راه‌اندازی مجهزترین مراکز مجاز عرضه بهداشتی و با کیفیت دام زنده در سه نقطه تهران با همکاری سازمان دامپزشکی

مراکز عرضه بهداشتی دام زنده توسط سازمان میادین میوه و تره بار تهران برای نخستین بار در سطح شهر تهران مدتی است که راه اندازی شده   است.

به گزارش حکیم مهر به نقل از عصر اقتصاد، بنا به گفته مدیر کنترل کیفیت و محصولات پروتئینی و بازرگانی معاونت بهداشت سازمان مدیریت میادین میوه و تره بار تهران، سازمان دامپزشکی تهران نیز به منظور کنترل بهداشت و معاینات مداوم دام زنده و همچنین عرضه گوشت با کیفیت با این مراکز ارتباط همکاری دارد. خوشبختانه با معاینات مداوم و پیشگیری های دامپزشکان، بیماری هایی نظیر تب کریمه کنگو به این سه مرکز ورود پیدا نکرده و مردم می توانند با آرامش خاطر و اطمینان دام زنده خود را به صورت کاملا بهداشتی و با قیمت متناسب خریداری کنند. لازم به ذکر است این مراکز در سه نقطه شهر تهران یعنی آزادگان، حکیمیه و اتوبان امام رضا، آماده خدمت رسانی به مردم هستند و به جز این سه مرکز باقی مراکز غیرمجاز بوده و اطمینانی به بهداشتی بودن آن ها نیست.

راه اندازی مراکز و شروع کار

 «علیرضا عباسی» مدیر کنترل کیفیت و محصولات پروتئینی و بازرگانی معاونت بهداشت سازمان مدیریت میادین میوه و تره بار تهران در خصوص روند احداث و شروع به کار این مراکز اظهار داشت: ما از سال 75 با ورود به شهرداری، متوجه شدیم شهر تهران یک موضوع بهداشتی و اساسی را کم دارد. و آن هم این است که مردم اگر بخواهند برای انجام نذورات خود دام زنده تهیه کنند، هیچ مکان معتبری در سطح شهر نیست و همین موضوع باعث شد تا در آن زمان فقط به منظور قربانی برای عید قربان به فکر راه اندازی مرکزی برای ساماندهی عرضه دام باشیم. نهایتا برای عید قربان مکانی را فراهم کردیم و با سازمان دامپزشکی برای حضور دامپزشک در آن مکان صحبت کردیم تا اینکه این کار از عید قربان در سال 75 شروع شد.

عباسی ادامه داد: به دلیل اینکه این کار در تهران متولی ندارد پس از مدتی متوجه شدیم که شهرداری باید قدم پیش بگذار؛. با سازمان دامپزشکی هماهنگ کردیم تا بخش خصوصی داوطلبانه مرکز عرضه بهداشتی دام را با شرایط فعلی احداث کند و تنها برای شروع کار مجوز می خواستیم. متاسفانه دامپزشکی با این کار موافقت نکرد و گفت من به بخش خصوصی در این قضیه اعتماد ندارم و حتما باید شهرداری برای آن اقدام کند.

وی افزود: در همان موقع شهرداری در این کار ورود پیدا کرد و ما آن زمان تعداد مورد نیاز دام برای مردم تهران را برآورد کردیم. پس از بررسی متوجه شدیم در طول سال مردم تهران برای نذورات خود به حدود یک میلیون راس دام نیاز دارند. این درحالی بود که آمار رسمی کشتار دام در  کشتارگاه های ما برای تامین گوشت حدودا 3 میلیون راس بود. جالب است که این آمار در حد پروژه دانشجویی بود اما سر از وزارت جهاد درآورد و وزیر جهاد کشاورزی در مصاحبه ها از این اطلاعات استفاده می کرد.

