علت بیهوش نشدن «کوشکی» پس از اصابت دارت، دز کم داروی بیهوشی بود، نه تاریخ مصرف دارو

معاون محیط‌زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه انتقال یوزپلنگ های پارک طبیعت پردیسان به پارک ملی توران،با استفاده از توان و ظرفیت متخصصان ایرانی صورت گرفته است.گفت: همه تلاش سازمان محیط‌زیست این است که یوز ایرانی به سرنوشت شیر ایرانی گرفتار نشود و از خطر انقراض نجات یابد.

به گزارش حکیم مهر به نقل از سازمان حفاظت محیط زیست، نشست خبری با موضوع تشریح جزییات فرآیند انتقال یوزپلنگ های پارک طبیعت پردیسان به پارک ملی توران، با حضور «کیومرث کلانتری»، معاون محیط زیست طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست، «دکتر شهاب الدین منتظمی» مدیر کل دفتر حفاظت و مدیریت حیات وحش، «دکتر پیام محبی» رییس بیمارستان دامپزشکی تهران، «سیامک مسعودی زنجانی» رییس گروه بیماری های حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست و خبرنگاران حوزه محیط زیست در  سالن همایش های سازمان  محیط زیست با ضوابط و مقررات مبتنی بر فاصله گذاری فیزیکی برگزار شد.

در ابتدای این نشست خبری برخی از خبرنگاران از عدم حضور خبرنگار و اطلاع رسانی در این فرآیند انتقاد کردند و در پاسخ به آنها مدیرکل روابط عمومی سازمان حفاظت محیط زیست به بیان نحوه اطلاع رسانی لحظه به لحظه و دقیق فرآیند انتقال این یوزپلنگ ها پرداخت .

در ادامه کیومرث کلانتری  افزود: کوشکی و دلبر دو یوزپلنگ نر و ماده ای هستند که حدود ۶ سال پیش با هدف تکثیر در اسارت به پردیسان آورده شدند که چند سال بعد ایران یوزپلنگ ماده دیگری نیز به آنها اضافه شد اما در این چند سال هیچ اتفافی نیفتاد جز اینکه ما فرصت زادآوری طبیعی را از آنها گرفتیم.

وی اظهار داشت: بر این اساس بعد از برگزاری جلسات متعدد و حضور متخصصان، کارشناسان و دانشگاهیان مقرر شد تا این سه یوز به زیستگاه اصلی خود یعنی توران در استان سمنان برگردانده شوند که این کار در دو مرحله انجام شد اما برخی ادعا می‌کنند که سازمان محیط‌زیست تجربه این کار را ندارد در حالی که سازمان ۵۰ سال است که سابقه زنده گیری و انتقال حیات وحش و تکثیر در اسارت را در پرونده خود دارد.

کلانتری تاکید کرد: البته اولویت سازمان محیط زیست حفظ گونه در زیستگاه است اما زمانی که یک گونه در خطر جدی انقراض قرار گیرد راهی جز مدیریت مداخله ای نداریم و باید بخش پشتیبان داشته باشیم اینجا است که بحث تکثیر در اسارت و نیمه اسارت مطرح می شود و چون یوزپلنگ ایرانی اکنون در وضعیتی قرار دارد که در حال خارج شدن از چرخه حیات است بنابراین باید برای نجات آن برنامه داشته باشیم در غیر اینصورت به سرنوشت شیر ایرانی گرفتار خواهد شد.

معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: طی ۶ سال گذشته اقدامات زیادی برای تکثیر در اسارت بر  روی کوشکی و دلبر انجام شد اما با وجود هوای آلوده و انواع استرس ها در اطراف پارک پردیسان این کارها نتیجه نداد و فقط ۶ سال این فرصت از این حیوانات گرفته شد، البته آمارها نشان می دهد که در ۶۰ سال گذشته ۱۰ یوزپلنگ زنده گیری شدند اما هیچ وقت به زادآوری نرسیدند.

وی اظهار داشت: برای جابجایی این یوزها سه پروپوزال با قیمت های ۲۰، ۲۵ و ۳۰ میلیارد تومان به سازمان محیط زیست پیشنهاد شد اما هیچ کدام را نپذیرفتیم و با توان متخصصان سازمان اقدام به این کار کردیم که با موفقیت نیز انجام شد.

