حکیم مهر- محسن طاهرمیرزایی: «دکتر وحید عطارد» ضمن انتقاد از برخی تفکرات جاری در زمینه سویه‌های واکسن تب برفکی در کشور، صاحبان این تفکر را به یادآوری خاطرات گذشته دعوت میکند. وی در گفت‌وگو با حکیم مهر، اشاراتی به یک عدم همخوانی در سویه‌های بیماری موجود و واکسن‌های وارداتی تب برفکی میکند.
حکیم مهر: آقای دکتر، بیماری تب برفکی چقدر مهم و جدی است؟
به طور کلی بیماری تب برفکی ۷ سویه دارد که سویه‌های آن مشمول برخی تحت سویه‌ها هستند. این تحت سویه‌ها در نوع A بسیار فراوان است. A یکی از سویه‌هایی است که قابلیت تغییرات ژنتیکی زیادی دارد، خیلی راحت تغییر شکل می‌دهد و تحت سویه‌های مختلفی را ایجاد میکند. بعد از آن O قرار دارد که همین خاصیت‌ها را البته با کمی اعتدال بیشتر دارد. نهایتا سویه‌های دیگر تب برفکی شامل C و آسیا هستند که اینها هم قابلیت‌هایی دارند.
فرض کنیم که یک سویه به اسم A05 در کشور در جریان است. اگر ما یک سویه واکسنی مشتمل بر A05 را ایجاد کنیم، قطعا می‌توانیم برخی حمایت‌ها برای جمعیت دامی و ایمنیت ایجاد کنیم. باز هم فرض کنیم که من سویه مشابهی را به کار می‌برم؛ اگرچه این سویه ممکن است که پوشش داشته باشد، اما در هر حال سویه در گردش من نیست، یعنی عملا ایمنیتی که ایجاد میکند حمایت کننده است، اما در مقابل A05 نیست. این مساله امکان موتیشن و تغییرات ژنتیک را برای سویه A فراهم میکند. به همین علت توصیه شده است که از سویه‌هایی استفاده شود که بتواند از این موتیشن و تغییرات ژنتیکی مخصوصا در یک سویه مثل A جلوگیری کند، اما متاسفانه این کار را نمی‌کند.
حکیم مهر: بعضی کارشناسان می‌گویند که می‌توان از سویه A22 در واکسن به منظور پوشش تب برفکی استفاده کرد. نظر شما چیست؟
این تفکر یک فاجعه است. A22 حدود ۳۰ سال پیش در این کشور شایع بوده است. یعنی از عراق به ترکیه و از ترکیه به کشور ما آمد. آنهایی که سن بیشتری داشته و گذشته را به خاطر دارند، می‌دانند که آن زمان، زبان گاوها تا روی زمین کشیده میشد. من در خاطر دارم که وقتی برای نمونه‌گیری زبان یک گاو را گرفتم، زبانش مانند غلاف از دهانش خارج شد. دوستانی که این توصیه را می‌کنند حتما آن شرایط را ندیدند. واکسن هرچقدر هم قابلیت این را داشته باشد که تمام ویروسهای زنده را در آن بکشیم، اما باز هم امکان ندارد که ویروس زنده در آن نباشد.
در حال حاضر بهترین کشورهای تولیدکننده واکسن که قادر هستند واکسن را کنسانتره کنند و ویروس را بکشند، هنوز هم می‌گویند که تعدادی سلول باقی می‌ماند که ویروس زنده در آن وجود دارد. حالا تصور کنید این واکسن وارد کشوری شود که فاقد حمایت است. در رقابت سویه زنده و کشته، قطعا سویه زنده موفق است، هر چند که تعداد آن کم باشد. من قادر هستم که با تزریق صد ویروس تب برفکی، بیماری را ایجاد کنم. تنها با ۱۰ ویروس تنفسی، یک گاو مبتلا می‌شود. با این توضیحات متوجه خواهید شد که استفاده از این سویه‌ها می‌تواند چه ریسک بزرگی باشد. سویه‌های دیگر هم همین حالت را خواهند داشت.