عباسی بیان کرد: این یک میلیون راس دام را بین حدود 200 تا 250 مرکز غیر مجاز در سطح شهر تهران توزیع می کنند که هنوز هم این مراکز غیر مجاز وجود دارند و هیچ نظارتی هم به آن ها نیست. جالب آن است که در بهترین مناطق تهران مانند منطقه 1 تعداد این مراکز بیشتر است. ما از دادگاه خواستیم تا این مراکز را تعطیل کند اما دادگاه اعلام کرد که برای تعطیلی این مراکز باید مکانی برای توزیع گوشت باشد؛ تا زمانی که جایی برای اینکار ساخته نشود نمی توانیم آن مراکز غیرمجاز را تعطیل کنیم. این موضوع باعث شد که شهرداری با دامپزشکی همکاری کند و اولین مرکز را در آزداگان احداث کردیم.

مدیر کنترل کیفیت و محصولات پروتئینی و بازرگانی معاونت بهداشت سازمان مدیریت میادین میوه و تره بار تهران خاطرنشان کرد: ما در آزادگان و در سال 83 اولین مرکز را طراحی کردیم. البته برای همین هم مشکل داشتیم؛ شهرداری برای احداث این مکان مخالفت می کرد و وقتی می گفتیم در منطقه حدود 40 مرکز غیر مجاز وجود دارد و می خواهیم یک مرکز مجاز بزنیم، آن ها قبول نمی کردند. این در حالی بود که 40 مرکز غیر مجاز وجود داشت اما آن ها ترجیحشان این است که یک برج ساخته شود تا یک مرکز بهداشتی توزیع و عرضه دام زنده. ما این مکان را یک مرکزی می دانیم که خدمات بهداشتی به مردم ارائه داده می شود.

مشکلات در روند کار

حین ورود به این مرکز که آزادگان مستقر بود، متوجه یک مرکز بازیافت پسماند شدیم و در برایمان سوال پیش آمد که آیا باعث به مخاطره انداختن بهداشت این مرکز نخواهد شد؟

عباسی در این رابطه گفت: متاسفانه یک مرکز بازیافت پسماند در کنار این مرکز عرضه و توزیع دام زنده وجود دارد که محل انتشار بیماری است و می تواند مشکل ساز شود. ما مکاتبات بسیاری را انجام دادیم تا این مکان جمع آوری شود اما متاسفانه همکاری ها صورت نگرفت و این که پشت این جریان چه کسی است و چه ارتباطاتی دارد که تا کنون نتوانسته ایم این مکان را جمع کنیم نمی دانیم.

وی در پاسخ به این سوال که شهرداری تا چه میزان همکاری می کند، بیان کرد: شهرداری تا حد زیادی همکاری می کند اما تا جایی که منافع خودشان اجازه دهد. چون ما سازمان میادین شهرداری هستیم و در شهرداری منطقه نیستیم. شاید کسی باورش نشود اما برای بردن زباله از مرکز، سازمان بازیافت از ما پول میگیرد و اگر پول ندهیم زباله هایمان می ماند. در کل اگر شهرداری در کاری منافع نداشته باشد کمکی نمی کند.

این مقام با اشاره به صرفه اقتصادی نداشتن این سه مرکز گفت: این مرکز با تعداد کارکنان 10 نفری شروع به کار کرد و گردش مالی بالایی ندارد و ما هم به گردش مالی آن کاری نداریم. ما یک مرکزی را فعال کردیم و بخش خصوصی را که در این زمینه فعال است طبق ضوابط شهرداری برای انجام این کار آورده ایم. فقط بخاطر اینکه دامپزشکی به بخش خصوصی مجوز نداد. ایده آل ما این است که بهره برداران خودشان مجوز بگیرند و تنها نظارت با ما باشد اما چون این کار برای دامپزشکی بسیار حساس است و برای اولین بار در سطح کشور انجام شده است، شهرداری را وارد این کار کردند. درآمد اصلی و ضرر و زیان این مراکز به عهده کسانی است که اینجا را گرفتند یعنی بخش خصوصی؛ آن ها فقط بابت فعالیت در این مراکز اجاره ای به این سازمان می دهند و این مبلغ نیز با مزایده گذاشتن مشخص می شود.

