حکیم مهر - سعید سیری در وتپارس نوشت : نخستین موجودی که به فضا فرستاده شد ، سگی به نام لایکا بود. این سگ ساعت ها در فضا گردش کرد.دولت شوروی که هدایت این فضاپیما را بر عهده داشت چون از سرانجام لایکا چندان مطمئن نبود و خیلی هم به بازگشتش امیدوار ، و می ترسید که مرگ دردناکی برایش رقم بخورد خیلی زودتر ، پیش از آنکه اتفاق بدی بیفتد ، با استفاده از یک ماده سمی لایکا را به راحتی و در نهایت آرامش به یک خواب ابدی فرو برد. به این عمل که امروزه در غرب بسیار رایج می باشد یوتانازی یا مرگ آسان می گویند.مرگ آسان تنها شامل حیوانات نمی شود و در جوامع غربی بحثی بسیار جدی در مورد انسان ها نیز می باشد. توقف روند درمان در شرایط خاص ، قطع سرم و تزریق وریدی ، قطع دستگاه اکسیژن ، جدا کردن فرد از دستگاه های حمایتی ارگان های حیاتی و موارد دیگر تنها بخشی از پروژه ای است که منجر به مرگ آسان در افراد می شود. در بسیاری از کشورهای جهان این مسئله هنوز هم به صورت غیر قانونی انجام می شود. شاید زیباترین نمونه ای قابل تجسم از این عمل در عالم تخیل در فیلم های عزیز میلیون دلاری و دریای درون قابل مشاهده است. اما چرا برخی از افراد و بسیاری از کشورها مخالف این عمل هستند؟ مهم ترین دلیل این افراد در توجیه این ادعای خود در مخالفت با یوتانازی این باشد که این عمل انگیزه و توان و کوشش برای درمان را از بین می برد.
بر خلاف رشته پزشکی ، در رشته دامپزشکی و در علوم مربوط به حیوانات ، دامپزشکان قادرند و توانایی آن را دارند که در صورت نیاز و در شرایطی که حیوانات در موقعیت خطرناک و خاصی قرار ندارد که موجب زجر و درد آنهاست ، عمل مرگ آسان را پیشنهاد کنند و نسبت به انجام آن مبادرت ورزند.اما باز هم متاسفانه مسائلی در این رابطه ، اعم از کاهش انگیزه برای درمان حیوانات به وقوع می پیوندد.
اما مسائل دیگری هم در مورد یوتانازی وجود دارد.مثال بارز این مسائل مهم ، این مورد است که حیواناتی که یوتانازی شده اند در سرتاسر جهان یکی از راه های تامین کالبد برای طرح های تحقیقاتی و استفاده در مراکز آموزشی می باشند. اما چون مسائل مالی در این قبیل شرایط به طور بسیار زیادی دخیل است ، احتمال می رود که شرکت های تامین کننده این اجساد ، در پوشش طرح یوتانازی اقدام به کشتن حیوانات می کنند ، بدون آنکه این حیوانات کشته شده نیازی به یوتانازی داشته باشند.
