گفت‌وگوی حکیم مهر با «دکتر علی عفتی»، دامپزشک و معاون بهداشت و بهره‌برداری سازمان مدیریت میادین میوه و تره‌بار شهرداری تهران

حکیم مهر- پدیده مظفری: فارغ‌التحصیل دانشکده دامپزشکی دانشگاه ارومیه است و تجربه فعالیت در تمام زمینه‌های دامپزشکی اعم از کلینیسین، آزمایشگاه، داروخانه و ... را در کارنامه دارد. «دکتر علی عفتی» که مدتی مسئول فنی در کشتارگاه نیز بوده است، حالا قریب به ۱۵ سال است که در شهرداری تهران مشغول به خدمت‌گذاری است. وی هم‌اکنون معاون بهداشت و بهره‌برداری سازمان میادین میوه و تره‌بار شهرداری تهران است.

حکیم مهر: آقای دکتر شما یک دامپزشک هستید که در همه حوزه‌های دامپزشکی نیز فعالیت کرده‌اید. چه شد که سر از شهرداری درآوردید؟

حوزه کاری بنده در شهرداری نیز کاملا مرتبط با دامپزشکی است. بنده در سازمان میادین فعالیت می‌کنم که حوزه کاری آن مواد غذایی است. یکی از زمینه‌های دامپزشکی نیز بحث مواد غذایی است. شاید مردم زمانی که واژه دامپزشکی را می‌شنوند، به یاد معاینه، دام و ... می‌افتند، در صورتی که حتی در تخصص و در رشته‌های تخصصی برای بعد از دکترای عمومی، تخصص مواد غذایی، تخصص شیر و... داریم. مواد غذایی یکی از زمینه‌های تخصص دامپزشکی است. در واقع بنده از حوزه تخصصی خود خارج نشدم و همچنان در عرصه خودم که دامپزشکی است، فعالیت می‌کنم.

حکیم مهر: یکی از اتفاقات بزرگی که همه ساله باعث می‌شود دامپزشکان و نیروهای شهرداری با هم در ارتباط و تعامل قرار گیرند، برگزاری مراسم عید قربان است. برنامه‌های امسال شما چیست؟

به اعتقاد من خیلی به این شکل نیست که فقط در مراسم عید قربان این همکاری میان شهرداری و دامپزشکی انجام ‌شود و اگر هم این چنین است،‌ نباید باشد. شهرداری در طول سال در حوزه‌های مختلف بهداشتی با دامپزشکی در تعامل است و هم شهر تهران و هم سایر شهرها نیاز به این خدمات بهداشتی دارند. شاید نمود این ماجرا در عید قربان بیشتر است اما واقعا به این شکل نیست که این همکاری منحصر به این عید بزرگ شود.

حکیم مهر: حوزه تحت مدیریت شما در شهرداری تهران دقیقا چه ارتباطی با دامپزشکی دارد؟

سازمان میادین میوه و تره‌بار بزرگترین توزیع کننده مواد غذایی در بخش خرده‌فروشی است. در محصولات کشاورزی ما ۳ پایانه اصلی پروتئینی داریم که به منظور مدیریت آن در طول سال، با دامپزشکی در تعامل هستیم. پایانه بهمن، ۵۰ درصد مرغ تهران را تامین می‌کند. پایانه بعثت در حوزه آبزیان و پایانه پیروزی در زمینه گوشت فعالیت می‌کند. لذا این همکاری در طول سال است اما ممکن است در عید قربان نمود بیشتری داشته باشد. بالاخره در عید قربان بر اساس یک سنت حسنه نیازی درسطح شهر ایجاد می‌شود که مردم با قربانی کردن و ذبح دام سروکار پیدا می‌کنند. برآورد ما این است که ما سالانه حدود یک میلیون راس دام فقط برای نذورات مردم در تهران استفاده می‌کنیم که این نیازمند ساماندهی است.

حکیم مهر:‌ نقش شهرداری تهران در ساماندهی این رویداد چیست؟

شهرداری تهران برای این ساماندهی ۲ اقدام انجام داده است. اول اینکه در ۳ حوزه ثابت واقع در مناطق ۴، ۱۵ و ۱۸ عرضه دام صورت می‌گیرد که این مراکز در طول سال فعال هستند. این مراکز زیر نظر دامپزشکی فعالیت می‌کنند و دامپزشک تمام‌وقت در آنجا حضور دارد.

اقدام بعدی عرضه دام در عید قربان است که برای این کار هم، شهرداری هر ساله با صرف هزینه‌های هنگفت، یک سری جایگاه‌ها ایجاد می‌کند که بتوانیم این سنت حسنه را به شکل مناسب‌تری انجام دهیم.

حکیم مهر: آقای دکتر، چه بخواهیم و چه نخواهیم، مراسم امسال تا حدودی زیر سایه تهدید تب کریمه کنگو برگزار می‌شود. چه راهکاری برای مدیریت این مساله دارید؟

درست است؛ امسال بحث بیماری تب کریمه کنگو نگرانی‌هایی را در این موضوع ایجاد کرده، اما ما سعی کردیم تعداد مراکز را افزایش دهیم تا مردم بتوانند نیاز خود را از مراکزی که شهرداری تهران ایجاد کرده و زیر نظر مستقیم دامپزشکی است، خریداری کنند. در همین راستا حدود ۳۰۰ نیروی بهداشتی اعم از دامپزشک و بازرس گوشت مشارکت کردند و بیش از ۴۵۰ ذابح رسمی نیز به خدمت گرفته شده‌اند. برای ما مهم است که ذابحین ما کارت بهداشت و شناسنامه داشته باشند تا خود عامل انتشار بیماری نباشند.

