«ایسکانیوز» نوشت:
دامپزشکی دانشی تجربی است که در خصوص شناخت، پیشگیری، ریشهکنی و درمان بیماریهای حیوانی اعم از بیماریهای خاص حیوانی و یا بیماریهای قابل انتقال بین انسان و حیوان، شیوههای کنترل و بازرسی بهداشتی موادغذایی و فراوردههای با منشأ حیوانی، بهداشت خوراک و پرورش بهداشتی حیوانات به مطالعه میپردازد. دامپزشکان در همهٔ کشورها مسئول بهداشت دام هستند تا بدین وسیله بهداشت و رفاه دام اعم از جانوران خشکیزی، آبزی، انسان و اکوسیستم فراهم شود.
دامپزشکان در پیشرفت علومپزشکی در رشتههای مختلف نظیر فارماکولوژی، اپیدمیولوژی، ایمونولوژی، میکروبشناسی نقش موثری داشتند. دامپزشکی در کنار پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی جز محبوبترین رشتههای علومپزشکی بوده و برای ورود به آن در ایران و سایر کشورها باید تراز علمی بالایی داشت.
نقش دامپزشک در افزایش بهرهوری تولیدات دامی که سهم قابل توجهی از اشتغال در بخش کشاورزی را به خود اختصاص داده از اهمیت بالایی برخوردار است. دامپزشکی به عنوان یکی از پایههای اصلی سلامت جامعه محسوب میشود و اگر یک دامپزشک وظیفه خود را به خوبی انجام ندهد، سلامت جامعه به خطر میافتد.
دانشگاه آزاد اسلامی بهعنوان بزرگترین دانشگاه کشور، نقشی موثر در تربیت دامپزشک دارد، این دانشگاه با گستردگی در سراسر کشور و برخورداری از این رشته در نقاط مختلف ایران، گامهای بلندی را در جهت توسعه دامپزشکی کشور برداشته و نقشی تعیینکننده در تامین منبع پروتیئن، گوشت و فرآوردههای لبنی در کشور دارد. در کنار تمام اثرگذاریهایی که این دانشگاه بزرگ کشور در حوزه پیشرفت علم دامپزشکی داشته، کلینیکهایی را در نقاط مختلف ایران برای کمک به سلامت دام و طیور احداث کرده و خدماترسانی عمومی دارد. سه واحد برتر در رشتههای دامپزشکی دانشگاه آزاد وجود دارد که شامل واحدهای تبریز، کرج، علوم و تحقیقات میشود.
دانشکده دامپزشکی واحد تبریز با 31 سال سابقه، اولین ورودیهای این رشته در دانشگاه آزاد را دارد و نخستین فارغالتحصیلان دامپزشکی این واحد دانشگاهی به عضویت هیئت علمی این دانشگاه درآمدند. در حال حاضر، حدود 40 عضو هیئت علمی در این دانشکده وجود دارد که 39 عضو متخصص هستند. رشتههایی چون جراحیهای دام کوچک و بزرگ، فیزیولوژی، فارماکولوژی، انگلشناسی و میکروبیولوژی و کلیه رشتههای مرتبط با دامپزشکی در این واحد دانشگاهی وجود دارد. دانشکده دامپزشکی واحد تبریز در مجموعه دانشگاه آزاد دارای جایگاه نخست است و بیشترین آمار قبولی دانشگاه آزاد در آزمون ورودی تخصص این رشته، مختص به واحد تبریز بوده و به جهت تجهیزات آزمایشگاهی و بهرهمندی از امکانات روز و حضور استادان مطرح در این رشته با دانشگاههای شناخته شده دولتی برابری دارد.
در حال حاضر، یک بیمارستان دامپزشکی در فضای دانشگاه آزاد واحد تبریز تاسیس شده که در مهرماه امسال به بهرهبرداری خواهد رسید. این بیمارستان کلیه امکانات لازم از آزمایشگاهها و بخشهای مختلف جراحی دام بزرگ و کوچک، طیور و کالبد شکافی و کلیه تجهیزات لازم برای خدماترسانی به امور دام را داراست. راهاندازی این بیمارستان در دانشکده دامپزشکی، منجر به یادگیری عملی دانشجویان در فرآیندهای مختلف درمانی دام خواهد شد. به این ترتیب با وجود کلیه تجهیزات لازم در این فضا، دانشجویان این رشته در واحد تبریز با امکانات مناسبی که در اختیار دارند میتوانند کلیه امور مربوط به علم دامپزشکی را با فناوری روز دنیا یاد بگیرند.