اما فارغ از هرگونه بحث در مورد مسایل فرعی در زمینه مرگ آسان ، هنوز هم مهم ترین بحث در زمینه ، انجام دادن یا ندادن آن است.آیا مرگ آسان وسیله ای است برای کاهش درد و آلام حیوانات یا دخالت در زندگی موجودی است که جان دارد و جان شیرین هم خوش است؟ در خیلی از سایت ها و یا وبلاگ ها پیش از آنکه این مطلب را بنویسم به موضوعات کمی در مورد مرگ آسان برخوردم. در برخی از مطالب و پست ها از این شیوه وحشیانه انتقاد شده بود و این اقدام را یک حرکت ضد حقوق حیوانات می دانند اما خیلی از سایت ها هم که علمی تر بودند این عمل را در جهت کاهش درد حیوانات می دانستند. اما جدای از این موارد مهم ترین تفاوت در یوتانازی انسان و حیوانات انی مسئله است که انسان ها خود راضی به این عمل می شوند و با دستور و درخواست خود این افراد یوتانازی اجرا می شود اما در مورد حیوانات چنین موضوعی دیده نمی شود و حیوانات بی زبان هرگز به ما نمی گویند که آیا راضی هستند که جانشان گرفته شود یا نه؟
مواردی که به وسیله آنها یوتانازی انجام می شود طوری طراحی شده اند که حیوان با کم ترین درد ممکن ، زندگی را به پایان برساند. حیوانات خانگی معمولا با استفاده از 2 داروی پنتو باربیتال و تیوپنتال سدیم با دوز بسیار بالا یوتانایز می شوند. معمولا در این مواقع حیوان به دلیل است ناگهانی قلب ظرف 30 ثانیه خواهد مرد. معمولا دامپزشکان این عمل تزریق را در دو نوبت انجام می دهند. برای دام بزرگ هم معمولا از باربیتورات ها استفاده می شود. اما ممکن است در حیوانات گاو و اسب از داروهای دیگری هم در این زمینه استفاده شود. گاهی ممکن است که در اسب پس از تزریق ، تشنج قبل از مرگ هم دیده شود که این به علت نشانه های ایست قلبی قبل از مرگ است. همچنین ممکن است در بعضی از حیوانات نیز فوران ناگهانی مثانه هم پس از مرگ دیده شود.
در یوتانایز حیوانات بسیار کوچک هم ممکن است که از گازهای بیهوش کننده از قبیل ایزوفلوران و سووفلوران استفاده شود. این حیوانات کوچک در اتاق های کاملا مهر و موم شده ای که از گازهای بیهوش کننده اشغال شده اند ، قرار داده می شوند. همچنین ممکن است که در یوتانایز این موجودات از گاز کربن دی اکسید هم استفاده شود که البته این گاز به خودی خود برای حیوانات وحشی استفاده می شود. از گاز مونو اکسید هم در برخی مواقع استفاده می شود ، اما استفاده از این گاز در کشور ایالات متحده ممنوع می باشد.
یکی از روش های بسیار رایج دیگر در یوتانایز حیوانات ، شکستن گردن می باشد که در حیوانات کوچک متداولا انجام می پذیرد. در این روش که مرگ آنی و فوری حیوانات را در پی دارد تنها وسیله مورد استفاده یک جفت دستکش است که آن هم برای حفاظت از دست استفاده می شود.
وقتی که تزریق داخل وریدی امکان پذیر نمی باشد ، داروی یوتانایز کننده را مستقیما به داخل حفره قلبی و یا حفره شکمی تزریق می کنند. تیراندازی و شلیک هم روش دیگری برای یوتانازی می باشد که این عمل البته در حیوانات بزرگ همانند گاو ، اسب ، گوزن و ... دیده می شود.
دلایل یوتانازی در حیوانات
- بیماری هایی که امکان درمان آنها وجود ندارد.
- مشکلات رفتاری ( معمولا مشکلاتی که اصلاح پذیر نیستند)
- شکستگی دست و پا و بیماری هایی که قابل درمان نیستند و موجب درد و رنج حیوان می شود.
- پیری
- در پناهگاه های حیوانات ( معمولا زمانی که ظرفیت پناهگاه ها از حد مجاز فراتر می رود و همچنین در مورد حیواناتی که به زندگی در پناهگاه ها نمی توانند عادت کنند.)
- تحقیقات (معمولا در هنگام آرمایشات از حیوانات برای نمونه های آزمایشگاهی استفاده می شود و برای انجام تحقیقات هنگامی که از حیوانات استفاده می شود در مواقعی باید حیوانات کشته شوند که در کشتن حیوانات از یوتانازی استفاده می شود.
و دلایل دیگر...
