ژورنال Nature و واکسیناسیون علیه H5N8!
دکتر لیلا پیشرفت ثابت، دکتر زهرا برادران سید، دکتر محمدحسین فلاح مهرآبادی
اعضای هیئت علمی مؤسسه تحقیقات واکسن و سرم‌سازی رازی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
در سال‌های اخیر، واكسن شناسی مبتنی بر شواهد (Evidence-based vaccinology) بالاخص در ارتباط با واکسنهای انسانی مورد تاکید قرار گرفته است تا نتایج مطالعات واکسنها با اطمینان بیشتری قابل تعمیم به جمعیت هدف باشد. واکسن‌شناسی مبتنی بر شواهد، شامل شناخت و به كارگیری بهترین شواهد نه تنها در زمان تولید واكسن بلكه در مرحله پس از كسب پروانه میباشد كه بر اساس آنها درباره ادامه به كارگیری واکسن و یا تجدید نظر درباره استفاده از آن در فرد یا جمعیت هدف، تصمیم لازم اخذ شود.
سیاست‌گذاری درباره برنامه ملی واکسیناسیون توسط متولیان امر و همکاری بعدی کلینیسینها و صاحبان دام و طیور باید بر اساس بهترین شواهد موجود باشد. جهت تصمیمگیری مبتنی بر شواهد (Evidence-based decision making ) یا آگاه از شواهد (Evidence-informed ) ضروری است شواهد موجود توسط روشی نظام‌مند گردآوری، رتبه‌بندی و به منظور تصمیمگیری به شیوه مناسب مخاطب، در اختیار سیاست‌گذاران، کلینیسینها و صاحبان دام و طیور قرار گیرد.
مطابق تصویر ذیل، مدل تصمیمگیری مبتنی بر شواهد در برنامه ملی مایه‌کوبی باید با لحاظ نمودن عوامل تاثیرگذار چون نوع پاتوژن، بیماری، نوع واکسن باشد.
واکسیناسیون علیه آنفلوانزای فوق حاد پرندگان مانند H5N8 ، از این امر مستثنی نیست. روز گذشته (June 26 )، مقاله‌ای با عنوان «Efficacy of commercial vaccines against newly emerging avian influenza H5N8 virus in Egypt » توسط نشریهNature (IF: 40.14 ) منتشر شده است که با مقایسه 8 واکسن تجاری معمول با یک واکسن تجربی غیرفعال بر پایه مهندسی ژنتیک معکوس ویروس LPAI H5N8 مصری، یافته‌های قابل توجهی ارائه کرده است (جدول).
در این بررسی کارآیی هشت واکسن تجاری و یک واکسن تجربی در مقایسه با یکدیگر و گروه کنترل (10 گروه) در مقابل آلودگی تجربی با ویروس HPAI H5N8 و عیار آنتی‌بادی مادری به عنوان یکی از عواملی که ممکن بود در واکسیناسیون تداخل ایجاد نماید، ارزیابی شد. جوجه‌ها در سن 2 هفتگی واکسینه و عیار آنتی بادی HI به طور هفتگی به مدت 4 هفته ردیابی شد و سپس جوجه‌ها با سوش حاد H5N8 چالش شدند. در روزهای 2، 4 و 7 پس از آلودگی تجربی، سواب دهانی-حلقی و کلواک تهیه شد.
جوجه‌های واکسینه باRe-5 Merial ، Zoetis H5N3 و واکسن تجربی غیرفعال، تا ده روز پس از عفونت تجربی، نشانه بالینی نداشتند و زنده ماندند. مابقی واکسنها دامنه تلفات بین 60 درصد برای Nobilis ،ME Flu VAC وSER-VAC تا 80 درصد برای CEVac Flukem, Egyflu و Volvac (B.E.S.T.) داشتند، با اینحال بقای تمامی گروههای واکسینه در قیاس با کنترل معنادار بود (p < 0.01 ). میزان بقای جوجه‌های واکسینه و غیر واکسینه پس از چالش با ویروس HPAI H5N8 مطابق شکل زیر میباشد.