فعالیت دو کلینیک دامهای کوچک و طیور در واحد تبریز
در حال حاضر، واحد تبریز دو کلینیک دامهای کوچک و طیور دارد که کلینیک طیور در دانشکده دامپزشکی مستقر است و کلینیک دامهای کوچک در داخل شهر تبریز قرار دارد. در داخل دانشکده هم دامپروری وجود دارد و حدود 65 راس گاو در دامداری متعلق به دانشگاه وجود دارد که شیر تولید شده این دامها به صنایع مختلف عرضه خواهد شد و درآمدزایی مناسبی هم با ایجاد ارتباط با صنعت دامپروری برای این واحد دانشگاهی ایجاد شده است. یک کلینیک مختص به دامبزرگ که شامل اسب، گوسفند، گاو و حیواناتی از این دست در واحد میاندوآب وجود دارد که تعداد موارد ارجاعی به این کلینیک بالاست. از استادان متخصص واحد تبریز در این کلینیک استفاده میشود و بیشترین دامها برای درمان و جراحیهای مختلف به این کلینیک ارجاع میشود.
واحد تبریز در طرحهای مشارکتی و برون دانشگاهی با شرکتهای مختلف داروسازی در زمینه دام، طی قراردادی با استادان این رشته و دانشکده دامپزشکی، داروهای تولیدی این شرکتها را روی دامهای موجود در دامپروی آزمایش میکند که این امر درآمدزایی مناسبی برای دانشکده دامپزشکی واحد تبریز و استادان این دانشگاه داشته است.
دیگر واحد فعال در حوزه دامپزشکی و پرورش دام واحد کرج بوده که قدیمیترین دانشکده دامپزشکی در میان واحدهای دانشگاه آزاد، متعلق به واحد کرج بوده که از سال 64 آغاز به کار کرده است. این دانشکده ابتدا به مدت سه سال، پذیرش دانشجو تا مقطع کاردانی داشت و از سال 67 پذیرش در مقطع دکترای عمومی دامپزشکی را آغاز کرد و سابقه 30 ساله در تربیت دامپزشک دارد. حدود 5 سال است که در 4 رشته از جمله دکترای تخصصی جراحی دامپزشکی، مامایی و بیماریهای تولید مثل دام، بهداشت و بیماری پرندگان و انگلشناسی دام پزشکی پذیرش دانشجو دارد.
فعالیت دو بیمارستان تخصصی دامپزشکی متصل به واحد کرج
واحد کرج دو بیمارستان تخصصی دامپزشکی دارد که بیمارستان دامهای بزرگ و پرندگان در شهرستان نظرآباد و بیمارستان تخصصی حیوانات خانگی و پرندگان زینتی در منطقه عظیمیه کرج واقع شده است. امکاناتی که در بیمارستان دامپزشکی این واحد دانشگاهی وجود دارد بینظیر و بر مبنای تجهیزات روز دنیا بوده همچنین بیش از 40 عضو هیئت علمی تماموقت با تخصصهای مختلف دامپزشکی در این واحد دانشگاهی وجود دارد که مشغول ارائه خدمات آموزشی، تشخیصی و درمانی در این بیمارستانها هستند. استادان حاضر در دانشکده دامپزشکی واحد کرج جز استادان برتر این رشته در کشور محسوب میشوند و نام استادن این واحد دانشگاهی به عنوان برند در مجموعه دامپزشکی کشور شناخته شده است.
با وجود اینکه پرورش دام جزو رسالت دامپزشکی نیست اما در بیمارستان دامپزشکی عظیمیه واحد کرج پرورش دام، اسب و پرندگان وجود دارد و مرکزی برای پرورش گاو و بخشهایی مختص به پرورش اسب همچنین دو سالن مرغداری گوشتی و تخمگذار هم در این مرکز وجود دارد. در بیمارستان نظرآباد بیش از 40 راس گاو و نزدیک به 25 راس اسب و هزار و 500 قطعه مرغ تخمگذار داریم همچنین تخممرغهای ارگانیکی که از این مجموعه به دست میآید در تعاونی مصرف واحد کرج به فروش میرسد.
دانشکده علوم تخصصی دامپزشکی واحد علوم و تحقیقات نیز با دارا بودن ۴ گروه تخصصی در مقاطع دکترای تخصصی، دکتری عمومی، کارشناسیارشد و کارشناسی در حال تربیت متخصصان منحصر بهفرد در راستای ارتقاء کمیوکیفی حوزه دامپزشکی کشور است.