کلانتری گفت: در منطقه حفاظت شده توران ۷۵۰ هکتار زمین فنس کشی شده وجود دارد که هزار و ۶۰۰ هکتار دیگر به آن اضافه شد که اینها از طریق کریدور به هم متصل می شوند تا یوزها به راحتی بتوانند در آن تردد کنند، شرایط آنها خوب است و حتی از استان گزارش شده که در تاریخ ۱۷ فروردین ماه که ایران به توران منتقل شد در ۲۴ فروردین ماه دو قلاده یوز محلی در پشت فنس این ماده یوز مشاهده شد که این نشان می دهد تصمیم برای انتقال آنها اشتباه نبوده است.

وی درباره انتقاد برخی خبرنگاران برای عدم حضور در محل در زمان انتقال یوزها توضیح داد: البته هیچ محدودیتی برای اطلاع رسانی وجود نداشته اما مساله ای که به آن رسیده بودیم این بود که محیط باید خلوت باشد تا به حیوان استرسی وارد نشود اما باید صفر تا ۱۰۰ فرایند مستند سازی و اطلاع رسانی شود.

معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: یوزپلنگ ایرانی در فهرست سرخ IUCN قرار دارد و گونه ای در خطر انقراض است ، تا ۶۰ سال پیش تعداد ۳۰۰ یوز در زیستگاه های ایران وجود داشت اما امروز به کمتر از ۳۰ قلاده رسیده است که باید علت این کاهش چشمگیر جمعیت بررسی شود.

وی اظهار داشت: ۶ میلیون هکتار از زیستگاه یوزپلنگ در هفت استان در داخل مناطق چهارگانه تحت حفاظت سازمان محیط  زیست قرار دارد بنابراین کمتر از ۴۰ درصد زیستگاه این حیوان در این مناطق و ۶۰ درصد در مناطق آزاد قرار دارد، ۱۰ زیستگاه در هفت استان از جمله سمنان، یزد و خراسان شمالی واقع شده است.

کلانتری با اشاره به اینکه در سال های ۱۳۷۴ تا ۱۳۹۵ تعداد ۱۳ یوزپلنگ بر اثر تصادفات جاده ای تلف شدند گفت: عواملی مانند تکه تکه شدن زیستگاه ها ، جاده کشی، لوله گذاری، تصادفات جاده ای، رعایت نکردن استاندارد عبور و مرور، شکار بی رویه طعمه یوز پلنگ ها، وجود گله های دام اهلی و سگ های گله از جمله عوامل تهدید این گونه ارزشمند است که رفع آنها مورد توجه سازمان حفاظت محیط زیست است.

وی اظهار داشت: در ۱۰ زیستگاه موجود یوزپلنگ دو زیستگاه میاندشت در خراسان شمالی و توران در سمنان به عنوان زیستگاه زادآور است و در این دو زیستگاه یوز به شکل جمعیتی یعنی مادر با توله مشاهده شده است از این رو برای سازمان حفاظت محیط زیست بسیار ارزشمند هستند.

کلانتری گفت: سازمان محیط زیست برای حفاظت بیشتر از این زیستگاه ها برنامه هایی دارد که ایجاد مناطق حفاظت شده جدید در مناطقی که مسیر مهاجرت یوزها است، توسعه قرق های اختصاصی در حاشیه مناطق زیستگاهی یوزها، تقویت محیط بانی مستقر در زیستگاه ها، استفاده از فناوری های نوین برای پایش، مدیریت کاهش دام در مناطق حساس و کاهش و حذف سگ های گله ، ایمن سازی کریدورهای عبوری یوزها، پرورش طعمه یوز در حواشی مناطق زاد آور، جلب مشارکت جوامع محلی و ذینفعان حاشیه زیستگاه ها، ایجاد مرکز ملی تحقیقات یوزپلنگ آسیایی در پارک ملی توران و بهره مندی از تجربه های بین المللی برخی از برنامه های سازمان در زیستگاه یوزپلنگ ها است.

