستند.»
او افزود: «در دیدگاه حفاظت گونهها و ارزش ژنتیکی حیوانات به میزان اهمیت ژن حیوان برای طبیعت و اکوسیستم نگاه میکنیم و برهمان اساس نسبت به حضور آن تصمیم میگیریم، به این معنی که اگر حیوانی باشد که به اکوسیستم آسیب بزند باید حذف شود.»
برهانیکیا اظهار داشت: «باید همه نکات بهداشتی درخصوص حیوانات رعایت شود، اگر بهترین گربه را هم داشته باشید و به بهداشت آن رسیدگی نکنید موجب انتقال بیماری خواهد شد.»
او با اشاره به وجود انواع بیماریها در حیوانات گفت: «بعضی از بیماریها در حیوانات مشترک است و برخی دیگر هم مختص خود هر حیوان است اما همه این موارد در انتشار بیماریها نقش دارند.»
این دامپزشک تأکید کرد: «بهطور کلی اگر از بعد بهداشتی به حیوانات نگاه کنیم، حیوانات مشکلات بسیاری را ایجاد میکنند و اگر از بعد علاقه به حیوان نگاه کنیم باید حیوانات را حفظ کرد . »
کنترل نسبی بهداشتی روی حیوانات کمککننده خواهد بود
برهانیکیا با بیان اینکه افراد علاقهمند به حیوانات با عدمآگاهی لازم نسبت به حیوانات زمینه بروز مشکلات بسیاری را فراهم میکنند، گفت: «مردم به دلیل علاقهای که به حیوانات دارند به آنها غذا میدهند که علاوه بر ایجاد زمینه افزایش تعداد حیوانات، عملا خاصیت شکار را هم از آنها میگیرند.»
او ادامه داد: «افزایش تعداد گربهها، میزان خطراتی را که برای آنها وجود دارد هم به مراتب بالا میبرد. حوادثی نظیر زیر ماشین رفتن، نزاع و درگیری با دیگر گربهها همچنین انتقال و انتشار ویروسها و بیماریها با افزایش تعداد گربهها در یک راستا قرار دارد که این حوادث میتواند تهدیدی برای زندگی انسانها باشد.» این فعال محیطزیست بیان کرد: «تنها راهکاری که میتواند میان همه مسئولان و نهادهای مرتبط واحد باشد، ایجاد یک کنترل نسبی بهداشتی روی حیوانات سطح شهر نظیر گربههاست . »
کمک به حیوانات محل کسب درآمد سودجویان
برهانیکیا اظهار داشت: «نکته مثبتی که سالیان اخیر بیشتر به چشم آمده است، توجه و کمک قابلتوجه مردم به حیوانات است.»
او اضافه کرد: «علاوه بر مثبت بودن، این نوع کمکها و توجهها از سوی مردم، تبعات منفی هم به همراه داشته، سوءاستفادههای فراوانی هم از حیوانات به عمل آمده، به این شکل که کمک افراد برای کسب درآمد یا وجهه اجتماعی و شهرت بوده است و به نوعی اشتغال برای فرد محسوب میشود.»
این فعال محیطزیست بیان کرد: «اگر ما یک بچهگربهای را به هر دلیلی همچون آسیبدیدگی بیاوریم در منزل خود نگهداری کنیم، کار درستی کردهایم، درحقیقت یک حیوان آشغالخور را از سطح خیابان جمع کردیم و اتفاق بسیار خوب و درستی به نظر میرسد، چراکه کنترل کامل از طریق یک فرد روی این حیوان انجام خواهد شد . »
عقیمسازی و محدودکردن منابع غذایی بهترین راهکار برای کنترل حیوانات سطح شهر است
برهانیکیا با بیان اینکه عقیمکردن حیوانات تا حدی میتواند به کنترل حیوانات کمک کند، گفت: «عقیمکردن حیواناتی که توسط مردم نگهداری میشود بسیار مهم است و باید انجام شود، هزینه عقیمکردن هم از ٥٠هزار تومان تا ٥٠٠هزار تومان متغیر است.»
او با اشاره به راهکارهای موجود برای کنترل حیوانات سطح شهر افزود: «چند اقدام در این زمینه میتواند موثر باشد، یک راهکار محدود کردن دسترسی به منابع غذایی برای حیوانات است؛ هرچقدر دسترسی به مواد غذایی و زبالهها بهعنوان غذا برای حیوانات کمتر شود، احتمال انتقال بیماریها و انتشار آنها کمتر خواهد شد و از سویی هم اتوماتیک تعداد حیوانات رو به کاهش خواهد رفت.»
او ادامه داد: «گاهی هم مردم گربه آسیبدیده و زخمی را با هزینههای بسیار بالا درمان و مجدد در خیابانهای شهر رها میکنند، این یک اقدام کاملا غلط است و تنها از بعد حیواندوستی امر پسندیدهای به حساب می آید.»
این دامپزشک اظهار داشت: «عقیمکردن حداقل کاری است که دوستداران حیوانات میتوانند انجام دهند، این روش، تنها روش عملی است که به کنترل جمعیت این حیوانات کمک خواهد کرد اما متاسفانه به دلیل سخت و پرهزینه بودن این اقدام انجام نمیشود و برعکس منبع غذای آنها تأمین میشود.»
