حکیم مهر - افزایش فلزات سمی در محیط زیست، ترشح هورمونهای جنسی در بدن مهرهدارانی مانند پرندگان را مختل میکند. به عنوان مثال افزایش مقدار جیوه در چرخه غذایی، موجب همجنسخواهی نوعی از لکلکسانها میشوند.
فلزات سمی و سنگینی که وارد محیط زیست میشوند، پس از داخل شدن به چرخه غذایی جانداران کوچک در بافتهای بدن آنها انباشته و سپس با غلظت بیشتر و یکباره وارد بدن جاندران تکاملیافتهتر میشوند. یکی از این فلزات سمی، جیوه است. این فلز وارد دستگاه تناسلی جانوران مهرهدار میشود و ترشح هورمونهای جنسی آنها را مختل میکند.
یک مثال مشخص در این مورد "اکراس سفید"، پرندهای از خانواده لکلکسانان است. گروهی از پژوهشگران آمریکایی و سریلانکایی دریافتند که این پرندگان اگر بیشتر از حد مشخصی جیوه بلعیده باشند، همجنسخواه میشوند. یکی از پیامدهای مهم همجنسخواهی، کاهش آمار تولد در جمعیت این پرندگان است که به صورت گروهی زندگی میکنند.
بیمیلی پرندگان ماده
همجنسخواهی در گروه پرندگان موجب کاهش آمار تولد میشود. این پژوهشگران شماری از اکراسهای سفید را به مدت سه سال نگهداری کردند. این پرندگان به چهار گروه تقسیم شدند و به خوراک سه گروه از آنها جیوه افزوده شد.
درصد جیوه اضافه شده به غذای اکراسهای سفید متناسب با میزان جیوهای بود که در محل طبیعی زندگی این پرندگان یافت میشود. گروه چهارم از اکراسهای سفید که گروه کنترل بودند خوراک عاری از جیوه دریافت کردند.
پژوهشگران متوجه شدند که رفتار پرندگان نر مدتی پس از بلعیدن غذای حاوی جیوه تغییر کرده است. با این تغییر رفتار، پرندگان نر دیگر برای پرندگان ماده جذاب نبود. در نتیجه تلاش پرندگان نر برای جلب توجه مادهها و برقراری رابطه جنسی هم اغلب بینتیجه بود.
افزایش آمار جوجههای نر
پس از سه سال، آمار پرندگان همجنسخواه در میان پرندگان سه گروهی که جیوه دریافت کرده بودند افزایش قابل توجهی پیدا کرد. در این سه گروه، جمعیت پرندگان تا ۵۵ درصد از جفتهای نر و نر تشکیل شد. این جفتهای نر و نر، علاقهای به ساخت لانه نداشتند و از تشکیل خانواده چشمپوشی کردند. نکته جالب دیگر اینجاست که آمار تولد جوجههای نر در سه گروهی که جیوه دریافت کرده بودند بیشتر از گروهی بود که جیوه اضافی در برنامه غذایی آنها منظور نشده بود.
باید اضافه کرد که پرندگان نر در گروههای وحشی راکسسفید به ندرت همجنسخواه هستند. به نظر میرسد که جیوه موجود در چرخه غذایی این پرندگان کمتر از حدی است که پژوهشگران تصور میکردند. این پژوهشگران میگویند اگر میزان این فلز سمی در طبیعت بیشتر شود باید این خطر را جدی گرفت که ممکن است برخی از گونههای پرندگان منقرض شوند.
اینکه این تحقیق کجا و در چه سالی و توسط چه گروهی انجام شده و نتایج آن کجا به ثبت رسیده؟