در ادامه این نشست شهاب الدین منتظمی، مدیرکل دفتر حفاظت و مدیریت حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست، درباره انتقاداتی که به باکس حامل یوزها مطرح شده بود، اظهار کرد: این باکس دو بخش جدا از یکدیگر داشت که هر کدام از این بخش‌ها از وسط با دیواری جدا می‌شد همچنین عرض این باکس ۵۰ متر، ارتفاع آن ۱ متر و طول آن ۱.۵ متر بود. سوراخ‌هایی نیز روی سقف آن برای هوا رسانی وجود داشت اما پس از انتقال «ایران» تصمیم گرفته شد برای انتقال «کوشکی» و «دلبر» سوراخ‌های روی جعبه به منظور درست قرار گرفتن چادر محافظ ایجاد شود.

منتظمی با اشاره به اینکه برای انتقال یوزها هیچگونه سیستم خودرویی که بتواند باکس حامل آن‌ها را به امن‌ترین شکل ممکن برای ما جابه‌جا کند اعلام آمادگی نکرد، گفت: درمورد داروی استفاده شده برای بی‌هوشی باید توضیح داد که این دارو هنوز وارد بازار نشده است ولی ما با هماهنگی با سازمان دامپزشکی توانستیم این دارو را به مقدار نیاز تامین کنیم.

وی با بیان اینکه سال گذشته برای «دلبر» و «کوشکی» تلقیح مصنوعی انجام شد اما نتیجه‌ای نداشت، تصریح کرد: در حال حاضر شرایط سنی این دو فرد یوزپلنگ در اسارت به گونه‌ای نیست که بتوانیم با دست باز برای آن‌ها برنامه‌ریزی کنیم و تمرکز ما فعلا روی «ایران» است و باید بررسی کنیم که آیا امکان جذب یوز آزاد برای او وجود دارد یا خیر ولی در حال حاضر قرار نیست که یوز نری را به داخل فنس منتقل کنیم.

منتظمی همچنین ضمن ابراز بی‌اطلاعی درباره کارکرد تله‌ غیر استانداردی که گفته می‌شود برای زنده‌گیری یوزها تهیه شده است، تاکید کرد: به هیچ عنوان از این تله برای یوزها استفاده نخواهد شد.

وی افزود: ما نیاز به پایش کلی زیستگاه‌های یوز داریم و حفاظت از آن‌ها داریم. سال گذشته در یکی از پرخطرترین جاده‌های برای یوزپلنگ‌ها کاهش سرعت اعمال و هشت کیلومتر از جاده‌ها نیز فنس کشی شد.

در ادامه این نشست سیامک مسعودی،رییس‌گروه بیماری‌های حیات وحش و پیام محبی، رییس بیمارستان دامپزشکی تهران به پرسش های خبرنگاران پاسخ دادند.

پیام محبی از سندروم "بیمار سفارشی" صحبت کرد و گفت: برخی از انتقادها وجود دارد که چرا سازمان از قبل اطلاع رسانی نکرده است؟ با این حال باید بگویم یکی از دغدغه های پزشکان و دامپزشکان، همین حضور و اطلاع عمومی در خصوص اقدامات درمانی برای سوژه های حساس، نظیر یوزپلنگ است و ترجیح بر آن است که در این مورد ، پیش از اقدام ، اطلاع رسانی چندانی انجام نشود. 

این گزارش می افزاید، سیامک مسعودی رییس گروه بیماری های حیات وحش در پاسخ به سوالی در مورد زدن دارت های متعدد به کوشکی (یوزِ نر) گفت: اینکه گفته شده چند دارت به کوشکی زده شد، اشتباه است. تنها یک دارت به کوشکی زده شد و چند دارت هم به حیوان اصابت نکرد، اما اینکه چرا حیوان بیهوش نشد به خاطر دز کم داروی بیهوشی بود، نه به خاطر تاریخ مصرف آن.

وی همچنین با تاکید بر دریافت اطلاعات و اخبار، از منابع موثق به اخبار دروغ و بدون سند منتشر شده در مورد انتقال یوزها انتقاد کرد.

مسعودی در ادامه گفت: متاسفانه در این مورد، اطلاعات از منابع غیر موثق دریافت شده  مثل اینکه گفتند تاریخ دارو ها گذشته است، در صورتی که این حرف هم از اساس باطل است.