بعضا می‌گویند که این سویه از کشور دیگری وارد شده است. بله، درست است؛ در کشورهای دیگر مخصوصا در کشورهای شرق آسیا هم همین اتفاقات می‌افتد. سویه‌های جدید وارد آنها هم می‌شود، اما باید این را هم باور کنیم که در اثر سیستم غلط کنترل بیماری در کشور ما، این مشکلات پیش می‌آید. در واقع ما نتوانستیم یک سطح ایمنی مناسب، همگانی و مرتب ایجاد کنیم که بتواند سویه‌های در گردش را پوشش دهد و از حرکات و تغییرات ژنتیکی ویروس مخصوصا ویروس A جلوگیری کند. اگر ما یک ویروس در گردش داشته باشیم، به راحتی قابل کنترل است. اما زمانی که ۳ ویروس A ، O و آسیایک داریم، امکان ندارد که با این شکل مبارزه، بتوان بیماری را کنترل کرد. چطور امکان دارد در مقابل ویروسی که تا این اندازه قابلیت تغییرات فوق‌العاده شدید دارد، یک جمعیت متفرق ایجاد کرد؟ بنابراین استفاده از این سویه‌ها بسیار خطرناک است. یعنی باید دقیقا چیزی باشد که در گردش است و این مگر با پایش مرتب نمونه‌ها امکان‌پذیر نیست.
حکیم مهر: ملاک پایش مرتب چیست؟
این نیست که ۱۰ ویروس را بفرستید و بر مبنای این تعداد قضاوت کنید، بلکه باید حداقل در مقابل ۵۰۰ واحد بیماری که بیماری در آن اتفاق می‌افتد، حداقل ۵۰ درصد نمونه بگیرید که بتوانید بگویید در این ۵۰ درصد ممکن است سویه‌ای را پیدا کنم. پس با استفاده از ۱۰ نمونه امکان ندارد بالای هزار کانون بیماری را پوشش داد و تغییرات را مشاهده کرد. بنابراین من شخصا توصیه می‌کنم که از یک تحت‌سویه یک شکل استفاده شود و تفرق در واکسن را کنار بگذاریم. این گونه را همراه با پایش مستمر استفاده کنیم که اگر تغییری در سویه ایجاد شد، بلافاصله متوجه آن شویم. متاسفانه ما همیشه پشت ویروس حرکت می‌کنیم. یعنی ویروس بیماری ایجاد میکند و آسیب‌ها را می‌زند، بعد ما واکسن می‌زنیم. در صورتی که اگر پایش مرتب داشته باشیم، همیشه جلوی ویروس هستیم. قبل از ورود ویروس واکسن را زده‌ایم و سد ایمنی را ایجاد کرده‌ایم.
حکیم مهر: واردات واکسن‌هایی که سویه‌های آن ارتباطی با این تب برفکی ندارد، چه خطراتی می‌تواند در پی داشته باشد؟
در نامه‌هایی که به شرکت‌ها نوشتند و در مناقصه‌هایی که سویه‌ها را اعلام می‌کنند، این کار صورت گرفته است. تعدادی از آنها همخوانی دارد و تعدادی هم ممکن است همخوانی نداشته باشد. در هر حال من به دنبال رد کردن کارهایی که انجام گرفته نیستم. اما به طور کلی تفرق در سویه‌های موجود در واکسن می‌تواند مشکل‌زا باشد. نه اینکه کاری صورت نگرفته، بلکه اقدامات صورت گرفته است. واکسن‌ها چک شده‌اند، اما تفرق در واکسن آینده را با خطر روبرو میکند.
حکیم مهر: ممنون از فرصتی که در اختیار ما قرار دادید.
جناب آقای دکتر عطارد در مسائل مربوط به کنترل بیماریها صاحبنظر می باشند .سیاستهای فعلی سازمان دامپزشکی در واردات بی رویه واکسن ها بدون توجه به عواقب خطرناک آن؛ کشور را با چالش های جدی مواجه خواهد کرد. 
