حکیم مهر - سازمان فائو گزارش جدید چشم انداز تولید شیر توسط دامداران خرده¬پا را منتشر کرد.
بنا به اعلام این سازمان، رقابت پذیر کردن تولید لبنیات در مقیاس کوچک می تواند ابزار موثری برای کاهش فقر، بهبود تغذیه و افزایش درآمد خانواده های روستایی در اکثر کشورهای در حال توسعه باشد.
ساموئل یوتزی (Samuel jutzi) مدیر بخش سلامت و تولید دام فائو گفت: تقاضای جهانی شیر برای 15 میلیون تن در سال (عمدتا در کشورهای در حال توسعه به دلیل ازدیاد جمعیت و درآمد) افزایش می یابد. تولید این مقدار شیر به همت دامداران خرده پا می تواند 3 میلیون شغل در سال فقط در بخش تولید ماده خام فراهم سازد.
وی افزود: به این ترتیب فرصت بی مانندی برای ایجاد زنجیره پایدار تولید لبنیات به منظور تامین نیاز بازارهای داخلی و جهانی پدید می آید. توسعه معقول بخش دامداری و تولید لبنیات می تواند در جلوگیری از فقر و گرسنگی بسیار تاثیرگذار باشد.
طبق برآوردها، حدود 150 میلیون دامداری شیری خرده پا در جهان وجود دارد که حدود 750 میلیون نفر در آنها به تولید شیر اشتغال دارند. میانگین دامهای آنها نزدیک به 2 گاو شیری و تولید 11 لیتر شیر در هر دامداری در روز است.
طبق بررسیهای فائو، تولیدکنندگان خرده پای شیر از لحاظ هزینه بسیار پرمزیت هستند و چنانچه خوب سازمان یابند حتی توان رقابت با تولیدکنندگان بزرگ بزرگ، دارای سرمایه زیاد و بهره مند از فناوریهای برتر در تولید محصولات لبنی در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه را دارند. دامداران خرده پا با چشم پوشی از چند استثنا به درآمد نسبتاً بالایی برای تولید هر لیتر شیر دست می یابند. ضمن این که قدرت انعطاف خوبی مقابل افزایش قیمت علوفه و خوراک دام دارند. چون معمولاً مقدار اندکی علوفه یا خوراک دام می خرند.
افزایش تقاضای مصرف کنندگان برای فرآورده های لبنی در کشورهای در حال توسعه به دلیل افزایش درآمد و جمعیت، بازار مناسبی برای این دسته از تولیدکنندگان فراهم ساخته است. آنها حتی می توانند از قیمت بالای این محصولات در بازارهای جهانی سود ببرند.
اما با اعمال مدیریت بهتر بر این دامداریها، بزرگ کردن واحد دامداری و تعداد دامها و افزایش تولید شیر می توان به راحتی بهره وری این واحدهای دامی را که نسبتاً پایین است ارتقا بخشید.
اگر به چالشها و تهدیدات پیش روی این واحدهای کوچک دامی توجه شود دامداران خرده پا می توانند قابلیت خود را بالفعل سازند. در بساری از کشورهای در حال توسعه، دامداران خرده پا فاقد مهارت لازم برای مدیریت واحدهای دامی خود به شکل یک بنگاه هستند و به خدمات حمایتی مانند مشاوره تولید و بازاریابی دسترسی ندارند. همچنین ز اعتبارات بانکی یا سرمایه های لازم جهت وسعت بخشیدن به کار خود بی بهره و به دلیل تعداد کم دامها، تولید اندک شیر و کیفیت پایین آن با مشکل مواجه هستند.
سازمان فائو می گوید مداخلات گسترده سیاستی (حمایت قیمتی، سهمیه بندی شیر، پرداخت مستقیم، برنامه های حمایت سرمایه ای، یارانه صادراتی) در کشورهای توسعه یافته موجب مزیت رقابتی بخش دامداری کشورهای عضو سازمان OECD و اجحاف در حق دامداران شیری کشورهای در حال توسعه شده است. همچنین آزادسازی تجارت موجب شده تا دامداران خرده پا به تدریج مقابل شرکتها و بنگاههای بزرگ به زانو درآیند.
دغدغه محیط زیست نیز تهدید دیگری سر راه تولید این دسته از دامداران است. سیستمهای کم بازده شیر در آفریقا و جنوب آسیا، کربن بیشتری در 100 کیلوگرم شیر به نسبت سیستمهای دارای عملکرد مناسب آمریکا و اروپای غربی دارند. این کربن به جا مانده را می توان با اصلاح تغذیه دام کاهش داد.
فائو توصیه می کند هر راهبردی که برای توسعه دامداریهای شیری اتخاذ شود باید هم به تولیدکنندگان لبنیات و هم به کل زنجیره تولید این محصولات، تامین کنندگان نهاده ها، تجار، فرآوردندگان، خرده فروشان و غیره توجه کند.
ایجاد ارزش در هر قسمت از این زنجیره در نهایت به مصرف کنندگان سود می رساند. چون آنها با همان پولی که قبلاً پرداخت می کردند مقدار بیشتری محصولات لبنی به دست می آورند یا پول کمتری بابت خرید محصول می پردازند.
فائو می گوید دامداران خرده پا معمولاً کارآمدند و دسترسی به اعتبارات، اصلاح منابع ژنی دام و ارائه خدمات دامپزشکی و بهداشت دام در کنار اقدامات حمایتی و سیاستی مناسب می تواند آنها را مهیای حضور در بازارهای پرنوسان امروز نماید.