وی ادامه داد: در این چند ساله بخاطر بحث های نظارتی، از طرف سازمان یک دامپزشک و دو نفر نگهبان مشغول به کار هستند واینکه دام را چه کسی میخرد و دامدار را چه کسی پیدا می کند و چه میزان پول پرداخت می شود را ما اطلاعی نداریم. البته یک نظارت محدودی هم روی نرخ فروش داریم. چون نرخ دام کنترل شده و اعلام شده نیست و برخی سایت های اطلاع رسانی خبر از نرخ دام می دهند. ما تنها نظارت کلی بر نرخ دام داریم که از یک حدی بالاتر نرود. درواقع فرمول هایی برای محاسبه از عمده فروشی تا خرده فروشی داریم.

عباسی گفت: خرج و مخارج مراکز، از نظر ساخت و ساز و نگهداری بر عهده ماست و در بحث خرید و فروش دام فعالیتی نداریم و به دست بخش خصوصی است.

وی در پاسخ به این که آیا این مراکز می توانند یکی  راه های درآمد پایدار برای شهر تهران باشند، تصریح کرد: این مراکز می توانند یکی از راه های درآمد پایدار برای شهر تهران باشد اما در حال حاضر درآمد از آن ها رقم قابل توجهی نیست. هرچند اینجا برای درآمدزایی ساخته نشده اما اگر این مراکز به تعداد کافی باشند و کل آن مراکز غیرمجاز تعطیل شوند و این مراکز مجاز بتوانند نیاز تمام شهر را تامین کنند، بسیار درآمدزا خواهند بود.

ذبح بهداشتی دام در حضور مشتری

این مقام در خصوص میزان همکاری با غرف میادین میوه و تره بار در زمان مواجه با کمبود گوشت اظهار داشت: در زمانی که میادین میوه و تره بار برای عرضه گوشت با کمبود مواجه شوند ما نمی توانیم به آن ها کمکی کنیم. چون طبق توافق ما با سازمان دامپزشکی ذبح باید در حضور مشتری انجام شود. صحبت هایی در این زمینه شده اما هنوز به مرحله ای نرسیده است.

عباسی با تاکید بر عدم گران فروشی در این مراکز ادامه داد: در بهبهه گرانی ها و افزایش قیمت دام زنده ما قیمت ها را افزایش ندادیم و قصاب ها برای خرید آمده اند به این مراکز چون ارزانتر است؛ اما اگر متوجه شویم قصاب هستند به آن ها نمی فروشیم. چون طبق مقررات نباید به آن ها دامی فروخت.

وی در پاسخ به نحوه برخورد صنوف با ساخت این مراکز گفت: این مراکز فقط برای مراکز غیرمجاز دام رقیب محسوب می شود و برای دیگر فعالان این صنف رقیب محسوب نمی شویم و منافاتی با فعالیت های کشتارگاه های صنعتی نداریم. کار آن ها این است که گوشت قصابی ها و شرکت ها و.. را تامین کنند و ارتباطی با این مراکز ندارند و هیچ کس برای ذبح و خرید دام زنده به کشتارگاه های صنعتی نمی رود. اینجا برای تعداد محدودی از قصابان رقیب محسوب می شود چون اغلب برای خرید گوشت نذری به اینجا می آیند اما برای تامین گوشت کسی نمی آید.

مدیر کنترل کیفیت و محصولات پروتئینی و بازرگانی معاونت بهداشت سازمان مدیریت میادین میوه و تره بار تهران در خصوص نحوه خرید دام از دامدار ادامه داد: برای تامین دام زنده از هرجایی که مقرون به صرفه و سالم تر باشد خریداری می کنیم. درصد مبادلاتی که در اینجا انجام می شود نسبت به کل تهران بسیار کم است. این مراکز باید گسترش پیدا کنند اما ما پس از اتمام ساخت این سه مرکز برای ساخت دیگر مراکز و اخذ زمین به مشکل برخوردیم و راهکارهای دیگری را بررسی می کنیم. به طور مثال بحث قربانگاه های پرتابل را از کشورهای توسعه یافته الگو گرفته و با چند اساتید دانشگاه صحبت کردیم که همین ضوابط را در کامیون های بزرگ تعبیه کنیم و تعداد دام محدودی را در جایی مستقر کنیم و هیچ ضایعاتی هم برای شهر نداشته باشد و ضایعات و خونابه ندارد.

