حکیم مهر- محسن طاهرمیرزایی: مدیرکل دامپزشکی استان مرکزی آخرین آمار تلفات پرندگان در تالاب میقان بر اثر آنفلوانزای فوق‌حاد پرندگان را ۴۸۰ قطعه عنوان می‌کند و به حکیم مهر می‌گوید: «تمام واحدهای ما در سطح استان واکسن دریافت کردند اما مشکل ما واحدهایی است که سن آنها بالای ۷۰ هفته است. کمااینکه ایمنی واکسن یک سال است و این واحدها بیشتر در معرض خطر هستند.»
«دکتر محسن شانقی» ادامه می‌دهد: «با هماهنگی‌هایی که در سطح استان با مسئول بیمه و اتحادیه مرغداران جهاد کشاورزی داشتیم و طی جلساتی که در سطح استان برگزار کردیم، پیشنهاد حذف اجباری واحدهای تخم‌گذار بالای ۷۰ هفته را به سازمان دامپزشکی دادیم. خوشبختانه سازمان هم پیگیری کرد و دیروز صندوق بیمه کشوری این حذف اجباری را قبول کرد که قرار است نتایج آن را به ما ارسال کنند.»
حکیم مهر: آقای دکتر، آخرین وضعیت بیماری آنفلوانزای فوق حاد پرندگان در استان مرکزی چگونه است؟
بیماری آنفلوانزای فوق حاد پرندگان از هفته گذشته و روز یکم آذرماه در استان مرکزی تایید شد و ما بلافاصله بعد از آن، اقدامات پیشگیرانه را در تالاب میقان و حاشیه آن که شامل روستاها و مرغداری‌های اطراف تالاب شدت دادیم. البته قبل از آن هم پایش داشتیم اما بعد از تایید اولین نمونه تشدید شد. به دنبال آن نیز بحث جمع‌آوری تلفات در تالاب میقان توسط محیط زیست انجام شد.
حکیم مهر: تا این لحظه چه تعداد تلفات مشاهده شده است؟
تا کنون طبق آخرین آمار ۴۸۰ قطعه تلفات داشتیم که جمع‌آوری شده است و عمده تلفات شامل غاز وحشی است. بحث ممنوعیت صید و شکار و جلوگیری از ورود گردشگران به تالاب میقان را نیز اجرا کردیم. برای جمع‌آوری تلفات در قسمت‌های عمقی تالاب میقان با هماهنگی‌های صورت گرفته، قرار است که از خدمات قایق‌های هاورکرافت استفاده شود تا تلفات را جمع‌آوری کنیم و بتوانیم سریع‌تر این بیماری را در همین تالاب محدود و مختومه کنیم.
حکیم مهر: آیا به طور قطع می‌توان گفت که بیماری صرفا در تالاب میقان بوده و کانون دیگری نداشتیم؟
بله. خوشبختانه بیماری فقط در تالاب میقان است و هیچ‌یک از واحدهای ما درگیر نشده‌اند. در اطراف تالاب هم واحدهای مرغداری تخم‌گذار، گوشتی و بوقلمون به اضافه روستاهای اطراف را تا شعاع ۱۰ کیلومتری تحت مراقبت شدید داریم که هر روز به شکل روزانه پایش و گزارش‌گیری می‌شوند و خوشبختانه تا الان هیچ موردی گزارش تلفات در روستاها یا طیور صنعتی در حاشیه تالاب میقان و حتی در سطح استان نداشتیم.
حکیم مهر: سایر تالاب‌ها چطور؟
تالاب‌ها، آبگیرها و سدهای دیگری در سطح استان داریم که شامل سد ۱۵ خرداد دلیجان، سد الغدیر ساوه، سد کمال صالح شازند و تالاب آقاگل خنداب است که با استان همدان مشترک است، این نواحی تحت مراقبت هستند که خوشبختانه هیچ‌گونه گزارش تلفات در این تالاب‌ها و سدها نداشتیم.
حکیم مهر: اقدامات اداره کل در حوزه اطلاع‌رسانی نسبت به بیماری آنفلوانزای فوق حاد پرندگان چه مواردی بوده است؟
اقدامات اداره کل در بحث اطلاع‌رسانی بسیار گسترده است. به خصوص به جامعه هدف ما که همین روستاهای اطراف تالاب و مرغداران هستند. برای مرغداران و همچنین دهیاران تمام روستاهای اطراف تالاب جلسات توجیهی و آموزشی برگزار کرده‌ایم. بنرهای آموزشی درخصوص اقدامات امنیت زیستی در مقابله با آنفلوانزا در طیور روستایی تهیه کردیم و توسط بخشداری و دهیاری در روستاها و در هر روستا ۳ بنر نصب کردیم. در کنار آن بروشور اطلاعات امنیت زیستی به روستاها و خود مرغداران به خصوص واحدهای تخم‌گذار حاشیه تالاب ارائه و تاکید کردیم که روی مباحث امنیت زیستی کار کنند و گزارش هرگونه تلفات یا کاهش تولید یا موارد مشکوکی که می‌تواند به آنفلوانزا منجر شود، گزارش کنند.
