مدیرکل تنوع‌زیستی و حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه تنها مرکزی که مجوز تکثیر و واردات بچه ماهی تیلاپیا را دارد مرکز تحقیقات بافق سازمان شیلات است، گفت: هیچ مجوزی در این خصوص از سوی سازمان محیط زیست برای سایر مراکز صادر نشده است.
دکتر سید محمد خرازیان مقدم با اشاره به اینکه موضوع ماهی تیلاپیا به عنوان یک ماهی غیربومی و مورد درخواست سازمان شیلات از سال 85 در سازمان محیط زیست مطرح شده است، افزود: پس از کش و قوس‌های فراوان در سال 87 سازمان حفاظت محیط زیست با ورود و پرورش این گونه ماهی به صورت پایلوت در مرکز تحقیقات بافق استان یزد و زیرنظر مؤسسه تحقیقات شیلات موافقت کرد.
وی در رابطه با ماهی تیلاپیا گفت: از این نوع ماهی 100 گونه متفاوت در دنیا وجود دارد که 16 گونه آن دارای ارزش اقتصادی برای پرورش و تکثیر است. همچنین تیلاپیای نیل که 75 درصد تولید ماهی تیلاپیا را به خود اختصاص داده است و بومی آب‌های شیرین آفریقاست از طرف سازمان شیلات برای پرورش در مناطق کویری ایران درخواست شده بود.
مدیرکل تنوع‌زیستی و حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست مقاومت در برابر بیماری‌ها را دلیل تهدید شدن محیط زیست بومی توسط این گونه ماهی دانست و افزود: در صورتی که این ماهی به عنوان یک گونه مهاجم غیربومی وارد محیط‌های آبی شود به دلیل مقاومت بالایی که دارد رقیب جدی سایر گونه‌های بومی می‌شود.
وی با بیان اینکه در سال‌های اخیر ماهی تیلاپیا پس از کپورماهیان و آزادماهیان رتبه سوم را در پرورش و تولید جهان دارد، افزود: سرعت بالای رشد و تکثیر و مقاومت در برابر بیماری‌ها در این‌گونه ماهی باعث شده تا افرادی که به دنبال اولویت اقتصادی هستند به پرورش این گونه ماهی توجه کنند.
مدیرکل تنوع‌زیستی و حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست افزود: میزان تولید این گونه ماهی در سال 2003 میلادی 1.5 میلیون تن تولید می‌شد که در سال 2015 میلادی پس از گذشت 7 سال به 3.2 میلیون تن افزایش یافت.
وی با تأکید بر اینکه در سال 87 با ورود این گونه ماهی به مرکز تحقیقات بافق موافقت شد، گفت: با سازمان شیلات توافق شد تا اقدامات مطالعاتی در حوزه تک‌جنس‌سازی این گونه انجام شود تا اگر سهوا بچه ماهی وارد آب‌های داخلی شد به تولید و پرورش منجر نشود.
مدیرکل تنوع‌زیستی و حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست افزود: نظر سازمان حفاظت محیط زیست از ابتدا این بود که با استفاده از روش GMT که یک روش ژنتیکی است ماهی نر تک جنسی (مونوسکس) در مرکز تحقیقات بافت سازمان شیلات تولید شود و طبق گفته خودشان این اقدام در سال‌های اخیر آغاز شد اما هنوز مراحل آن تکمیل نشده است.
وی با بیان اینکه روش GMT از نظر سازمان حفاظت محیط زیست ایمن‌ترین روش برای تکثیر و پرورش این گونه ماهی است افزود: در این موسسه روش هورمونی نیز برای تک جنس‌سازی ماهیان استفاده می‌شود اما چون درصد اطمینان آن 100 درصد نیست از نظر سازمان روش ایمنی محسوب نمی‌شود.
مقدم با اشاره به این که سیاست سازمان محیط زیست تعامل با کلیه سازمان‌ها است مشروط به این که خطوط قرمز که همان ملاحظات زیست محیطی حفظ شود گفت: کمیته‌ای متشکل از کارشناسان و بنده به عنوان نماینده معاونت سازمان محیط زیست به همراه معاونت آبزی‌پروری سازمان شیلات تشکیل شده است که هدف آن تدوین دستورالعمل دقیق برای ورود و پرورش ماهی نر تک جنسی با نظارت سازمان محیط زیست و رعایت ملاحظات زیست‌محیطی است.
وی افزود: در این راستا پیش‌نویس دستورالعمل واردات بچه ماهی تک جنس (ابرنر) از سوی سازمان حفاظت محیط زیست برای بررسی و و اظهارنظر به سازمان شیلات ارایه شده است.
مدیرکل تنوع‌زیستی و حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست افزود: در آخرین جلسه این کمیته مقرر شد مجوز تکثیر این ماهی مشروط بر اینکه با روش GMT اقدامات مربوط به تک جنس سازی آن انجام شود تا هیچ تهدیدی برای محیط زیست وجود نداشته باشد، صادر شود.
وی با تاکید بر اینکه مرکز تحقیقات بافق تنها مرکزی است که کار تکثیر و پرورش ماهی تیلاپیا را انجام می‌دهد، گفت: اگر مرکز دیگری نیز در این زمینه فعالیت می‌کند غیرقانونی است و مجوزی از سازمان حفاظت محیط زیست ندارد.
مدیرکل تنوع‌زیستی و حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست تصریح کرد: در صورت اطلاع سازمان محیط زیست از تکثیر و واردات غیرقانونی و قاچاق این گونه ماهی برخورد قانونی با بخش متخلف صورت می‌گیرد.
وی افزود: امیدواریم سازمان شیلات نیز در زمینه برخورد با متخلفان همکاری کنند البته ما تاکنون موردی از این تخلف ندیدیم.
مقدم در خصوص فیله‌های تیلاپیایی که در حال حاضر در بازار به فروش می‌رسد گفت: تمامی این ماهی‌ها وارداتی هستند.
