آموزش صرفاً تئوری دروس در دانشکده‌های دامپزشکی خیانت است/ باید استقلال سازمان دامپزشکی حفظ شود

جملات مهم:

- به چشم خود دیدم که دانشجوی سال پنجم دامپزشکی، برای دکترا تدریس می‌کرد.

- (درباره مهندس حجتی): یک مهندس عمران که جای او در کشاورزی هم نیست، نباید چنین اظهار نظر کند!

- در سال نهایتاً ۵۰۰ نفر فارغ‌التحصیل دامپزشکی نیاز داریم. مهمترین چالش‌ ما زیاد بودن تعداد دانشجو و همچنین دانشکده‌های دامپزشکی است.

- نباید مانند آمل، در طبقه دوم یک ساختمان دانشکده دامپزشکی احداث کنیم؛ کسی نیست سوال کند که گاو را چطور باید به طبقه بالا ببریم؟!

- بعضی از دانشکده‌های دامپزشکی تنها دروس را به شکل تئوری آموزش می‌دهند، در حالی که ۷۰ درصد آموزش دامپزشکی عملی است؛ این خیانت است.

- به شخصه موافق انتقال آموزش دامپزشکی به وزارت بهداشت نیستم. چون دامپزشکی باید برای خود استقلال داشته باشد؛ ما به آنجا برویم سطح ما پایین می‌آید.

حکیم مهر- محسن طاهرمیرزایی: چهره ماندگار دامپزشکی کشور و عضو پیوسته فرهنگستان علوم، به جایگاه مهم این فرهنگستان در زمینه علم اشاره می‌کند و معتقد است که گروه علوم دامپزشکی در جهت گسترش، بسط و توسعه علوم به ویژه علوم دامپزشکی فعالیت می‌کند. استاد «دکتر محمدقلی نادعلیان» از برخی اظهارنظرهای مسئولان در زمینه‌هایی که تخصصی در آن ندارند گلایه می‌کند و رشد بی‌رویه تعداد دانشکده‌های دامپزشکی را سدی در برابر ارتقای کیفیت رشته می‌داند.

حکیم مهر: آقای دکتر، فعالیت‌های فرهنگستان در چه زمینه‌هایی متمرکز است؟

در تمام دنیا فرهنگستان‌های مختلف مشغول به فعالیت‌ هستند و ما نیز در ایران ۴ فرهنگستان شامل فرهنگستان‌های علوم، علوم پزشکی، هنر و زبان و ادب فارسی داریم. فرهنگستان علوم از سال ۱۳۶۶ شروع به کار کرده و متشکل از ۵ گروه علوم پایه، علوم مهندسی، علوم کشاورزی، علوم دامپزشکی و معارف و علوم انسانی است. شاخه دامپزشکی از سال ۶۶ زیر شاخه علوم کشاورزی قرار داشت اما از سال ۷۳ به شکل گروه علوم دامپزشکی مستقل شد. این مهم میسر نشد مگر با تلاش‌های همکاران فعال ما از جمله آقای دکتر مخبر دزفولی، دکتر مخیر و دکتر تاج‌بخش. توجیه ما هم این بود که اگرچه ما با گروه علوم کشاورزی در تعامل هستیم اما سنخیت زیادی با هم نداریم، چون به هر حال ما به نوعی پزشکی به شمار می‌رویم.

حکیم مهر: چارت سازمانی فرهنگستان علوم دامپزشکی به چه شکل است؟

گروه علوم دامپزشکی متشکل از ۲۳ نفر عضو در ۳ رده است. رده اول ۶ نفر اعضای پیوسته شامل بنده، دکتر تاج‌بخش، دکتر اسلامی، دکتر رضاخانی، دکتر بزرگمهری و دکتر مخبر دزفولی دارد. هر گروه تعداد مشخصی اعضای پیوسته دارد که سهم ما ۶  نفر است. رده بعدی ۱۵ نفر اعضای وابسته هستند که معمولا مدارک علمی آنها بررسی و در مجمع عمومی معرفی می‌شوند. رده سوم نیز شامل ۲ نفر اعضای مدعو هستند. فرهنگستان علوم دامپزشکی شامل ۳ شاخه علوم بالینی، پاتوبیولوژی و بهداشت مواد غذایی با منشاء دامی است که این ۲۳ نفر در هر شاخه‌های مختلف آن عضو هستند.

حکیم مهر: کارکرد این گروه‌های مختلف و خصوصا گروه علوم دامپزشکی چیست؟

گروه علوم دامپزشکی در جهت گسترش، بسط و توسعه علوم به ویژه علوم دامپزشکی فعالیت می‌کند و همیشه با ترتیب دادن سمینارها، سخنرانی‌ها، کنگره‌ها و میزگردهایی که معمولا محوریت آنها بررسی مشکلات دامپزشکی است، سعی در ارائه آخرین اطلاعات علمی در این زمینه دارد.