اقدام دیگر در روستاها بحث عدم شکار پرنده‌هاست. روستاهای اطراف تالاب هر سال عادت دارند که پرندگان را یا شکار یا زنده‌گیری میکنند که از آنها خواسته شده این کار متوقف شود. همچنین پرنده‌های بومی خود را به هیچ وجه در شرایط باز نگهداری نکنند و حتما در شرایط بسته و محیط‌های سربسته باشند که از تماس با این پرنده‌ها در امان باشند.
حکیم مهر: درخصوص دفن بهداشتی تلفات چه اقداماتی کرده‌اید؟
درخصوص دفن بهداشتی تلفات، دستورالعملی در روستاها آماده و برای آنها ارسال کردیم که چنانچه تلفات، چه پرنده وحشی چه طیور بومی مشاهده کردند، ضمن ارائه گزارش برای مباحث نمونه‌برداری و... اگر نیاز باشد آنها را سریعا به شکل بهداشتی دفن و منطقه را ضدعفونی کنند که از انتشار بیماری جلوگیری شود. در تالاب هم جمع‌آوری تلفات ادامه دارد و برای این منظور از قایق‌های هاورکرافت استفاده می‌شود تا ظرف چند روز آینده اگر شرایط جوی مناسب باشد تلفات قسمت‌های عمیق تالاب را جمع‌آوری کنیم.
حکیم مهر: تلفات را کجا دفن بهداشتی می‌کنید؟
در تالاب قسمتی مشخص و در آنجا ترانشه حفر شده تا تلفات در آن دفن شوند. سپس با آهک پوشانده می‌شوند تا در دسترس حیوانات وحشی قرار نگیرند. همه تلاش ما این است که بیماری از تالاب به جای دیگر منتقل نشود.
ناگفته نماند ما در مباحث امنیت زیستی از سال ۹۵ که درگیر آنفلوانزای فوق حاد پرندگان شدیم ممیزی واحدها در مرغداری‌ها را انجام دادیم. این چند سال هم که موردی از بیماری نداشتیم، اقدامات خیلی خوبی توسط خود مرغداران از طریق همین کمیته ممیزی که در استان تشکیل شده، انجام شد.
حکیم مهر: کمیته ممیزی شامل چه ارگان‌هایی هست؟
متشکل از دامپزشکی، جهاد کشاورزی و اتحادیه مرغداران است که اقدامات خیلی خوبی در راستای امنیت زیستی انجام داد و شرایط واحدهای ما نسبت به قبل خیلی بهتر و هوشیارتر شده است. ما به شکل روزانه پایش می‌کنیم و اطلاعات بهداشتی را در شبکه‌های مجازی، به شکل پیامکی و همچنین از طریق خبرگزاری‌ها منتشر می‌کنیم تا مباحث امنیت زیستی رعایت شود و بیماری به واحدهای آنها منتقل نشده و گرفتار نشوند.
حکیم مهر: آقای دکتر، بخش زیادی از موفقیت سازمان دامپزشکی در کنترل بیماری آنفلوانزا طی ۲ سال اخیر، مرهون برنامه جامع سازمان در مبارزه با این بیماری است. آیا می‌توان گفت امسال کمبود اعتبارات سازمان و افزایش هزینه‌های واکسیناسیون و دارو و واکسن باعث بروز بیماری شده است؟
خب ما واکسیناسیون را برای تمام واحدهای تخم‌گذار در سطح استان انجام دادیم.
حکیم مهر: آیا امسال هم واکسیناسیون انجام شده است؟
بله. امسال هم تمام واحدهای ما در سطح استان واکسن دریافت کردند اما مشکل ما واحدهایی است که سن آنها بالای ۷۰ هفته است. کمااینکه ایمنی واکسن یک سال است و این واحدها بیشتر در معرض خطر هستند.
حکیم مهر: چه راهکاری برای این واحدها دارید؟
با هماهنگی‌هایی که در سطح استان با مسئول بیمه و اتحادیه مرغداران جهاد کشاورزی داشتیم و طی جلساتی که در سطح استان برگزار کردیم، پیشنهاد حذف اجباری واحدهای تخم‌گذار بالای ۷۰ هفته را به سازمان دامپزشکی دادیم. خوشبختانه سازمان هم پیگیری کرد و دیروز صندوق بیمه کشوری این حذف اجباری را قبول کرد که قرار است نتایج آن را به ما ارسال کنند. اگر این کار انجام شود و ما بتوانیم جمعیت طیور در معرض خطر را که ایمنی پایینی دارند، به حداقل برسانیم، کمک شایانی می‌کند تا نگران بحث انتشار نباشیم.
