حکیم مهر- محسن طاهرمیرزایی: تا در یاد میگنجد، وزارتخانههای جهاد کشاورزی و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی بر سر تولیت سازمان دامپزشکی با یکدیگر رقابت داشتند. در این میان وزارت علوم نیز همواره خواهان تصاحب بخش آموزش دامپزشکی بوده است، اما حالا پیشکسوتان دامپزشکی ایران، سودای استقلال در سر میپرورانند. استاد «دکتر محمد قلی نادعلیان» چهره ماندگار دامپزشکی کشور و عضو پیوسته فرهنگستان علوم یکی از این افراد است که میگوید ما هیچچیز از وزارت بهداشت کم نداریم و حتی در برخی زمینهها از پزشکان جلوتر هستیم.
حکیم مهر: آقای دکتر، شما یکی از پیشکسوتان عرصه دامپزشکی هستید که از سالهای دور نسلهای متفاوت دامپزشکی را از نزدیک دیدهاید. امروز و در این لحظه، جایگاه دامپزشکی در ایران را چطور ارزیابی میکنید؟
حدود ۵۵ سال پیش که ما دانشجو بودیم، دامپزشکی بسیار ناشناخته بود. اما خوشبختانه سعی کردیم این جاده را بکوبیم و شرایط را تغییر دهیم. شواهد موجود نشان میدهد که تا حدودی در این زمینه موفق عمل کردهایم. کمااینکه اقبالی که دانشجویان برای رشته دامپزشکی قائل هستند و تلاشی که آنها برای پذیرفته شدن در این رشته به کار میگیرند، شاهدی بر این مدعاست.
از این نظر ما هیچ گونه مشکلی در رشته دامپزشکی نداریم و امروز دامپزشکی بسیار شناخته شده است. اما این پایان کار نیست و قطع به یقین تبلیغات ما باید وسیعتر شود. دامپزشکی فقط معالجه حیوانات و پیشگیری نیست و بسیار وسیعتر از حرفهاست. کمااینکه با بهداشت مردم، با اقتصاد، مواد غذایی و نان سر سفره مردم سروکار دارد. با همه این حرفها باید همکاران و دوستان تلاش کنند و رسانهها نیز قدم به میدان گذارند تا مسائلی که در دامپزشکی وجود دارد را انعکاس دهند.
از طرفی امروز میبینیم که «کلونینگ» یک رشته جدید است و دامپزشکان یکی از پایههای اصلی اکیپها و گروههایی هستند که این کار را انجام میدهند. در مجموع من شرایط را خوب میبینم و تنها مسالهای که خواستار آن هستم، ارتباط بیشتر با رسانههاست. حتی بنده بارها پیشنهاد کردم که سازمان دامپزشکی ویژه برنامههایی را در رادیو و تلویزیون تولید کند. همان کاری که قدیمترها «دکتر فرهنگفرد» انجام میدادند و هفتهای یک روز در مورد یک بیماری دامی صحبت میکردند. تمام روستاییان نیز مخاطب قرار میگرفتند و آگاه میشدند که مثلا اگر دام آنها مریض شد، چه کنند و از چه کسی مشورت بگیرند. این برنامهها به آشنا شدن مردم با مسائل ضروری مربوط به دام منجر میشود.
همچنین امروز شرایط به گونهای شده که مردم در مراسم خاص خود و برای ادای نذری، دام مورد نیاز یا گوشت آن را از اکامنی تهیه میکنند که دامپزشکان در آن حضور دارند. چرا که به این نتیجه رسیدهاند که نباید گوشت فاسد یا بیمار مصرف کنند.
در نهایت از نظر بنده وضعیت دامپزشکی خوب است اما این ۸۰ درصد کار است. ۲۰ درصد هم باید کار شود تا مردم بیشتر از این دامپزشکی را بشناسند.