عمده فعالیت ما در ارتباط با مشکلاتی است که ممکن است در حوزه دامپزشکی به وجود بیاید. مثلا یک بیماری مانند تب برفکی مشکلاتی ایجاد می‌کند و ما راه‌های کنترل، پیشگیری و ... را بر حسب تخصص بررسی می‌کنیم. حتی ممکن است این دست مشکلات به ما ارجاع داده شود. بنده در خاطر دارم که در یک مقطع زمانی گوشت‌های آلوده به سالمونلا در کشور رویت شد و از فرهنگستان برای بررسی موضوع کمک خواستند. ما هم دکتر رکنی را در حوزه بهداشت مواد غذایی داریم. ایشان نمونه‌برداری‌های لازم را انجام دادند و گفتند که گوشت‌هایی که از کشور هند وارد شده، آلوده هستند. فرهنگستان کار اجرایی نمی‌کند، بلکه فعالیت اصلی آن در حوزه مشورت است. سمینارهای مختلفی را در ارتباط با مشکلات دامپزشکی برگزار می‌کنیم که تا امروز تعداد این سمینارها به عدد ۱۳ رسیده است. پس کار ما گسترش مرزهای دانش به ویژه در ارتباط با علوم دامپزشکی است.

حکیم مهر:‌ بودجه مورد نیاز این فعالیت‌ها چطور تامین می‌شود؟

به طور کلی فرهنگستان‌ها مانند سازمان‌هایی نظیر محیط زیست، وابسته به دفتر ریاست جمهوری هستند.

حکیم مهر: ‌با کمبود اعتبارات مواجه نمی‌شوید؟

البته چرا.

حکیم مهر:‌ آیا تا به حال اتفاق افتاده که بخواهید سمیناری را برگزار کنید، اما بودجه آن تامین نشود؟

تا به حال سعی کردیم بودجه سمینارها را به هر ترتیبی که بوده، تامین کنیم.

حکیم مهر:‌ آیا اعضای پیوسته فرهنگستان، همواره حضور دائم دارند؟

بله. افراد وابسته هم در جلسات شرکت می‌کنند. همه اینها هفتگی جلسه دارند. در جلسات موضوع و طرح دارند و آنها را بررسی می‌کنند.

حکیم مهر:‌ آیا فرهنگستان علوم در شاخه دامپزشکی هم نشریه دارد؟

ما معمولا تمام سمینارها را چاپ می‌کنیم. یک نشریه هم به نام فصلنامه فرهنگستان علوم داریم که مقالات مختلف را در آن منتشر می‌شود.

حکیم مهر:‌ تعامل فرهنگستان با سایر رده‌های مرتبط با حوزه دامپزشکی به چه شکل است؟

در گروه‌های مختلف مرتبط با دامپزشکی یک نماینده داریم. مثلا محیط زیست یک شاخه دارد و ما آنجا نماینده داریم. چون محیط زیست به ما مربوط می‌شود و حیوانات مختلف اعم از حلال گوشت و غیر حلال گوشت ارتباط زیادی با دامپزشکی دارند. هاری یکی از بیماری‌های خطرناک مشترک بین انسان و دام است که از طریق وحوش به انسان‌ها سرایت می‌کند.

ما طرح‌های مطالعاتی زیادی را هم اجرا می‌کنیم که مثلا یکی از آنها بررسی وضعیت بیماری هاری در ایران است که روی آن خیلی کار کردیم. بررسی بیماری سل و جغرافیای بیماری‌های دام، طیور و آبزیان در تمام استان‌ها نیز یکی دیگر از طرح‌های ما بود. بیماری آنفلوانزا یکی از معضلات این مملکت است که در مورد آن سمینار داشتیم و اتفاقا همه دستاوردهای آن را هم با بودجه فرهنگستان به چاپ رساندیم.

حکیم مهر: با دانشگاه‌ها چطور؟ آیا جلسات مشترک برگزار می‌کنید؟

صد در صد. ما در سال با روسا و همکارانی که در دانشکده‌های دامپزشکی هستند، حداقل ۳ جلسه و با سازمان دامپزشکی و موسسه رازی چند جلسه برگزار می‌کنیم. در این جلسات تبادل نظر صورت می‌گیرد و ما برای مشکلاتی که آنها دارند، مشورت می‌دهیم.

حکیم مهر:‌ ارتباط فرهنگستان علوم با موسسه رازی چگونه است؟

ما با موسسه رازی تعامل داریم و قرار است در آینده نزدیک یک روز برای بازدید به آنجا برویم. یک زمان وزیر جهاد کشاورزی معتقد بود که کشور نیازی به موسسه رازی ندارد. در صورتی که موسسه رازی در دنیا شناخته شده است و باید آن را تقویت کرد. کسی که اهل فن نباشد، یک مهندس عمران که جای او در کشاورزی هم نیست، نباید چنین اظهار نظر کند. بنده تعیین کننده وزیر نیستم اما در تمام دنیا اگر مثلا بخواهند برای وزارت بهداشت یک وزیر تعیین کنند، یک پزشک متخصص را انتخاب می‌کنند که اگر در ارتباط با مسائل پزشکی مساله‌ای مطرح شد، با آن بیگانه نباشد و همینطور دهان خود را باز نکند!

