دامپزشکی و کووید-۱۹؛ دکتر محمدمهدی دهقان

دامپزشکی و کووید- ۱۹

دکتر محمدمهدی دهقان

استاد گروه جراحی و رادیولوژی دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران

از روزهای پایانی سال گذشته میلادی، جهان با بحرانی مواجه شد که از زمان جنگ جهانی دوم تا به امروز، هیچ رخدادی به این اندازه مردم دنیا و شئون مختلف زندگی آنها را فارغ از شرایط اقتصادی و موقعیت جغراقیایی تحت تاثیر خود قرار نداده بود.

بیماری کروناویروس 2019 یا به اختصار کووید- 19 از شهر ووهان چین آغاز شد و در طی مدت کوتاهی در تقریبا تمامی کشورهای جهان گسترش یافت. از همین رو بسیاری از دولت‌ها بویژه در ابتدای بروز این دنیاگیری (پاندمی) شرایط فوق‌العاده اعلام کرده و بسیاری از فعالیت‌های اجتماعی و اقتصادی را متوقف و تمامی رخدادهای ورزشی، علمی و فرهنگی را لغو و یا به زمان دیگری موکول کرده‌اند.

شیوع این بیماری در بسیاری از کشورها شرایطی مشابه شرایط جنگی ایجاد کرده است، البته این بار برخلاف سایر جنگ‌ها، صحنه تقابل کشورها در برابر هم نیست، بلکه همه کشورهای جهان در کنار هم در برابر ویروسی قرار گرفته‌اند که اندازه آن در حد 100 نانومتر است! اهمیت شیوع این بیماری به حدی است که بسیاری از جامعه‌شناسان بر این باور هستند که این دنیاگیری تغییرات شگرفی در رفتارهای اجتماعی و سبک زندگی بشر ایجاد خواهد کرد.

بدون شک دامپزشکی نیز یکی از حوزه‌هایی است که شیوع این بیماری تاثیرات قابل توجهی بر آن خواهد داشت. اگر چه نقش دامپزشکی از دیرباز در پیشگیری از بیماری‌های عفونی مشترک مشخص بوده است اما بروز بیماری‌های عفونی نوپدید و بازپدید همچون ابولا، سارس، مرس، آنفلوانزای H5N1 و نهایتا کووید- 19 در طی سال‌های اخیر، اهمیت نقش دامپزشکی در زمینه بهداشت عمومی را بیش از پیش روشن کرده و به همین دلیل است که موضوع «سلامت واحد» در سیستم‌های بهداشتی مطرح شده است.

نقش دامپزشکی در بهداشت عمومی آنقدر گسترده است که هنوز بسیاری از ابعاد آن مغفول مانده است. کنترل بیماری‌های حیوانات اهلی و حیات وحش، بهداشت مواد غذایی و تولید و تامین منابع پروتئینی ایمن و سالم، تنها بخش کمی از آن می‌باشد. از آنجایی که در شیوع بسیاری از بیماری‌های نوپدید، ردپایی از نقش حیوانات اهلی و حیات وحش وجود داشته، تشکیلات دامپزشکی در همکاری با سایر ارگان‌ها از طریق پایش بیماری‌ها در جمعیت‌های حیات وحش و کنترل و جلوگیری از تداخل و ارتباط بین جمعیت‌های دامی با حیوانات وحشی می‌توانند مانع از بروز و شیوع بسیاری از این بیماری‌ها در انسان شوند.

به علاوه، همه‌گیری ناشی از بیماری کووید- 19، نقش دامپزشکی در تامین امنیت غذایی با نظارت بر تولید، توزیع و مصرف مواد غذایی از ابتدای فرآیند تولید تا انتهای چرخه عرضه به مصرف‌کننده و تامین منابع پروتئینی سالم و با کیفیت برای آحاد جامعه را بسیار پر رنگ نموده است.

در دنیاگیری کووید-19 جنبه‌های دیگری از نقش‌آفرینی دامپزشکی و توانایی‌های بالقوه آن در کمک به سلامت جامعه آشکار شد. هنگامی که توانایی سازوکارهای تعریف شده پزشکی در دنیا پاسخگوی نیازها نبود، سازمان‌ها و شرکت‌های دامپزشکی امکانات و تجهیزات خود را در اختیار کادرهای بهداشتی و درمانی قرار دادند. تحقیقات در زمینه شناخت ویروس کرونا و تهیه واکسن برای آن با همکاری این سازمان‌ها و شرکت‌ها در حال انجام است. به علاوه، استفاده موقت از دستگاه‌ها و تجهیزات پزشکی از جمله ونتیلاتورهای موجود در مراکز دامپزشکی و انتقال داوطلبانه آنها از مراکز درمانی دامپزشکی به بیمارستان‌های انسانی در برخی کشورها جان افراد بسیاری را نجات داده است.

همانطور که در ابتدا اشاره شد، مبارزه با کرونا به مثابه یک جنگ است. نبردی که پیروزی نهایی در آن نیازمند همکاری تمام آحاد جامعه و همه کشورها با یکدیگر می‌باشد. جنگی که همگی امیدوار هستیم انشاالله به درازا نیانجامد و این‌بار برخلاف تمام جنگ‌های تاریخ بشر، همه ملت‌های جهان پیروز آن باشند.