افسانه یا حقیقت : پرندگانی که جوجه‌هایشان را تنها می‌گذارند

حکیم مهر -  شاید شما هم این افسانه قدیمی را شنیده باشید که می‌گوید: کوچک‌ترین تماس انسان با پرنده‌هایی که تازه سر از تخم بیرون آورده‌اند سبب می‌شوند که والدین آنها فرار را بر قرار ترجیح داده و آنها را برای همیشه ترک کرده و به حال خودشان واگذارند. این در حالی است که بسیاری بر این باورند که پذیرش این موضوع به معنی نادیده گرفتن غریزه طبیعی حیوانات و احساسات و عواطف این گروه از موجودات زنده برای نگهداری و مراقبت از فرزندانشان است.
علاوه بر این، چنین فرضیه‌ای تئوری‌های پذیرفته شده و اثبات شده در زمینه زیست‌شناسی پرندگان را نیز زیر سوال خواهد برد. اگر پرنده‌ای در مرحله لانه‌سازی یا حتی تخم‌گذاری مورد حمله دیگر موجودات زنده قرار گیرد، این احتمال وجود خواهد داشت که این پرنده این لانه را رها کرده و در جایی دیگر لانه جدیدی بسازد. اما معمولا پس از این که جوجه‌ها سر از تخم بیرون می‌آورند پرنده مادر در نزدیکی آنها می‌ماند و از آنها محافظت می‌کند. به نظر می‌رسد که این افسانه برگرفته از این باور ذهنی است که پرندگان می‌توانند به کمک حس بویایی خود از حضور انسان‌ها در نزدیکی لانه‌هایشان باخبر شوند. اما در حقیقت پرندگان دارای عصب‌های حسی بویایی بسیار کوچک و ساده‌ای هستند که حس بویایی آنها را با محدودیت مواجه می‌سازد و تنها تعداد اندکی از پرندگان از حس بویایی غیرعادی برخوردار هستند که به کمک آن توانسته‌اند، برخی از شرایط محیطی خاص خود را تطبیق دهند. اگرچه سار پرنده‌ای است که می‌تواند به کمک حس بویایی خود ترکیبات و مواد حشره‌کش را در بین پوشش گیاهی‌شناسی کرده و از آن برای دور نگهداشتن حشرات مزاحم از لانه محل سکونتش استفاده کند اما تاکنون هیچ پرنده‌ای یافت نشده است که از حس بویایی مشابه انسان‌ها برخوردار باشد. بررسی‌های انجام شده نشان داده است که اغلب پرندگان برای این که احتمال بروز هرگونه خطر تهدیدکننده جان فرزندانشان را به حداقل رسانند در واکنش به مزاحمت ایجاد شده از سوی دیگر موجودات زنده آشیانه خود را ترک می‌کنند.

جالب است بدانید پرندگانی مانند شاهین که دوره زندگی طولانی‌تری دارند در مقایسه با پرندگانی مانند سینه‌سرخ و یا دیگر پرندگان آوازخوان که عمر کوتاهی دارند در مقابل خطرات احتمالی تحریک‌پذیرتر هستند. به طور کلی حیوانات وحشی نسبت به فرزندان خود احساس مسوولیت بیشتری دارند و به همین دلیل آنها را به آسانی ترک نمی‌کنند.

البته باید این نکته را به خاطر داشت که تا حد امکان باید از نزدیک شدن به محل سکونت حیوانات و پرندگان وحشی خودداری کرد. بنابراین بهتر است اگر با نوزاد یک پرنده یا هر حیوان دیگری بر روی زمین مواجه شدید آن را به حال خود رها کنید و از نزدیک شدن به آن خودداری کنید چرا که اغلب اوقات والدین آنها از فاصله‌ای دور یا نزدیک بر آنها نظارت داشته و مراقب آنها هستند.