بحث دیگر، ممیزی‌هایی است که در سطح مرغداری‌ها انجام دادیم. بنده به جرات می‌توانم بگویم که تمام واحدهای تخم‌گذار ما دیوار، حمام و قرنطینه دو مرحله‌ای و سه مرحله‌ای دارند. محوطه به شکل بهداشتی، قابل شست و شو و ضدعفونی است و به طور کلی سعی کردیم اقدامات و ضوابط بهداشتی برای جوجه‌ریزی که مدنظر ما بوده در تمام واحدهای خود اعمال کنیم. این مساله تاثیر زیادی می‌گذارد و کمک می‌کند که مرغدار بهتر بتواند در واحد خود از بیماری جلوگیری کند.
آموزش مرغداران، طی یکی دو سال گذشته از دیگر اقدامات ما بوده است. هر سال با شروع فصل مهاجرت پرندگان، مباحث آموزشی و اطلاع‌رسانی را به شکل مرتب داریم و مرغداران ما نسبت به قبل خیلی بیشتر با بیماری و راه‌های انتقال آن آشنا شدند و خطراتی را که احتمال می‌دهند بیماری از طریق آن منتقل شود، می‌شناسند. مثلا خودروی حمل تخم‌مرغ، حمل دان و... که قبلا موارد بهداشتی در آنها رعایت نمی‌شد، در این چند سال تا حدود زیادی نهادینه شده است که این مهم در جلوگیری از انتقال بیماری تاثیر دارد.
در کنار واکسن مباحث بهداشتی و امنیت زیستی در سطح کشور نقش پررنگی دارد. پرندگان مهاجر هر سال می‌آیند و تالاب میقان به عنوان یک میزبان، یک عامل تهدید کننده بالقوه مطرح است. تنها راهی که با توسل به آن می‌توانیم واحدهای مرغداری خود را در برابر بیماری آنفلوانزای فوق حاد پرندگان حفظ کنیم، امنیت زیستی و رعایت اصول بهداشتی است. به هر حال واکسن و اقدامات دیگر هم تا حدی می‌تواند از بیماری جلوگیری کند اما خیلی وقت‌ها شدت بیماری آن‌قدر زیاد است که می‌تواند تیتر واکسن را بشکند. لذا به نظرم مهمترین راه جهت کنترل بیماری همین امنیت زیستی و رعایت اصول بهداشتی در مرحله اول و بعد بحث‌های واکسیناسیون و... است.
بنابراین به این نتیجه رسیدیم که برای حفظ جمعیت طیور باید در بحث امنیت زیستی خیلی تلاش کنیم و مرغداران را به حدی برسانیم که به این مباحث اعتقاد داشته باشند. زمانی که اعتقاد پیدا کنند، خودشان اقدامات لازم را انجام می‌دهند. این اقدامات نه تنها برای بیماری آنفلوانزا بلکه برای کنترل خیلی از بیماری‌های دیگر مثل نیوکاسل، برونشیت و ... نیز کارساز است. ما در همین یکی دو سال اخیر واقعا شاهد بودیم که خود واحدهای تخم‌گذار الزام می‌کردند که مثلا تولید نسبت به سال‌های قبل چند درصد بیشتر شده است. ما هیچ زمانی این قدر تولید نداشتیم و حتی کانون بیماری‌های ما هم به شدت افت کرد. یعنی این اقدامات زیستی باعث شده بود که بر بیماری‌های دیگر هم تاثیر بگذارد و افزایش تولید داشته باشیم.
حکیم مهر: حجم این جمعیت در خطری که اشاره کردید، چقدر است؟
در وهله اول طیور تخم‌گذار به‌عنوان جمعیت در معرض خطر در مزارع مرغ مادر به شمار می‌روند. در اطراف تالاب میقان تعدادی واحد تخم‌گذار داریم. همچنین ۱۱ روستا با حدود ۱۰ هزار قطعه طیور بومی که می‌توانند در معرض خطر این بیماری باشند. واحدهای دیگر مثل مرغ گوشتی تا شعاع ۱۰ کیلومتری خالی هستند و تقریبا یک واحد داریم که آن هم تحت مراقبت است.
حکیم مهر: ممنون از فرصتی که در اختیار ما قرار دادید.
جا داشت از زحمات همکاران که در شهرستان های مختلف به ویژه اراک تلاش میکنند تشکر کنیم و اضافه کاری در نظر بگیریم 