حکیم مهر:‌ موضع فرهنگستان در ارتباط با آموزش دامپزشکی چیست؟

آموزش دامپزشکی در دنیا تغییرات زیادی کرده و اگر بخواهیم این رشته زنده بماند، باید همگام با آموزش دنیا حرکت کنیم.

حکیم مهر: به نظر شما آیا جایگاهی که باید در زمینه آموزش داشته باشیم، داریم؟

اگرچه در بعضی از دانشکده‌ها جایگاه آموزش دامپزشکی حفظ شده است اما متاسفانه در جاهای دیگر کمیت را افزایش دادند و باعث شدند که کیفیت افت کند. هر دانشکده نیاز به استاد دارد و در این میان دانشکده دامپزشکی گران قیمت است و نیاز به تجهیزاتی نظیر آزمایشگاه و ... هم دارد. نه اینکه مانند آمل، در طبقه دوم یک ساختمان دانشکده دامپزشکی احداث کنیم؛ کسی نیست سوال کند که گاو را چطور باید به طبقه بالا ببریم؟!

زمانی هر رئیس جمهوری که به هر شهرستان سفر می‌کرد، می‌گفتند که ما چند راس گاو داریم و نیازمند دانشکده دامپزشکی هستیم. ما باید رشته‌های دامپزشکی را از نظر کیفی بازبینی و آنهایی را که فاقد قابلیت هستند حذف و در هم ادغام کنیم.

حکیم مهر: فرهنگستان در این زمینه حرکتی کرده است؟

خوشبختانه آن قدر در فرهنگستان نامه نوشتیم که الان چندین سال است که دانشکده جدیدی اضافه نکرده‌اند. اینهایی هم که هستند، زیادی هستند.

حکیم مهر:‌ آیا استانداردی در این زمینه وجود دارد؟

ما در سال نهایتاً ۵۰۰ نفر فارغ‌التحصیل دامپزشکی نیاز داریم. مهمترین چالش‌ ما زیاد بودن تعداد دانشجو و همچنین دانشکده‌های دامپزشکی است. ما در نهایت نیازمند ۱۰ دانشکده دامپزشکی در سراسر ایران هستیم. بنده که در فرانسه تحصیل می‌کردم، ۴ دانشکده دامپزشکی وجود داشت که بعد از گذشت ۴۵ سال، فقط یک دانشکده به آن اضافه کرده‌اند. به هر حال این حوزه حساب و کتاب دارد. ما این استانداردها را محاسبه کردیم و به همه جا فرستادیم تا شاهد دامپزشکانی نباشیم که فرش فروشی می‌کنند یا راننده تاکسی می‌شوند. یکی از رؤسای جمهور پیشین می‌گفت که اشکالی ندارد که جوانان باسواد اما بیکار باشند.

من به چشم خود دیدم که دانشجوی سال پنجم دامپزشکی برای دکترا درس می‌داد؛ این صحیح نیست. هر دانشکده باید حداقل ۳ استادیار و یک استاد داشته باشد. کادر و آزمایشگاه داشته باشد. دانشکده دامپزشکی پرخرج است. متاسفانه الان بعضی از دانشکده‌های دولتی و آزاد برای اینکه یک مدرک به دست دانشجو بدهند، تنها دروس را به شکل تئوری آموزش می‌دهند در حالی که ۷۰ درصد آموزش دامپزشکی عملی است؛ این خیانت است.

حکیم مهر:‌ نظر شما نسبت به انتقال آموزش دامپزشکی به وزارت بهداشت چیست؟

من به شخصه موافق انتقال آموزش دامپزشکی به وزارت بهداشت نیستم. چون دامپزشکی باید برای خود استقلال داشته باشد. امروز متاسفانه پزشکان را در بعضی از رده‌ها ریجکت می‌کنند. آن وقت چرا ما باید برویم و دست آنها را نگاه کنیم؟ ما باید خودمان مستقل باشیم. درست است که کار ما مانند آنهاست اما ما با دام، مواد غذایی و کشتارگاه سروکار داریم. ما به آنجا برویم سطح ما پایین می‌آید. پس باید برای خودمان احترام قائل باشیم.

زمانی که ما دانشجو بودیم، پزشکان دامپزشکی را مسخره می‌کردند و می‌گفتند شما با الاغ سر کار داریم. بله، سر و کار داریم؛ همان الاغ موجب بیماری شما هم می‌شود. ما امروز حدود ۱۸۰۰ عامل بیماری‌زا داریم که بیش از ۵۰ درصد آن مشترک است. لذا دامپزشکی در خط مقدم جبهه بهداشت قرار دارد. ما هستیم که باید بیماری را کنترل کنیم تا به انسان نرسد. ما باید بهداشت عمومی را حفظ کنیم تا مواد غذایی سالم به دست مردم برسد. قدیم‌ترها دامپزشکان تمام رستوران‌ها را بازرسی می‌کردند اما الان همه را از دست ما گرفتند. به همین خاطر می‌گویم که باید استقلال سازمان دامپزشکی حفظ شود.  

حکیم مهر: ممنون از فرصتی که در اختیار ما قرار دادید.