متخصص بیماریهای عفونی و تب دار بیمارستان تامین اجتماعی خراسان جنوبی گفت: سالک یک بیماری پوستی تقریبا کم خطر است که بر اثر ورود انگل تک سلولی به نام «لیشمانیا» به بدن ایجاد می شود.
دکتر موحد دانش افزود: اگرچه این بیماری بندرت باعث به مخاطره افتادن زندگی می شود، ولی اثر زخم هایی که ایجاد می کند، تا پایان عمر روی پوست باقی می ماند.
وی تصریح کرد: سالک یک بیماری پوستی مشترک بین انسان و تعدادی از حیوانات از جمله جوندگان و سگ می باشد، این بیماری با ایجاد یک برآمدگی قرمز رنگ مشخص می شود و سپس به یک توده کوچک سفت و کبود رنگی تبدیل می شود و در صورت عدم درمان مناسب زخمی شده و از خود جوشگاه بد شکلی به جای می گذارد که به زیبایی فرد لطمه می زند و باعث اثرات روانی بر فرد می شود.
وی اظهار کرد: متاسفانه این زخم ها در بسیاری موارد روی گونه یا وسط بینی ایجاد می شود که ظاهر افراد را تحت تاثیر قرار می دهد.
دکتر موحد دانش گفت: انگل «لیشمانیا» بعد از ورود به خون، وارد سلول های دفاعی بدن شده و آنجا تکثیر می شود، سپس آن سلول را پاره کرده و در خون پخش می شود تا سلول های دیگر را مورد تهاجم قرار دهد.
وی اظهار کرد: زخم ها معمولادر مناطق باز بدن ایجاد می شوند، یعنی محل هایی که پشه نیش خود را وارد کرده و انگل های زیادی را به داخل بافت آن قسمت ریخته است.
متخصص بیماریهای عفونی و تب دار بیمارستان تامین اجتماعی خراسان جنوبی خاطر نشان کرد: وقتی پشه خاکی با گزش پاها یا دست ها در این مناطق ایجاد زخم می کند، باعث خوشحالی است، زیرا بیمار ایمنی پیدا می کند و سال های بعد، صورتش از گزند زخم سالک در امان خواهد بود.
وی افزود: زخم سالک معمولابی درد و بی حس بوده و نمایی شبیه یک آتشفشان با مرکز فرورفته دارد که اگر تمیز نگه داشته شود، پس از حدود 2 تا 6 ماه کاملاخوب می شود و البته جایش می ماند.
متخصص بیماریهای عفونی و تب دار بیمارستان تامین اجتماعی خراسان جنوبی گفت:ضایعه سالک به شکل یک زخم بد شکل ممکن است برای بیشتر از یکسال باقی بماند.
وی یادآور شد: این موضوع ممکن است اثرات روانی در بیمار حتی پس از بهبودی را به دنبال داشته باشد و در برخی موارد با تهاجم به پلک و بینی ممکن است سبب ایجاد ضایعه ماندگار در چهره و یا تغییر شکل شدید در بیمار شود کههمچنین ایجاد عفونت ثانویه با باکتری‌ها، ممکن است عوارض شدیدی را ایجاد کند.
دکتر موحد دانش افزود: در ایران 2 نوع از این بیماری وجود دارد که توسط 2 گونه انگل ایجاد می شو د، نوع خشک یا شهری و نوع مرطوب یا روستایی.
وی گفت :سالک خشک یا شهری که توسط گونه انگل لیشمانیا تروپیکا ایجاد می شود که در این نوع پس از یک دوره کمون بیش از دو ماه، ندول کوچکی درمحل گزش به رنگ قرمز قهوه ای ظاهر می شود و بتدریج طی 6 ماه بزرگتر می شود و معمولا در مرکز آنها زخم سطحی ایجاد می شود و دلمه می بندد.
دکتر موحد دانش تصریح کرد: در صورت عدم درمان معمولا طی 12-8 ماه ضایعه روبه بهبودی می رود و از خود جوشگاه به جای می گذارد دوره زمانی این نوع سالک از نوع مرطوب طولانی تر است.
وی افزود: سالک مرطوب یا روستایی توسط گونه لیشمانیا ماژور ایجاد می شود که در این بیماری پس از دوره کمون کمتر از دو ماه در محل گزش دانه جوش مانندی ایجاد می شود.
وی ادامه داد: طی 3-2 ماه زخم بزرگتر شده و گاهی اطراف آن ندول های کوچک و متعدد ظاهر می شود که از عوارض این بیماری محسوب می شود. گاهی ممکن است انگل از طریق مسیر لنفاتیک گسترش پیدا کند. بهبود معمولا طی 6-2 ماه دیده می شود و جوشگاهی از آن باقی می ماند.
متخصص بیماریهای عفونی و تب دار بیمارستان تامین اجتماعی خراسان جنوبی یادآور شد: ناقل بیماری سالک پشه هایی از خانواده فلبوتوموس هستند که حشرات کوچک و کرک داری به رنگ زرد یا خاکستری و به طول 3-2 میلی متر بوده و دارای بالهای شفاف می باشد.
وی افزود: این حشرات به علت جسم کوچک، رنگ خاکی و پرواز کوتاه اکثرا از نظر مخفی بوده، از خون انسان و حیوانات تغذیه می کنند.
دکتر موحد دانش اظهار کرد: ارتفاع پرواز پشه خاکی معمولا 2-1/5 متر است ولی در موارد استثنایی تا ارتفاع 7 متری هم می تواند پرواز کند.
وی تصریح کرد: فعالیت پشه در نواحی معتدل در فصول گرم است و از خرداد تا شهریور ماه حداکثر فعالیت را داردپشه های خاکی معمولا روزها بی حرکت بوده و در نقاط تاریک مخفی می شوند و معمولا هنگام اول شب فعال شده و در اواخر شب به تدریج از فعالیت آنها کاسته می شود.
دکتر موحد دانش گفت:فقط پشه ماده جهت تخم ریزی احتیاج به خونی دارد و جنس نر از شیره گیاهان استفاده میکند.
وی اظهار کرد: نیش این حشرات دردناک است و متعاقب گزش خارش بروز می کند ولی بعد از گزشهای متعدد و متوالی فرد به آن عادت کرده و چندان احساس خارش نمی کند.
وی گفت: این پشه در موقع نشستن بالهای خود را به شکل عدد 7 نگه می دارد و به صورت جهشی پرواز می کند.
متخصص بیماریهای عفونی و تب دار بیمارستان تامین اجتماعی خراسان جنوبی افزود: با توجه به این موضوع که ناقل این بیماری، پشه خاکی است، جمع آوری مستمر و بهداشتی زباله و فضولات حیوانی و جلوگیری از انباشته شدن آنها،استفاده از پمادها و مواد دور کننده حشرات به هنگام کار و خواب،اجتناب از رفتن به مناطق آلوده به پشه خاکی یا جنگل های انبوه به خصوص از غروب آفتاب و بهسازی و ترمیم شکافها و حفره های موجود در دیوارها و مناطق مسکونی انسان و دام، مبارزه با جوندگان و معدوم ساختن سگهای ولگرد و تسطیع اماکن مخروبه از جمله کارهایی است که در پیشگیری روزانه بیمار، می توان انجام داد.