بهرهگیری از ۲۶ عضو هیئت علمی تمام وقت برجسته، چاپ و انتشار مجله تخصصی پاتوبیولوژی مقایسهای با درجه علمی – پژوهشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری (ISC)، برگزاری همایشها و نشستهای تخصصی در حوزه دامپزشکی کشور، همکاری در طراحی و اجرای پروژهها و طرحهای تحقیقاتی کشور، ابداعات و نوآوریهای ارائه شده توسط استادان و دانشجویان این دانشکده، همواره دانشکده علوم تخصصی دامپزشکی واحد علوم و تحقیقات را مورد توجه سیاستگذاران، برنامهریزان و فعالان حوزه دامپزشکی کشور قرار داده است.
پذیرش دکتری تخصصی دامپزشکی در واحد کرج
دانشکده علوم تخصصی دامپزشکی واحد علوم و تحقیقات تاکنون در ۴ گروه تخصصی «علوم پایه و بهداشت»، «علومدرمانگاهی»، «پاتوبیولوژی» و «دامپزشکی دکتری عمومی» مشتمل بر ۲۴ رشته تخصصی، ۱۹ رشته دکتری تخصصی، یک رشته دکتری عمومی، دو رشته کارشناسی ارشد و دو رشته کارشناسی اقدام به پذیرش دانشجو و تربیت متخصصان مورد نیاز حوزه دامپزشکی کشور کرده است.
بیمارستان تخصصی دامهای بزرگ واحد علوم و تحقیقات در سال ۱۳۸۵ در زمینی به مساحت ۱۵۰۰۰ متر مربع در منطقه شهریار فعالیت خود را آغاز کرده است که شامل بخشهای بیماریهای داخلی دامهای بزرگ، جراحی، رادیولوژی، مامایی، بیماریهای طیور، کالبدگشایی و آزمایشگاه تخصصی مرکز تشخیص است.
یکی از اهداف این مجموعه تخصصی ارائه خدمات تشخیصی و درمانی بهشکل تخصصی برای دامداران و مرغداران در سطح منطقه شهریار است. تجهیزات تخصصی موجود در مجموعه میتوان به مواردی مانند دستگاه الکتروکاردیوگراف، اندوسکوپی، سونوگرافی داپلر، آرتروسکوپی و تونومتر اشاره کرد. همچنین فارم آموزشی ملارد به مساحت ۵ هزار متر مربع در منطقه صفادشت شهرستان شهریار قرار دارد که در حال حاضر دارای ۴۰ راس گاو شیری و گوساله نژاد هلشتاین است که به منظور ارائه آموزشهای بالینی به دانشجویان دامپزشکی مورد استفاده قرار میگیرد.
درمانگاه دیگر واحد علوم و تحقیقات شامل دامهای کوچک و حیوانات خانگی در منطقه سعادت آباد بوده که مجموعهای تخصصی دارای مجهزترین تجهیزات، در بخشهای داخلی، رادیولوژی، کلینیکال پاتولوژی و میکروبیولوژی تحت نظارت استادان برجسته، آماده ارائه خدمات تخـصـصی به عموم مردم است.
تولید گوشت واحدهای استان تهران در واحد ورامین
دیگر واحدهای دانشگاه آزاد همچون واحد ورامین در زمینه تولید گوشت و پروتئین فعال هستند و دامداری در این واحد دانشگاهی وجود دارد که با بهرهمندی از امکانات موجود، تهیه و توزیع گوشت برای واحدهای استان تهران به عهده این واحد دانشگاهی است.
آنچه مسلم است، دانشگاه آزاد با توسعه رشته دامپزشکی و توجه به بحث سلامتی دام در کشور، با ایجاد بیمارستانها و کلینیکهای تخصصی در این حوزه، نقشی اثرگذار در تامین امنیت غذایی برای تهیه گوشت سالم در این حوزه داشته است. بدون تردید، توسعه رشته دامپزشکی در واحدهای محروم دانشگاه آزاد و اهمیت به بحث پرورش دام در کنار توجه به مقوله کشاورزی در این دانشگاه، منجر به تحولی اثرگذار در این حوزه، توسط دانشگاه آزاد خواهد شد.
در شرایطی که ایران با تحریم از سوی دیگر کشورها مواجه شده، بدون تردید، حفظ امنیت غذایی دارای اهمیت بوده و نقش دانشگاهها در تربیت دامپزشک و توجه به این امر که میتواند همراه با خدمات دامپروری در تولید لبینات باشد غیرقابل انکار است. در حقیقت توجه به افزایش تربیت دامپزشک در کشور، از سوی دانشگاهها گامی در جهت خودکفایی کشور برای تولید محصولات غذایی و لبنی متنوع و عدم نیاز به بیگانگان است.