همان طور که مشاهده می کنید بسیاری از این دلایل ممکن است از نظر فعالان حقوق حیوانات دلایلی بسیار پیش پا افتاده باشند.قضاوت در این مورد با خود شما خوانندگان عزیز و از علم نگارنده این مطلب به دور است.چون به هر حال موضوعی است که سال هاست فکر افراد متخصص و کارپشته ای را به خود درگیر کرده است.
راحت کردن حیوانات به طور معمول در کلینیک های دامپزشکی ، بیمارستان های دامپزشکی و پناهگاه های حیوانات توسط دامپزشکان یا تکنسین های دامپزشک زیر نظر دامپزشکان انجام می گیرد. اغلب کارگران شاغل در پناهگاه ها هم به طور کامل آموزش هایی در رابطه با مرگ آسان می بینند.
اما پس از عمل یوتانایز بسیاری از صاحبان حیوانات خانگی اجساد حیوان خود را برای به خاک سپردن و یا سوزاندن تحویل می گیرند.اما در بعضی موارد هم این اجساد برای استفاده در لوازم بهداشتی ، مواد غذایی حیوان خانگی و غذای مرغ ، دارو ، کود و تهیه ژلاتین و موارد کابردی دیگر به اماکن مربوطه فرستاده می شوند. مقدار پنتوباربیتالی که در غذای سگ وجود دارد ممکن است باعث شوند که سگ هنگام یوتانایز عکس العمل کمتری نسبت به دارو نشان دهد و باید از مقدار دوز بالاتر برای یوتانایز در چنین حیواناتی استفاده کرد.
برای مشاهده تصاویر و فیلم همراه این مطلب اینجا کلیک نمایید.
خبر مرتبط :
متأسفانه یوتانزی در دامپزشکی بعضاً مورد سوء استفاده قرار می گیره و بخشی از این امر به صاحبان دامها بر می گرده که گاهی برای راحت شدن از خرج و دردسر حیوان از ما می خوان که حیوان رو راحت کنیم! به هر حال این یک تصمیم گیری اخلاقی - حرفه ای هست ولی شاید پیش از راحت کردن حیوان بشه از گروههای حمایت از حیوانات یا دانشجویان و .. برای قبول مسئولیت نگهداری حیوان کمک گرفت یا با ارئه راه های دیگر درمانی، از تصمیم شتابزده صاحب دام جلوگیری کرد. در مورد داروی یوتانزی همونطور که در این مطلب اشاره شده، در مورد خیلی از حیوانات بهترین داروها از خانواده باربیتوراتها مثل تیوپنتال هستند، ولی بعضاً صاحبان دامها برای کاهش هزینه از خرید این دارو اجتناب می کنن که گاهی دامپزشک سولفات منیزیم را به عنوان گزینه بعدی در نظر می گیرد که مطالعات نشان دادن چنانچه این دارو در هوشیاری یا بیهوشی سبک تزریق شود منجر به درد وحشتناک و کشنده ای در عضلات قلب حیوان می شود و قطعاً در چنین شرایطی جهت یوتانزی قابل قبول نیست.
در موارد آموزشی بویژه جراحی، متأسفانه معمول هست که بعد از جراحی حیوان رو یوتانزی می کنن. حتی در جراحی های بسیار ساده و با تهاجم اندک و با وجودیکه جراحی موفق بوده و فقط چند روز نگهداری برای بسته شدن خط بخیه لازمه. متأسفانه این امر موجب از بین رفتن ارزش حیات حیوان در چشم دانشجویان می شه و این زیانیه به راحتی قابل جبران نخواهد بود.
در کل هرچه از میزان یوتانزی های غیرضروری کم بشه این امر به نفع آبروی حرفه دامپزشکی تمام خواهد شد و عموم متوجه می شن که جان یک موجود زنده چیزی نیست که بخوان خیلی راحت در موردش تصمیم بگیرن.