وی در بیان میزان ظرفیت این مراکز اظهار داشت: ظرفیت نگهداری دام در هر سه مرکز را حدود 200 تا 300 راس طراحی کردیم اما نزدیک اعیاد خارج از حد ظرفیت کشتار داریم. مثلا مرکز شماره 18 قربانگاهش در دست ساخت و گسترش است و مرکز شماره 15 هم در طرح بعدی قرار دارد. اما در شرایطی که قربانگاه نداریم یک قربانگاه در کنار آن طراحی کردیم تا ظرفیت را افزایش دهیم. در همین مرکز 10 آغل برای نگهداری دام داریم و در عید قربان مجبور می شویم فضاهای دیگر را نیز اضافه کنیم.

عباسی در بیان مشکلات ای سه مرکز تصریح کرد: مشکلات برای هر مرکزی وجود دارد. ما برای این سه مرکز قصد گسترش تصفیه خانه فاضلاب را داریم تا خونابه و ضایعات آن ها به این تصفیه خانه متنقل شود. اما برخی ضایعات مانند پوست و روده را می خرند اما بخش دیگر را که غیرقابل مصرف است انتقال می دهیم. این مرکز سیستمی را تعبیه کرده که ضایعات در همین جا ذخیره می شوند و انتقال پیدا نمی کنند و جذب زمین نمی شوند؛ تنها مقداری آب و خون در انتها جذب نمی شود.

وی در پاسخ به اینکه اکنون ضایعات چگونه خارج می شوند گفت: با مناطقی که هماهنگ هستیم ضایعات را بار می کنند و شهرداری به جایی که مجاز است می برد. جایی که به محیط زیست آسیب نرساند. لازم به ذکر است که در این مراکز ایزو 14001 پیاده شده و تمام موارد برای جلوگیری از آسیب به محیط زیست پیش بینی شده است.

عباسی ادامه داد: کار دامپزشک ها در این مراکز به صورت تمام وقت بوده و عدم حضورشان مساوی با تعطیلی کار است. در واقع از ساعت 8 صبح تا 7 بعد از ظهر فعالیت داریم. سرویس هایی که به مشتری می دهیم این است که در طول شبانه روز تحویل درب منزل هم داریم. همچنین یک سایت اینترنتی هم در حال راه اندازی است که کارکرد آن مانند نت برگ است تا هر زمان مشتری بخواهد به تمام اطلاعات دسترسی داشته باشد.

همکاری شهرداری برای ساخت این مراکز

مدیر کنترل کیفیت و محصولات پروتئینی و بازرگانی معاونت بهداشت سازمان مدیریت میادین میوه و تره بار تهران اظهار داشت: در حالت کلی خرید گوشت از این سه مرکز به نفع مشتری است. چون هم از نظر بهداشتی و هم از نظر کیفیت گوشت مطمئن است. ما بهره بردار را ملزم کردیم که اگر بخشی از دام به عنوان ضایعات از چرخه مصرف خارج شد، به ازای همان، پول را به مشتری بر گرداند. در این مراکز همچنین از آلودگی محیط زیست و بصری و انتقال انواع بیماری ها جلوگیری می شود.

وی در پاسخ به این آیا برای ماکیان قصد ساخت و طراحی چنین مرکزی دارید، گفت: برای ماکیان هم فکر کرده ایم که توسعه دهیم، حتی در یک مقطعی مرکز عرضه دام برای این کار را در مرکز 18 را در یک فضایی بهره برداری کردیم، اما دامپزشکی استقبال نکرد و ما هم اصرار نکردیم.

عباسی با بیان اینکه "شهرداری مراکزی که می خواستیم را به ما نداد" گفت : طبق طراحی آن زمان قرار شد که 7 یا 8 مرکز ساخته شود. آنچه که آن زمان طراحی شد، پیشنهاد ما این بود که در داخل پارک های جنگلی شهر باشد اما با ما همکاری نشد. نیت ما این بود یکی از این مراکز را در پارک جنگلی آزادشهر بگذاریم تا حالت تفریحی هم داشته باشد اما شهرداری هر مکانی که خودش بخواهد به ما می دهد.

وی در پاسخ به اینکه آیا احتما اینکه شهرداری بخواهد این مراکز را از بین ببرد و برج بسازد وجود دارد، اظهار داشت: خیر شهرداری به پارک کاری ندارد.

