حکیم مهر - طی چند هفته گذشته دستور جمع‌آوری 550 میلیون تخم‌مرغ در چند ایالت بزرگ آمریکا صادر شد. علت صدور این دستور، آلودگی تخم‌مرغ‌ها به میکروب سالمونلا – عامل بیماری حصبه- عنوان شده است. البته با وجود تلاش گسترده متخصصان سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) دلیل این آلودگی هنوز کاملا مشخص نیست.
به گفته برخی کارشناسان، علت اصلی آلودگی تخم‌مرغ به سالمونلا تغییر سیاست در تولید صنعتی این ماده غذایی است. اریک اشلوسر، کارشناس تغذیه و نویسنده کتاب‌های پرفروش در زمینه محصولات غذایی، می‌گوید: «سالمونلا تا دهه 80 میلادی مشکل مهمی در ایالات متحده محسوب نمی‌شد اما از آن تاریخ به بعد به دلیل ادغام صنایع کوچک تولید تخم‌مرغ و شروع به کار چند غول صنعتی، چنین مشکلی هم به وجود آمد.»
منبع آلودگی
به نظر می‌رسد دو کارخانه بزرگ در ایالت لوا، منشا اصلی تولید این تخم‌مرغ‌های آلوده به میکروب باشند. این دو کارخانه که یکی هیلاندیل و دیگری رایت‌کانتری نام دارد، محصولات خود را در 22 ایالت آمریکا پخش می‌کنند. دکتر مارگارت هامبورگ، مدیر سازمان غذا و داروی آمریکا اعلام کرد علایم آلودگی سالمونلایی غیر از این دو کارخانه فعلا در جای دیگری دیده نشده است و البته این دو تولیدکننده بزرگ هم قصد دارند محصولات آلوده خود را از بازار جمع کنند؛ رایت کانتری حدود 380 میلیون و هیلاندیل تقریبا 170 میلیون تخم‌مرغ.
مرگ و میر بیماری حصبه
آمار مبتلاشدگان به حصبه خیلی دقیق نیست اما در ماه می سازمان پیشگیری و کنترل بیماری‌ها در آمریکا (CDC) اعلام کرد 1300 نفر در اثر مصرف تخم‌مرغ‌های آلوده به بیماری انتریت سالمونلایی مبتلا شده‌اند. در پایان ماه جولای، طبق آمارهای سازمان غذا و داروی آمریکا این تعداد به 2 هزار نفر رسید ولی خوشبختانه تاکنون هیچ مورد مرگی در اثر مصرف این تخم‌مرغ‌های آلوده گزارش نشده است.
فردی که تخم‌مرغ آلوده به باکتری سالمونلا را بخورد حدود 8 تا 72 ساعت بعد دچار علایم بیماری حصبه خواهد شد. یعنی دل‌پیچه، اسهال و تب، ممکن است 1 تا 3 روز بعد از ورود میکروب به بدن شروع شود. گرچه حصبه بیماری نام آشنایی است و تاکنون همه‌گیری‌های زیادی در جهان داشته اما هیچ‌وقت نباید آن را یک بیماری معمولی محسوب کرد. این بیماری عفونی در فردی که سیستم ایمنی ضعیفی دارد به راحتی باعث مرگ می‌شود.
جمع‌آوری تخم‌مرغ‌های آلوده
سازمان غذا و داروی آمریکا طی بیانیه‌ای اعلام کرد، این تخم‌مرغ‌های آلوده احتمالا در همه مناطق غربی و غربی – مرکزی ایالات متحده پخش شده‌اند و مشکل اینجاست که گرچه فقط محصولات دو کارخانه بزرگ آلوده هستند اما همین محصولات با مارک‌های تجاری مختلفی در بازار پخش می‌شوند. بنابراین جمع‌آوری تخم‌مرغ‌های آلوده به دقت و همکاری زیادی از طرف سوپرمارکت‌ها و نیز بقیه خریداران نیاز دارد.
البته واضح است که با نگاه عادی نمی‌توان تخم‌مرغ آلوده به باکتری را از تخم‌مرغ غیرآلوده تشخیص داد. روی هر بسته تخم‌مرغ شماره‌ای به نام شماره ثبت وجود دارد و سازمان غذا داروی آمریکا ترتیبی داده خریداران تخم‌مرغ‌ها با مراجعه به وب‌سایت سازمان غذا و داروی آمریکا بتوانند به شماره ثبت و تاریخ تولید تخم‌مرغ‌های آلوده دسترسی داشته باشند. بنابراین به راحتی متوجه می‌شوند تخم‌مرغی که خریده‌اند، آلوده به میکروب سالمونلا هست یا نه؟ دکتر مارگارت هامبورگ می‌گوید: «در چنین شرایطی عقل حکم می‌کند که حتی اگر تخم‌مرغی در فهرست محصولات آلوده قرار نداشت، باز هم قبل از مصرف کاملا پخته و سفت شود.» با وجود همه این توصیه‌ها و راهکارها، کارشناسان معتقدند این تخم‌مرغ‌های آلوده از حدود 4 ماه پیش وارد بازار مصرف شده‌اند، در نتیجه احتمالا اکثر آنها تا به امروز خورده شده‌اند.
صنایع بزرگ یا مرغداری‌های کوچک
در حال حاضر، حدود 95 درصد از تولید تخم‌مرغ در آمریکا توسط 200 کارخانه بزرگ صورت می‌گیرد. در صورتی که تا قبل از 1988 تولید این محصول در دست 2500 تولیدکننده کوچک‌تر بود. در این میان 5 ایالت آمریکا سهم بزرگ‌تری در پرورش مرغ و تولید تخم‌مرغ دارند. کالیفرنیا، لوا، ایندیانا، اوهایو و پنسیلوانیا. اریک اشلوسر می‌گوید: «تولید صحیح باید به گونه‌ای باشد که هیچ‌وقت میکروب سالمونلا وارد تخم‌مرغ نشود. تا 20 سال پیش هم همین‌طور بود. اما وقتی کارخانه‌های بزرگ بخش عمده تولید را به دست گرفتند، مشکل شروع شد. این غول‌های صنعتی 150 هزار پرنده را در یک ساختمان کنار هم می‌چپانند. پس تعجبی هم ندارد که یک بیماری به سرعت همه مرغ‌ها و به تبع آن تخم‌مرغ‌ها را درگیر کند.»
کنگره ایالات متحده اخیرا به سازمان غذا و داروی آمریکا اختیارات بیشتری برای جمع‌آوری تخم‌مرغ‌های آلوده به سالمونلا اعطا کرده است. البته لازم به ذکر است که تا امروز خود صنایع تولیدکننده به طور داوطلبانه این کار را انجام می‌دادند و نیازی به فشارهای قانونی بیشتر نبود. اما اشلوسر می‌گوید: «آلوده شدن تخم‌مرغ‌ها در واقع شکست بزرگ ما را در سیستم مدیریتی نشان می‌دهد.» حتی اتفاقات اخیر باعث شده انجمن‌های مزرعه‌داران و دامپروران خرده پا هم بیانیه‌هایی صادر کنند. برای نمونه سخنگوی یکی از این انجمن‌ها هفته گذشته به شدت از صنایع تولیدی بزرگ انتقاد کرد و گفت: «مرغداری‌های کوچک و قدیمی امکان تهیه فضایی مناسب و تمیز برای مرغ‌ها را داشتند. اما صنایع بزرگ امروزی با به دست گرفتن پروژه‌های بزرگ‌تر، اشتباهات بزرگ‌تر و مهم‌تری هم مرتکب می‌شوند.»
