چرا مشکلات تنفسی در طیور رایج است؟

ویژگی های دستگاه قلبی طیور چیست و تاثیر این ویژگی ها بر رایج بودن مشکلات تنفسی چیست؟ دکتر شاری (Chaari) در این مورد پاسخ می دهد.

به گزارش حکیم مهر به نقل از ITPNews ، دستگاه قلبی تنفسی طیور دارای ویژگی های آناتومی و فیزیولوژی خاصی است که نتایج مستقیمی بر طبیعت، رواج و شدت مشکلات تنفسی دارد.

دستگاه تنفسی فوقانی

حفره دهانی حلقی

وجود یک چاک کامی و نبود اپیگلوت (بر چاک نای)، ارتباط میان حفره بینی و حفره دهانی حلقی را تضمین می کند.
این چاک، بزرگ و طولانی است و امکان عبور ذرات سنگین، گرد و خاک و میکروب های آلوده را می دهد (شکل 1)

نای

نای یک لوله تهی نسبتا طولانی است. این لوله زیر پوست قرار گرفته است و در معرض سرما و گرما قرار دارد که این امر موجب التهاب نای می شود.

• قطر نای متفاوت است. بالای نای بزرگ و پایین آن تنگ و کوچک است (عکس 2).

• این قطر، برعکس پستانداران، در زمان تنفس تغییر نمی کند.

• حلقه های غضروفی (یا بر اساس سن، حلقه هاس استخوانی) کاملا راه ورود و خروج هوا را احاطه می کنند و خود آن ها نیز تا حدی یک دیگر را می پوشانند (تصویر 3)

• باید یاد آور شد که ماهیچه نرم نای در طیور وجود ندارد.

سیستم مخاطی مژه دار

این سیستم که کانال های عبور و مرور هوا را پاک سازی می کند، این امکان را می دهد تا از ورود گرد و غبار به کیسه های شش جلوگیری شود (عکس 4).

این سیستم از مخاط و یک محرکی تشکیل شده است که دارای مژه های ارتعاشی است. این سیستم زمانی موثر است که پیوندی موثر میان این مخاط و محرک برقرار شود.

مخاط

مخاط پوششی یکسره است که تمام راه های جریان هوا را می پوشاند و موثر بودن آن به مقدار و چسبندگی آن بستگی دارد. مخاط، آلوده کننده های هوا را جذب می کند و سپس با پوشش مخاطی-مژه دار خود و با سرفه این آلودگی ها را از بین می برد. در نتیجه کارکرد اولیه مایع مخاطی محافظت از بافت های زیر پوستی از توکسین ها و پاتوژن های تنفسی است.

نقش ها

1. تله بسیار کوچک: مانند کاغذهای مگس کش عمل می کند.

2. مرطوب کردن هوای تنفس شده از طریق تبخیر سطح بالایی مخاط که تقریبا آب زدایی می شود و چسبندگی آن بیشتر می شود.

3. حفاظت فیزیکی از سلول های مخاطی . مخاط، پوششی را ایجاد می کند که بافت پوششی را شامل می شود.
سلول های ترشحی به سلول های کلارا، کلیسیفرم ها و لایه های سروزی تقسیم می شوند. این سلول ها، تراوشه ها، مولکول های ضد میکروب (IgA) و مولکول های تنظیم ایمنی تولید می کنند.

هر گونه حساسیت یا تورم دستگاه تنفسی فعالیت سیستم مخاطی مژه دار را به هم می زند و در کاهش تاثیر آن در بدن پرندگان نقش دارد.

دستگاه تنفسی عمیق

بر خلاف پستانداران که شش هایشان ساختاری ارتجاعی دارد قفسه سینه نرمی دارند، پرندگان قفسه سینه و پارانشیم ششی بسیار سفت و محکمی دارند (عکس 5).

طیور همچنین 9 کیسه هوایی(عکس 6) بسیار گسترده دارندکه ادامه نایژه ها هستند و میان امعاء و احشاء و در استخوان ها قرار دارند که باعث می شود در معرض پخش آلودگی های مجاور قرار دارد.

این کیسه های هوا چسبندگی کمی دارند (از نظر دفاعی وسیله ضعیفی هستند).

به علاوه، اندازه شش ها نسبت به اندازه بدن کوچک تر است.

نبود دیافراگم در طیور باعث می شود که:

• سرفه تاثیر کمی در صاف کردن سینه داشته باشد.

• امکان آلودگی بر اثر مجاورت ارگان های مختلف قفسه سینه و شکم وجود داشته باشد.

دستگاه قلبی عروقی

• اندازه قلب نسبت به اندازه بدن کوچک تر است.

• دریچه دهلیزی- بطنی ماهیت ماهیچه ای دارد.

این ویژگی ها موجب می شود تا طیور در معرض نارسایی بطن راست قرار بگیرند و در نتیجه آب آوردگی شکم (جمع شدن مایع در حفره سینه ای - شکمی)، بیماری قلب گرد و سندروم مرگ ناگهانی در آن ها بروز می کند. تمامی این موارد موجب از بین رفتن چسبندگی می شود به ویژه زمانی که گازهای سمی و حساسیت زا مثل NH3وجود دارد و طیور درسطح قلبی تنفسی حساس قرار می گیرند.

نبود غدد عروقی

طیور مانند انسان ها عرق نمی کنند و برای از دست دادن گرمای بدن در محیطی گرم آب را از طریق تنفس و با افزایش ریتم تنفس و ضربان قلب خود گرما را از دست می دهند. در دمای بسیار بالا (بالاتر از 30 درجه سانتی گراد)، دستگاه تنفسی ضعیف می شود و میزان تنفس به 200 بار در دقیقه می رسد که بدین ترتیب گرما تولید می شود. این ویژگی های آناتومی-فیزیولوژیک موجب انسداد راه های تنفسی از طریق ترشحات نایژه (فیبرین ها) می شود [شکل های 7، 8 و 9 ] و بدین ترتیب در پرورش طیور با بیماری های تنفسی مداوم طیور رو به رو هستید به ویژه زمانی که فاکتورهای محیطی (دما، تهویه، رطوبت،...) به خوبی رعایت نشود.