از دیگر امکاناتی که در این موضوع دیده شده، این است که ما در تمام مراکز خود ترازوی دیجیتال داریم که از طریق آن فاکتور صادر می‌شود. کمااینکه یکی از مشکلات مراکز غیرمجاز، مشکلات اقتصاد خانواده است. به هر حال گاهی پیش می‌آید که وقتی دامی را می‌خرند، همان ابتدا که آن را وزن می‌کنند اختلافاتی به وجود بیاید. ضمن اینکه در مراکز مجاز روی بحث تعلیف نیز نظارت می‌شود تا افزایش کاذب وزن را نداشته باشیم.

امکان ویژه دیگر در این مراکز این است که چنانچه دکتر دامپزشک به هر دلیلی تشخیص دهد که بخشی از لاشه باید ضبط شود، غرامت را به خریدار پرداخت می‌کنیم که در مراکز غیرمجاز اصلا چنین چیزی نیست. علاوه بر اینها، چون این بزرگترین عید مسلمانان است، معاونت‌ اجتماعی شهرداری تهران نیز برخی برنامه‌های شاد و مفرح را در کنار این جایگاه‌ها در نظر گرفته است که بیشتر حول بحث اطلاع‌رسانی و فرهنگ‌سازی متمرکز است.

این اقدامات با هزینه‌های سنگین و هماهنگی‌های سنگین در حوزه دامپزشکی و شهرداری برای انجام این طرح صورت گرفته و انتظار ما این است که مردم نیز برای سلامتی خود، خانواده خود و جامعه و برای حفظ محیط زیست و حفظ زیبایی و منظر شهری از این مراکز خرید کنند. در طول سال نیز شماره تلفن ۵۵۰۵۰۰۰۰ آماده خدمت رسانی به شهروندان عزیز است. عزیزان برای اطلاع از آدرس این جایگاه‌ها هم می‌توانند به وب سایت سازمان به آدرس mayadin.tehran.ir  مراجعه کنند.

حکیم مهر: آقای دکتر، اشاره کردید که ۳ مرکز کشتار دام همواره ثابت هستند و لذا طبیعی است که مجهز به پیش‌سرد هم باشند، اما قطعا مراکز موقت چنین امکانی ندارند. این مساله را چطور می‌توان مدیریت کرد که خطر تب کریمه وجود نداشته باشد؟

باید به مردم اطلاع‌رسانی کنیم که وقتی لاشه‌ای را خریداری می‌کنند، آن را به مدت ۲۴ ساعت در یخچال نگهداری کنند. چراکه به قول شما امکان سرد کردن گوشت در مراکز موقت فراهم نیست. بحث امکانات سخت‌افزاری نیست. باید توجه داشت که وقتی عید قربان تمام می‌شود، این مراکز جمع‌آوری می‌شود، لذا ما این امکان را نداریم که سردخانه در کنار این مراکز قرار دهیم. اما این امکان هم دیده شده که در کنار این جایگاه‌ها گوشت سرد هم عرضه شود که اگر مردم خواستند از آن استفاده کنند، مشکلی نداشته باشند. اما به‌طور کل توصیه اکید ما این است که وقتی گوشت را خریداری می‌کنند با پوشش مناسب در همان نایلکس در یخچال بگذارند و حتما بعد از ۲۴ ساعت اقدام به خرد کردن گوشت کنند.

حکیم مهر: فارغ از بحث عید قربان، شما خواه یا ناخواه، هم‌اکنون از زاویه دید دیگری به دامپزشکی نگاه می‌کنید. ارزیابی شما از این رشته چیست؟

من هیچ‌گاه در بخش دولتی دامپزشکی نبودم. به نظر من لازم است که در دامپزشکی و حتی همه صنایع و برنامه‌ها، بخش خصوصی را پررنگ کنیم. یکی از برنامه‌هایی که دامپزشکی باید برای آینده دنبال کند این است که به بخش خصوصی توجه بیشتری شود و فضا را برای فعالیت بخش خصوصی ایجاد کند. بحث موضوع اصل ۴۴ و واگذاری به بخش خصوصی فقط برای صنعت نیست. هرگونه تصدی‌گری را باید به بخش خصوصی بسپاریم و به این بخش اعتماد و اطمینان کنیم.

یکی از مشکلات اساسی ما در دامپزشکی حجم بسیار زیاد و مازاد بر نیاز فارغ‌التحصیلان ماست. ما نمی‌توانیم آنها را انکار کنیم و بالاخره باید به آنها اعتماد کنیم و برای آینده‌شان برنامه داشته باشیم. فکر می‌کنم دامپزشکی باید در این بخش ورود جدی داشته باشد. یک دکتر عمومی دامپزشکی برای اینکه دکتر شود، باید ۶ سال زحمت بکشد که این در این مدت برای دولت و خودش هزینه‌هایی دارد. لذا حیف است که این بخش عظیم نادیده گرفته شوند. متاسفانه امروز شاهد هستیم که برخی از دامپزشکان به مشاغل دیگر روی‌ می‌آورند که نباید این اتفاق بیفتد.