میانگین میزان آفلاتوکسین شیر در ایران بسیار کمتر از حد مجاز قانونی است/ جای هیچ‌گونه نگرانی برای مصرف شیر و فرآورده‌های لبنی در کشور وجود ندارد

حکیم مهر: دانشیار بهداشت مواد غذایی دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران گفت : جای هیچ گونه نگرانی برای مصرف شیر و فراورده های لبنی در کشور وجود ندارد.

به گزارش حکیم مهر به نقل از روابط عمومی سازمان دامپزشکی کشور، مجری برنامه صحبت را با روغن پالم آغاز کرد و کارشناس برنامه نیز از روغن پالم به عنوان یک رسوایی در سال 94 که توسط وزیر وقت بهداشت نیز تایید شد، یاد کرد. اما کارشناس برنامه توضیح نداد که «اگر کسی ترکیبات شیر را بشناسد، واقف است که 87 درصد شیر را آب تشکیل می دهد و چطور می توان به شیر روغن افزود، طوریکه مصرف کننده اثری از روغن را مشاهده نکند». به عبارت دیگر، این امر در صورتی امکان پذیر خواهد بود که حجم زیادی امولسی فایر استفاده شود که هزینه گزافی را در پی خواهد داشت و به هیچ عنوان صرفه اقتصادی ندارد. در ادامه اما، خوشبختانه کارشناس برنامه وجود وایتکس در شیر را غیر تعمدی دانست که خود جای بسی خوشحالی است.

بعد از این دو مقوله، کارشناس برنامه بحث وجود سم آفلاتوکسین در شیر را مطرح کرد و گفت بر طبق مطالعات محققان 33 درصد شیرهای پاستوریزه توزیع شده در استان تهران آلوده به آفلاتوکسین  M1 می باشد و باقی ماجرا، انتشار گسترده خبر در شبکه های مجازی بود.

تحلیل متخصصان واقعیت ها را نشان می دهد بیانات بحث برانگیز دکتر بهادر حاجی‌محمدی، دامپزشک، متخصص بهداشت مواد غذایی و استادیار دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی یزد در برنامه زنده شبکه سه سیما مبنی بر آلودگی شیرهای پاستوریزه عرضه شده در کشور به آفلاتوکسین، از یک سو موجی از نگرانی را در بین اقشار مختلف حامعه به وجود آورد و از سوی دیگر، با واکنش برخی متخصصان حوزه سلامت غذا همراه بود.

به گزارش روابط عمومی سازمان دامپزشکی کشور، «دکتر نگین نوری» دانشیار گروه بهداشت مواد غذایی دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران در تحلیل این جنجال رسانه ای اظهار داشت: به دلیل اینکه صحبت های جناب آقای دکتر حاجی محمدی با سوگیری خاصی از سمت مجری برنامه همراه شد، جو غیرمنصفانه ای در ارتباط با سلامت شیر پاستوریزه عرضه شده در کشور به وجود آمد، به ویژه اینکه مجری برنامه رو به بینندگان گفت مصرف شیر پاستوریزه دارای سم آفلاتوکسین  M1 می تواند منجر به مرگ شود و از مردم خواسته شد که تا مدتی شیر مصرف نکنند.

این دانشیار دانشگاه به استناد کارشناس برنامه شبکه سه به مطالعاتی که نشان می دهند 33 درصد شیرهای پاستوریزه توزیع شده در استان تهران آلوده به آفلاتوکسین  M1 می باشند، تصریح کرد: بهتر بود ایشان، اولاً بین آلوده بودن و مثبت بودن حضور سم با مقدار بالاتر از حد مجاز تفکیک قائل می شدند؛ ثانیاً برای محکم و مستدل صحبت کردن در یک برنامه در رسانه ملی که مخاطبان زیادی نیز دارد، نباید فقط به چند مقاله استناد می شد، بلکه نیاز به یافته های به دست آمده در مقالات جامع منتشره در ژورنال های معتبر و یا طرح های ملی می باشد که در سطح کلان در کشور توسط سازمان های ناظر مانند سازمان دامپزشکی کشور، سازمان غذا و دارو و سازمان ملی استاندارد انجام شده باشد.

در ایران، میانگین میزان آفلاتوکسین در شیر بسیار کمتر از حد مجاز قانونی است

دکتر نوری روش مورد استفاده در تحقیقات مربوط به حضور و میزان آفلاتوکسین در شیر را نیز بسیار مهم دانست و اظهار داشت: روش های تشخیص برای حضور یا عدم حضور آفلاتوکسین  M1 در شیر متفاوت می باشد؛ یکسری روش ها ساده، سریع و ارزان هستند، مانند الیزا که به منظور غربالگری توصیه می شوند و یکسری روش ها قطعی می باشند که تنها در این صورت می توان مقدار قطعی آفلاتوکسین را مشخص کرد و به آن استناد نمود.

این متخصص بهداشت مواد غذایی ادامه داد: همان طور که می دانیم مقبول ترین روش تعیین میزان آفلاتوکسین در شیر، استفاده از دستگاهی بنام  HPLC است که بالاترین دقت را دارد و مطالعه ای که اخیراً توسط خانقاهی و همکاران در سال 2019 با استفاده از این روش انجام شده و نتایج آن در دو ژورنال معتبر  ISI به نام های  Food Additives & Contamination: Part B و  Food chemistry چاپ شده است، گواهی می دهد که میانگین آفلاتوکسین  M1 در شیر عرضه شده به صورت خام، پاستوریزه و استریل در کل ایران حدود 30 نانوگرم بر لیتر می باشد که حدود یک سوم حد مجاز آن بر طبق استاندارد ملی است که از حد مجاز پذیرفته شده توسط اتحادیه اروپا که سخت گیرانه ترین است (50 نانوگرم بر لیتر) نیز کمتر می باشد .

شیر و فراورده های آن جزء اجتناب ناپذیر در سبد غذایی هر خانواده است

دکتر نوری در پایان با ابراز تاسف از اینکه از پایین بودن مصرف سرانه شیر در کشور در این برنامه به عنوان یک شانس یاد شده است، تصریح کرد: شعار فدراسیون بین المللی شیر این است که یک لیوان شیر می تواند بیش از 10 درصد مواد مغذی را به بدن برساند که خود موکد این مطلب می باشد که شیر دارای چه ارزش غذایی بالایی است، در طب بوعلی سینا نیز از شیر به عنوان دارو یاد شده است.

وی ابراز امیدواری کرد، روزی مصرف سرانه شیر در کشور ما نیز مانند کشورهای پیشرفته دنیا 2 تا 3 برابر شود و شیر و فرآورده های آن از اجزای اجتناب ناپذیر در سبد غذایی هر خانواده ایرانی باشد و قدم به قدم به داشتن جامعه ای سالم با مصرف شیر و فراورده های آن نزدیک تر شویم .