طبق آخرین آمار اعلام شده از سوی بانک مرکزی، مصرف لبنیات طی 10 سال گذشته 12 درصد کاهش داشته است و گفته می شود وضعیت مصرف شیر در ایران نسبت به جهان روی خط قرمز قرار دارد.
با ورود شیرهای یارانه ای به بازار، مردم برای خرید آن صف های طولانی می بستند. هرچند این شیرها کیفیت خوبی نداشتند اما هنگامی که کمی گران شدند، صف های مشتری ها بود که کوتاه و کوتاه تر می شد، تا آنکه اکنون نه تنها صفی برای خرید وجود ندارد که گاهی شیرها جلوی در مغازه ها تلمبار می شوند.
طبق آمار اعلام شده از سوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، سرانه مصرف شیر در ایران در زمان حاضر، 70 تا 80 کیلوگرم در سال است این در حالی است که این میزان در کشورهای توسعه یافته به 300 کیلوگرم می رسد.
«دکتر بهزاد دماری»، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران و رییس پیشین مرکز مدیریت بیماری های غیرواگیر وزارت بهداشت در این باره گفت: میانگین مصرف شیر در کشور در سال ، حدود 70 کیلوگرم است درحالیکه این میزان در کشورهای پیشرفته به 350 کیلوگرم می رسد.
وی در گفت و گو با خبرنگار اجتماعی ایرنا وضعیت مصرف شیر در کشور را در حد « خوب » ارزیابی نکرد و گفت: کاهش 12 درصدی مصرف لبنیات طی 10 سال گذشته نشان می دهد که باید هر نهادی به اندازه سهم خودش در این زمینه کار کند.
دکتر دماری مصرف نمک، روغن و شکر مردم را بیشتر از مصرف شیر عنوان کرد و اظهار داشت: باید قیمت قند و روغن و شکر در کشور افزایش یابد این در حالی است که به جای این اقلام، هم اکنون قیمت شیر افزایش یافته است.
وی افزود: شیر به عنوان منبع کلسیم است، این در حالی است که پوکی استخوان طی یک دهه، دو برابر شده است. به عبارت دیگر میزان پوکی استخوان از 15.3 درصد در سال 80 به 34 درصد در زمان حاضر رسیده است.
دکتر دماری اضافه کرد که پوکی استخوان در افراد مسن منجر به شکستگی ران و لگن می شود و 50 درصد افراد که دچار اینگونه شکستگی ها می شوند طی یک سال، جان خود را از دست می دهند؛ چون شکستگی موجب بروز بیماری های دیگر و آمبولی (لخته شدن خون) می شود.
وی خاطر نشان کرد: تنها در سال گذشته 51 هزار مورد شکستگی استخوان ران و لگن به وقوع پیوسته است. البته تحرک فیزیکی نقش بسزایی در پیشگیری از پوکی استخوان دارد اما کلسیم موجود در شیر از عناصر اصلی ساختمان استخوان است.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران همچنین گفت: کاهش مصرف لبنیات در طول زمان موجب کوتاهی قد کودکان می شود و طی دهه های بعد با کوتاهی قد افراد مواجه خواهیم شد.
دکتر دماری با اشاره به عارضه خرابی دندان ها در اثر کاهش مصرف لبنیات، افزود: امروزه ثابت شده است که سلامت دندان ها روی سلامت تمام بدن تاثیر دارد، بطور مثال اگر بیمار دیابتی دندان پوسیده داشته باشد، بیماری قند او سخت تر کنترل می شود، زیرا موادی از دندان پوسیده ترشح می شود که قند خون را افزایش می دهد.
وی با بیان اینکه عدم بهداشت فردی و مصرف زیاد قند و شکر از دیگر دلایل خرابی دندان ها است، ادامه داد: خرابی دندان ها در بروز بیماری های قلبی و عروقی و نیز سرطان ها نیز تاثیر دارد.