او تأکید کرد: «عقیمکردن حیوانات را شهرداری میتواند به عهده بگیرد، از سویی هم اگر منبع غذایی برای گربهها محدود شود، گربهها برای تأمین غذا به سراغ موشها خواهند رفت و کمک خوبی برای حذف موشها است و این هم به عهده شهرداری است . »
حیوانات پتانسیل انتقال بیماریهای کشنده را دارند
برهانیکیا با بیان اینکه از نگاه مدیریت شهری و فعالان محیطزیست همه حیوانات باید از بین بروند، گفت: «مدیریت حیوانات به عهده مردم نیست و به عهده شهرداریهاست و با توجه به اینکه از لحاظ بهداشتی گربهها و سگهای سطح شهر پتانسیل انتقال بیماریهای کشنده نظیر «هاری» را دارند، دیدگاه مدیریت شهری اعتقاد به حذف حیوانات از سطح شهر را دارد.»
او افزود: «از نگاه فعالان محیطزیست، حیوانات رهاشده در سطح شهر خطراتی را برای دیگر گونههای وحشی دارند. بهعنوان مثال ممکن است یکی از همین سگها یک روباه را در حومه شهر شکار کند که بسیار برای اکوسیستم اهمیت دارد یا حتی ممکن است موجب انتقال بیماری برای این نوع گونهها شود.»
او با اشاره به نگاه بیرحمانه و خشن سیستمی بر بهداشت تأکید دارد، گفت: «براساس این دیدگاه همیشه سلامت انسان بر حیوان تقدم دارد، بنابراین برای دو سیستم مدیریت شهری و فعالان محیطزیست، حیوانات سطح شهر هیچ نکته مثبتی ندارند و باید از بین بروند، حتی گاهی هم بهطور دستهجمعی این حیوانات را نابود میکنند . »
سگ و گربهای که در سطح شهرها هستند همچون دیگر حیوانات نظیر اسب از طبیعت گرفته شده و اهلی شدند و در ادامه در محیط شهری به شکل تکثیری رشد یافته و زیاد شدند. این حیوانات پس از گذراندن این فرآیند دیگر کارکرد اولیه خود را ندارند، به این دلیل که در ابتدا این حیوانات با اهداف دیگری تربیت میشدند. بهعنوان مثال گربهها برای گرفتن موش و سگها برای نگهبانی و شکار تربیت میشدند که درحال حاضر هیچکدام از آنها چنین کارکردی ندارند.
پارک قیطریه و لاله، پاتوق گربههای خیابانی
«شاپور» نام گربهای است که «مینا» از آن نگهداری میکند. مینا یکی از همین افرادی است که علاقهمند به نگهداری از حیوانات است. او تجربه داشتن سگ را هم داشته و برایش نگهداری از سگها جذابیت بیشتری دارد اما به گفته خودش الان شاپور «نفس» اوست.
مینا از خرید و فروش گربهها میگوید: «خرید و فروش گربه در شبکههای اجتماعی، سایت دیوار، دامپزشکان یا اصطلاحا در میان «تولهکشها» رونق بسیار خوبی دارد، از گربههای خیابانی یا DSH گرفته تا پرشین و اسکاتیش که قیمت هرکدام از ژنها با یکدیگر متفاوت است. گربههای خیابانی قیمت پایینتری نسبت به دیگر گربهها دارند و گاهی هم با عنوان واگذاری یا هدیه در مارکت به فروش گذاشته میشوند. گربههای نژاد اسکاتیش نسبتا قیمت بالاتری دارند، اما تقریبا پرطرفدارترین گربهها در ایران ژن «پرشین» است که از ٢٠٠هزار تومان در بازار موجود هستند تا حدود ٢میلیون.»
او سن گربهها را ملاک قیمتشان میداند و میگوید: «هرچقدر سن گربهها پایینتر باشد با قیمت بالاتری به فروش میرسد تا گربههایی با سن بالاتر، متوسط عمر گربهها معمولا ۱۵سال است . »
گربهها بیدردسرتر از سگها هستند
مینا میگوید: «یکی از دلایل نگهداری گربه توسط بسیاری از مردم بیسروصداتر بودن آن نسبت به دیگر حیوانات همچون سگهاست. اما متاسفانه در بسیاری از موارد به دلیل آگاهی کمی که افراد نسبت به گربهها دارند، رهاکردن گربهها در خیابان را به نگهداری از آن ترجیح میدهند. بهعنوان نمونه گربههای نسل پرشین باید همیشه موهایشان کوتاه شود و غذای خشک مخصوص دارند، حتی برای دستشوییکردن این نوع گربهها باید خاک مخصوص تهیه شود. در تهران گربههایی که از نسل پرشین در خیابانها رها میشوند بیشتر در پارک قیطریه تجمع دارند و گربههای معمولی در پارک لاله بیشتر دیده میشوند.»
او «عقیمکردن» گربهها را ضروری میداند و تأکید میکند: «با عقیمکردن گربهها میتوان از روند افزایش آنها جلوگیری کرد، از طرفی هم اگر عقیمسازی صورت نگیرد، در فصل جفتگیری دردسرهای زیادی با گربهها به وجود خواهد آمد.»