حکیم مهر - تغذیه در سالم زیستن انسان نقش مهمی دارد و عادتهای بد غذایی، میتوانند بر سلامت تمام ارگانهای بدن تاثیر منفی بگذارند بنابراین تمام افراد باید برای حفظ سلامت خود، مجموعهای از انواع گروههای غذایی را به تناسب در رژیم روزانهشان داشته باشند.
در غیر این صورت و در اثر مصرف نامناسب این گروهها، بدن با آسیبهایی جدی مواجه خواهد شد. در ادامه به بررسی برخی از عادتهای غذایی اشتباه و تاثیر منفی آنها بر دستگاه گوارش میپردازیم.
عادت اول: افراط در مصرف کربوهیدرات و ابتلا به کبد چرب
متاسفانه برخی از افراد، تمایل زیادی به مصرف انواع کربوهیدراتها مانند نان و برنج دارند و در طول روز هم به اندازه کافی میوه یا سبزی نمیخورند، در حالی که گنجاندن حجم بالایی از کربوهیدراتها در رژیم غذایی روزانه، باعث بروز چاقی مفرط میشود از آنجا که افراد چاق و پرخور، در کنار کربوهیدراتها به مصرف غذاهای چرب هم علاقه دارند، ابتلا به بیماری کبد چرب و عوارض ناشی از آن برایشان دور از انتظار نخواهد بود. پس بد نیست که با اندکی تغییر در سبک خورد و خوراک و کمکردن مصرف کربوهیدرات و چربیها، احتمال ابتلا به کبد چرب را در خود کاهش دهید.
عادت دوم: مصرفنکردن میوه و سبزی و ابتلا به یبوست
در حالت عادی، خوردن 3 وعده غذای اصلی همراه 2 میانوعده، به تمام افراد سالم توصیه میشود. نتایج مطالعههای مختلف نشان میدهد که مصرف 5 وعده میوه و سبزی در طول روز، خطر ابتلا به انواع سرطانها از جمله سرطانهای دستگاه گوارش را تا حد قابل قبولی کاهش میدهد. پس اگر تا امروز اهل خوردن میوهها و سبزیها نبودهاید، بهتر است سبزیها را در کنار وعدههای اصلی غذایی و میوهها را هم در میانوعدههایتان جای دهید.
نکته دیگر این است که شما میتوانید با مصرف به اندازه فیبر غذایی که به وفور در سبزیها و میوهها وجود دارد، تحرک طبیعی دستگاه گوارش را حفظ کنید. کسانی که علاقه چندانی به خوردن میوهها و سبزیها نشان نمیدهند، با کاهش دریافت فیبر غذایی، دچار کاهش تحرک طبیعی دستگاه گوارش و در نتیجه ابتلا به عوارض ناشی از آن مانند یبوست خواهند شد.
عادت سوم: مصرف فستفود و ابتلا به ریفلاکس
متاسفانه گرایش به مصرف فستفودها و غذاهای آماده، از بدترین ارمغانهای زندگی ماشینی است. چربی بیش از اندازه و افزودنیهایی مانند انواع سس یا پنیرهای چربی که به فستفودها اضافه میشوند، از مهمترین دلایل چاق شدن نسل امروز نسبت به نسلهای گذشته است. از طرف دیگر، افزودنیها، نگهدارندهها و مواد تشکیلدهنده فستفودها با تاثیر منفی بر دستگاه گوارش، باعث بالارفتن احتمال ریفلاکس معده به مری میشوند. به عبارت سادهتر، کسانی که به اصطلاح دچار ترشکردن یا همان برگشت اسید از معده به مری میشوند، باید مصرف فستفودها و غذاهای حاضری را کنار بگذارند.
عادت چهارم: مصرف غذاهای سرخکردنی و ابتلا به سرطان
برخی اوقات روغنی که قرار است غذا در آن سرخ شود، بیش از اندازه حرارت میبیند که باعث ایجاد تغییرات شیمیایی در ساختمان روغن خواهد شد. از طرف دیگر، امکان سوختن بخشی از قسمتهای سطحی ماده خوراکی در طول فرآیند سرخکردن وجود دارد. حرارت دیدن بیش از اندازه روغن و مصرف غذاهای سرخکردهای که کمی هم گوشه و کنار آنها سوخته است، باعث آزاد شدن ترکیبهای سرطانزا در بدن خواهد شد و دستگاه گوارش هم از زیان این ترکیبها در امان نخواهد ماند. ضمن اینکه با سرخکردن و حرارت دادن بیش از حد برخی خوراکیها مانند سبزیها، حجم قابلتوجهی از ویتامینهای آنها هم از بین خواهند رفت و دیگر نباید از آنها انتظار عملکرد ضدسرطانی داشت.
عادت پنجم: مصرف گوشت خام و ابتلا به اسهال
حتما شما هم تا به حال با افرادی که عادت به خوردن گوشت یا جگر نیمه پخته یا به تعبیر خودشان «آبدار» دارند، مواجه شدهاید. در حالی که اگر گوشت بهطور کامل و صحیح پخته نشود، احتمال باقیماندن و تکثیر برخی از میکروبها و عوامل بیماریزا در آن بالا میرود، بنابراین کسانی که به خوردن گوشتهای آبدار علاقه دارند، باید در انتظار ابتلا به انواع بیماریهای گوارشی مانند مسمومیت، اسهال و استفراغ هم باشند.
عادت ششم: خوردن غذای مانده و ابتلا به مسمومیت
گاهی از روی تنبلی یا شاید سهلانگاری، یادمان میرود باقی مانده غذاها را داخل یخچال بگذاریم، ولی احتمال تکثیر میکروبها در غذاهایی که حاوی مواد فاسدشدنی مانند گوشت و چربی هستند، زیاد است. اگر دوست ندارید به علت مسمومیت غذایی ناشی از مصرف غذاهایی که بیشتر از 2-1 ساعت خارج از یخچال ماندهاند، راهی بیمارستان شوید، بهتر است از خیر خوردن این غذاها بگذرید. دستگاه گوارش بچهها، سالمندان و کسانی که سیستم ایمنی بدنشان ضعیف است، به میکروبها و سموم غذاهای مانده، واکنش شدیدتری نشان میدهد.
عادت هفتم: نخوردن صبحانه و ابتلا به چاقی
برخی از افراد عادت دارند بدون خوردن صبحانه، خانه را ترک کنند در حالی که صبحانه یکی از مهمترین وعدههای غذایی است و مصرف آن نقش مهمی در حفظ سلامت بدن دارد. افرادی که صبحشان را با خوردن صبحانه آغاز میکنند، انرژی کافی برای انجام تمام فعالیتهای فکری و جسمیشان در طول روز دارند. کسانی که عادت به خوردن صبحانه ندارند، دچار اختلال در کارکرد طبیعی بدن میشوند و قدرت کافی برای انجام کارهای فکری و حتی جسمی به خصوص در ساعتهای اولیه صبح ندارند. از طرف دیگر، این افراد به علت نرسیدن قند خون کافی به مغزشان در ساعتهای اولیه روز دچار گرسنگی و اشتهای کاذب میشوند. این اشتهای کاذب میتواند آنها را به سمت مصرف خوراکیهای چرب، شیرین و پرکالری بکشاند و همین مساله باعث چاق شدن، ابتلا به کبد چرب و عوارض ناشی از این ناراحتیها خواهد شد.