مقایسه عیار ریزش ویروس از نمونه های سواب کلوآک و دهانی-حلقی جوجه‌های واکسن خورده و گروه کنترل در روزهای 2، 4 و 7 پس از چالش با سویه HPAIV H5N8 در تصویر زیر آمده است.
اگرچه هیچ ویروسی در سواب کلواک جوجه‌های واکسینه با Re-5 Merial وجود نداشت، اما از سواب دهانی-حلقی در روزهای 2 و 4 جدا شد. واکسن Zoetis H5N3 علیرغم محافظت در برابر ابتلا و تلفات مانع دفع ویروس در نمونه‌های دهانی-حلقی در روزهای 2، 4، و 7 نشد. ویروس در نمونه‌های دهانی-حلقی گروههای واکسینه با Egyflu (5/5) ، CEvac Flukem (3/5) ، ME Flu VAC (4/5) ، Volvac (B.E.S.T.) (4/4) ، Nobilis (3/4) و SERA-VAC (4/5) در روز 4 پس از آلودگی تجربی مشاهده شد. همین طور ویروس در سواب کلواک گروههای واکسینه Egyflu (3/5) ، CEVac Flukem (3/5) ، ME Flu VAC (4/5) ، Volvac (B.E.S.T.) (4/4) ، Nobilis (3/4) و SERA-VAC (4/5) وجود داشت.
با سپاس از حسن نظر و توجه جنابعالی آقا/خانم دکتر...
با سلام
اگر مایل بودید پایان نامه دکترای تخصصی بیماری های دام بزرگ نگارش برادران سید را که مقدمه این مطلب مستقیما از آنجا اقتباس شده، مطالعه بفرمایید، هم چنین پایان نامه MPH نامبرده را که درباره Evidence based knowledge products است... اکر بیشتر مایل بودید مقالات منتشر شده مربوط به تصمیم گیری مبتنی بر شواهد نامبرده و...! 
1) نکته اول که خانم دکتر پیشرفت ثابت و همکارانشان دچار اشتباه در برداشت شده اند مجله ای است که این مقاله در آن منتشر شده است می باشد. مجموعه نیچر انتشارات می باشد و دهها مجله علمی را در زیر مجموعه دارد که مجله ای که این مقاله در آن منتشر شده دارای ایمپکت 4 است و قطعا ارتباطی با ژورنال اصلی نیچر با ایمپکت 40 ندارد.
2) نکته دوم این است که نویسندگان مقاله اصلی که مصری می باشند متمرکز بر روی بحث انطباق کامل واکسن با سویه در گردش بودند به نحوی که سویه واکسن مصری که کاملا مطابق ویروس در گردش با فناوری ژنتیک معکوس ساخته شده کارایی بسیار بالایی را نشان داده است در حالی که به نظر می رسد نویسندگان ایرانی به نحوی اصل واکسیناسیون را زیر سوال برده اند.
3) ارتباط بین جهش و واکسیناسیون در ارتباط با ویروس های آنفلوانزا در مرغداری های صنعتی هرچند که اتفاق می افتد اما فقط یک داستان فرعی بسیار کوچک از اصل داستان است. واقعیت این است که تغییرات عمده در ویروس های آنفلوانزا در جمعیت های مهاجر گسترده آن مستقلا و یا در مجاورت پستانداران وحشی و اهلی اتفاق می افتد نه در مزارع پرورش طیور صنعتی که در خطر این تغییرات قرار می گیرند.
4) کشور مصر متاسفانه به دلیل استفاده از چندین واکسن غیر منطبق و نیز عدم پوشش مناسب همه طیور می تواند آیینه واکسیناسیون آینده در ایران باشد. مسئله ای که کشور اندونزی و کشور های اروپایی به خوبی از عهده بر آمدند.
5) در جمع بندی از دید اینجانب واکسیناسیون در ایران با توجه به خسارات هنگفت سالیانه و خطر انتقال به انسان در سویه های با حدت بالا لازم ولی انطباق کامل سویه در گردش و واکسن همانند تحقیقات نویسندگان اصلی مقاله از کشور مصر ضروری است.