این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران تاکید کرد که یارانه ها را باید به سمت شیر ببریم و در عوض یارانه مواد غذایی مضر مانند قند و نمک و روغن را قطع کنیم.
دکتر دماری تصریح کرد: براساس اعلام سازمان صنایع شیر ایران، طی دو سال نخست اجرای قانون هدفمندی یارانه ها، مصرف شیر 18 درصد کاهش داشته است. ضمن اینکه وضعیت مصرف شیر در ایران در مقایسه با جهان در وضعیت خط قرمز و هشدار قرار دارد.
وی با یادآوری اینکه شیر، مملو از مواد مغذی مانند پروتئین، فسفر ، ویتامین ب و سی است ، افزود: بیشترین مصرف شیر در کشورهای اسکاندیناوی و فنلاند و سوئیس است که این کشورها به خاطر مصرف بالای شیر، دارای شاخص سلامتی بیشتری نیز هستند.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران تاکید کرد: وزارت بهداشت باید ترویج مصرف شیر در جامعه را در دستور کار سیاست گذاری های خود قرار دهد و اینکه پاسخگویی اجتماعی در دستگاه های ملی باید افزایش یابد به آن معنا که وزارت بهداشت نباید به سازمان های دیگر التماس کند که قیمت لبنیات را افزایش ندهند؛ قیمت ها باید به گونه ای متعادل باشد که همه مردم از لبنیات استفاده کنند.
**شیر، غذایی سرشار از ویتامین ها
«فرید نوبخت» کارشناس تغذیه وزارت بهداشت نیز در این باره گفت: شیر منبع اصلی تامین پروتئین ، ویتامین ب 2، ویتامین های گروه آ، ویتامین ای و ویتامین دی و کلسیم است و هر زمان که دسترسی فیزیکی و اقتصادی مردم به شیر قطع شود بطور قطع تبعاتی برای سلامت مردم خواهد داشت.
وی اظهار امیدواری کرد که قیمت شیر و فرآورده های لبنی کنترل شود و به حداقل خود برسد تا مردم بیشترین استفاده را از این ماده غذایی غنی داشته باشند.
کارشناس تغذیه وزارت بهداشت تصریح کرد: طبیعی است که در صورت بالارفتن قیمت شیر، این ماده مغذی از سبد غذایی مردم حذف می شود.
نوبخت از برنامه «شیر مدرسه» به عنوان یکی از برنامه های وزارت بهداشت برای ترویج مصرف شیر در جامعه یاد کرد و گفت: طبق این برنامه در هفته، دو تا سه نوبت شیر رایگان در مدارس توزیع می شود.
وی یادآور می شود: وزارت بهداشت کار قیمت گذاری را برعهده ندارد و فقط می تواند ترویج مصرف شیر را در جامعه آموزش دهد.
حال، نتیجه چیست؟ وزارت بهداشت می تواند فقط مصرف شیر را ترویج کند، اما با گران شدن این فرآورده غذایی مهم آیا می توان راه به جایی برد؟ اگر مصرف شیر ، 18 درصد در همان دو سال نخست اجرای هدفمندی یارانه ها کاهش داشته است در سال های آینده باید شاهد چه پیامدهای ناشی از کاهش مصرف این ماده غنی باشیم. این در حالی است که براساس چشم انداز 1404 ، تا رسیدن به آن سال باید مردمانی سالم ، دست کم در منطقه باشیم. آیا با این کاهش در مصرف برخی مواد غذایی از جمله شیر می توان به این مهم دست یافت؟
کاهش مصرف لبنیات در جامعه در حالی اتفاق افتاده که در سیاست های ابلاغی سلامت از سوی رهبر معظم انقلاب به تغذیه مناسب جمعیت تاکید شده است و برای رسیدن به این مهم ضمن ضرورت کنترل هرچه بیشتر بر قیمت ها به حمایت های دولت نیاز است و از سوی دیگر لازم است بخش های مختلف از جمله بخش های بهداشت، کشاورزی و صنعت در این زمینه همکاری کنند.