حکیم مهر: وضعیت آموزش دامپزشکی را چطور میبینید؟
شرایط آموزش دامپزشکی خوب است. اتفاقا قرار است به زودی سمیناری را تحت عنوان «آموزش دامپزشکی» برگزار کنیم. از آنجا که امروز خیلی از شرایط مرتبط با دامپزشکی در دنیا تغییر کرده، ما سعی میکنیم از دوستانی که در زمینه آموزش دامپزشکی اطلاعات به روز دارند، دعوت به حضور کنیم تا اطلاعات آنها را مورد استفاده قرار دهیم. کمااینکه آموزش دامپزشکی در ایران با آنچه که در دنیا میگذرد کمی متفاوت و البته قدیمیتر است. برخی مسائل هم باعث شده که دانشجویان دامپزشکی کمتر بتوانند مریض ببیند. یکی از دلایل این معضل، مسافتی است که مردم باید تا بیمارستان دامپزشکی طی کنند. از طرفی ۷۰ درصد مسائل مرتبط با دامپزشکی عملی است و دکتر دامپزشک واقعی کسی است که بتواند بر سر بالین بیمار حضور یابد. مانند پزشکی که اگر علم خود را صرفاً به شکل تئوری بیاموزد و بیمار نبیند، نمی تواند در حرفه خود متبحر شود، در دامپزشکی نیز وضعیت مشابهی حکم فرماست و حتی مشکلتر هم هست. چراکه دامپزشک با چند حیوان سروکار دارد. به همین دلیل آموزش دامپزشکی باید به روز شود.
حکیم مهر: چرا وزارت بهداشت متمایل است که دامپزشکی را تحت اختیار خود بگیرد؟ تجربه سایر کشورها چیست؟
از برخی جهات ما با وزارت بهداشت سنخیت بیشتری داریم. بنده تخصص خود را در کشور فرانسه اخذ کردم و در آنجا سازمان دامپزشکی زیر مجموعه وزارت جهاد کشاورزی است. البته برای ما خیلی تفاوتی نمیکند اما مهم این است که سازمان دامپزشکی همیشه مستقل باشد.
حکیم مهر: منظور شما این است که یک وزارتخانه جدا داشته باشد؟
بله، دقیقاً. گروه دامپزشکی فرهنگستان علوم هم در ابتدا جزء گروه کشاورزی بود اما با تلاشی که کردیم، نهایتاً مستقل شد، چرا که خیلی از مسائل دامپزشکی با کشاورزی متفاوت است و هر چیز باید سر جای خود قرار گیرد. علی ایحال اگر وزارت بهداشت واقعا متمایل به داشتن سازمان دامپزشکی است، باید این را در نظر داشته باشد که سازمان استقلال خود را حفظ کند. چراکه ما کمتر از آنها نیستیم. این یک واقعیت است. دکتر دامپزشک به خاطر شرایط کاری خود، هم واحدهای تخصصی مربوط به باکتری را بیشتر میخواند و هم ویروس را. البته به این معنا نیست که پزشکان این حوزهها را بلد نیستند.
حکیم مهر: آیا شما هم تعداد زیاد فارغالتحصیلان دامپزشکی را یکی از معضلات این حوزه میدانید؟
بله. فرهنگستان علوم همیشه با افزایش تعداد دانشکدههای دامپزشکی مخالفت کرده است. حرف ما این است که در تمام ایران نباید بیشتر از ۱۰ دانشکده دامپزشکی مستقر باشد و این را مکتوب کردیم و به همه جا فرستادیم. خوشبختانه از روند افزایش دانشکدهها جلوگیری شده و دیگر دانشکده دامپزشکی جدیدی تاسیس نمیکنند. مگر چه خبر است؟ ما حساب کردیم هر ۲۵ هزار واحد دامی که هر واحد آن یک گوسفند است، یک دکتر دامپزشک نیاز دارد. لذا کشور نیاز به ۱۰ دانشکده دارد و تحصیل ۵۰ نفر در هر دانشکده، معادل ۵۰۰ نفر فارغالتحصیل سالیانه در کل کشور است.