حین مصاحبه مامور بهداشتی برای بررسی وضعیت بهداشت دام های مرکز وارد شد. این موضوع نشان دهنده میزان اهمیت و توجه ویژه به بهداشت و معاینات دام در این مراکز است.

عباسی در ادامه با اشاره به ایجاد فرمولی برای جلوگیری از وزن کاذب گفت: ما اینجا فرمولی را تعریف کردیم برای جلوگیری از وزن کاذب و برای دام زیر 45 کیلو، 43 درصد لاشه استحصالی در نظر گرفتیم و برای دام های بالای 45 کیلو هم 46 درصد لاشه استحصالی قرار دادیم. تعیین مقدار استحصالی برای این است که اگر دام این مقدار گوشت را به مشتری ندهد غرامت آن به مشتری داده می شود. حتی گاهی ماهی 3 میلیون تومان غرامت پرداخت می کنیم.

وی اظهار داشت: دام های اینجا پروار نیستند و از نژادهای مختلفی اند به همین دلیل برای برآورد وضعیت تغذیه دام رنج مشخصی را داریم تا مشخص شود تغذیه دام چگونه بوده است. علوفه و خرید دام به عهده بهره بردار است. یکی از مشکلات ما در مراکز غیر مجاز همین است، که به دام آب نمک می دهند و وزن کاذب ایجاد می کنند. اما اینجا تمام این موارد کنترل شده است. کترل های ما در انتهای خط است. دام زنده و لاشه وزن مشخصی دارد و تناسب آن باید منطقی باشد و برای بررسی آن یک عدد مشخصی داریم.

عباسی در ادامه تاکید کرد: خدمات اینجا را در سطح شهر تهران در نوع خودش وجود ندارد.

لزوم جمع آوری مراکز غیرمجاز فروش دام زنده

حین مصاحبه صدای زنگی شنید شد که به گفته مدیر مرکز این زنگ به منظور هشدار به دامپزشک برای معاینه دام به صدا در می آید.

وی در خصوص قیمت گوشت دام گفت: ما روی قیمت دام نظارت نمی کنیم، این لاشه 17 هزار و 500 تومان را حداقل 3 هزار تومان از مراکز دیگر ارزانتر است. قیمت دام به میزان عرضه و تقاضا بستگی دارد که برای آن هم فرمول هایی داریم و تمام این مسائل کنترل شده و به نفع شهروند است. مردم از خرید در اینجا متضرر نخواهند شد. حتی باسکول ها برای وزن کشی از طریق اداره استاندارد کالیبراسیون می شوند و برای اینکه شک و شبهه برطرف شود، سنگ استانداردی کنار وزن گذاشته ایم که شهروند اگر خواست خودش وزن کشی را تست کند.

مدیر کنترل کیفیت و محصولات پروتئینی و بازرگانی معاونت بهداشت سازمان مدیریت میادین میوه و تره بار تهران اظهار داشت: اگر شهرداری و مناطق ما را حمایت کنند و مراکز غیر مجاز جمع آوری شوند، قطعا وضعیت این مراکز مجاز بهتر خواهد شد. برای این منظور ما مکاتبات بسیاری داشته ایم امیدواریم این امکانات فراهم شود. متاسفانه حدود 270 تا 280 دام فروش غیرمجاز در شهر تهران فعالیت می کنند و برای جمع آوری آن ها شهرداری مکانی ندارد چون بافت شهری به گونه ای است که شهرداری نمی تواند زمینی را به این منظور در اختیار ما قرار دهد.

عباسی در انتها تصریح کرد: اگر مراکز ما به نوعی فعالیتشان افزایش پیدا کند، یعنی فروش های غیرمجاز دام جمع آوری و تبلیغات برای شناخته شدن به مردم انجام شود، قطعا در بحث نرخ دام هم تاثیر خواهد گذاشت. چون فروش کم باعث شده هزینه های سربار افزایش پیدا کند. مثلا به ازای فروش هر کیلو دام 2000 تومان هزینه سربار دارد. یکی از اهداف ما برای توسعه این مراکز کاهش هزینه و داشتن صرفه اقتصادی برای مردم است .