واکسن تب برفکی راکشا هندی ایا مجوز داره ک تزریق کنیم؟ 
اقای دکتر کاش روشن حرف میزدید و نام واکسنی که از نظر شما مردود هست را میگفتید تا شکی نسبت به حرفهای شما به وجود نمیومد 
بهترین کار در امر تهیه واکسن تهیه آن از ویروسهای درگیر بیماری در آن منطقه و کشور است و زمانی ما می توانیم در مورد بیماری تب برفکی موفق عمل کنیم که مبارزه را مانند سایر کشورهای پیشرفته انجام دهیم و معدوم سازی همراه با غرامت دهی را دنبال کنیم و واکسن مورد نظر راه هم از ویروسهای درگیر در درجه اول در کشور خود تولید کنیم. حال که چنین قدرت مالی وفنی را نداریم پس باید در شرایط موجود کاری که درست است به انجام برسد. یاد دارم در طرح مبارزه با تب برفکی که واکسن آن از شرکت مریال بود و دولت تحویل مراکز مایه کوبی میداد و هر پنج ماه یک بار انجام میشد در یک طرح بیست روزه من در مرکز مایه کوبی که داشتم حداقل تمام گاوداریهای بزرگ مانند تلیسه نمونه و گاوداری تامین اجتماعی کوبد قدیم را که در زمان طرح گوساله یشان زیر سن واکسیناسیون طبق دستور العمل سازمان دامپزشکی بود و نمیشد واکسینه کرد با تصمیم خودم واکسن نگهداری میکردم و زمانیکه خارج از طرح این گوساله ها به سن واکسینه شدن می رسیدند دستور واکسینه کردن آنهارا به واکسیناتور ها میدادم که نتیجه آن کاملاً جلوگیری از بیماری بود لازم به یادآوری است که در اطراف ان گاوداری گوسفندانی تردد داشتند که اغلب به بیماری تب برفکی هم مبتلا بودند ولی در آن زمان مسئولین دولتی با کار من موافق نبودند ولی من کار خودم را انجام میدادم و نتیجه عملی آن ایمنیت آن گاوداری ها در مقابل این بیماری بود کی مجوز ورودش رو داده؟ ......................... دوست من نمی خواد واکسن نگهداری کنی و امارش رو رد کنی در دستور العمل سازمان در خصوص پروار بندی و گاوداریهای بزرگ طرح اندیشیده شده ، | ناشناس محترم : امکان ریشه کنی بیماری کاملا میسر است . تمام کشورهایی که بیماری را ریشه کن کرده اند در اطرافشان کشورهایی بوده اند که همگی الوده به بیماری بوده اند .به کشورهای امریکای جنوبی مراجعه شود . صمن انکه این گفتار که به این دلیل و ان دلیل نمیشود تنها بهانه هایی برای عدم اجزای صحیح برنامه کنترل با بیماری است . هیچ طرحی جز ایجاد سطوح یکسان ایمنی و یکنواخت با واکسن یکسان و مراقبت دایم و پایش ویروسی موفق نخواهد بود . به یاد باید داشت که درجمعیتهای سالم تردد دام هیج تاثیری در وقوع بیماریها نخواهد داشت . بنابراین باید جمعیتهای سالم ایحاد نمود . نه برنامه های متنوع ..... بنده سه کیس عجیب طی این مدت ویزیت کردم که علایم شامل تب بالای 41 درجه، بی اشتهایی کامل داشتند و انواع آنتی بیوتیک و داروهای ضد تب مداوم استفاده کردم و هیچکدام به درمان جواب ندادند. بنابر اظهارات دامدارها هر سه کیس چند روز قبل از بروز علایم واکسن تب برفکی دریافت کرده بودند. البته هر سه کیس متعلق به سه دامداری و از سه منطقه مختلف بودند. بنده تنها چیزی که شک کردم واکسن مورد استفاده بود. مهم این است که واکسنی وارد شود و‌عده ای سود کنند اقای دکتر راغب ،دقیقا درست میگید،انفلوانزا هم همین بود،در بحث بیماری پی پی ار هم همین هست و مرتب میگن بیماری نداریم و کاهش یافته،متاسفانه سازمان دامپزشکی تنها به دنبال ............ هست و نمایش دادن، متاسفانه اصلا به فکر نیستن... واکسن را نگهمیداشتم نه اینکه آمار بی خودی رد کنم ضمنا" وقتی تا طرح بعدی تعدادی گوساله که سن انها تا نوبت واکسن بعدی به پنج یا شش ماه میرسد از نظر شما ناشناس باتوجه به تردد گوسفندان الوده به تب برفکی کانونی در آن گاوداریها بزرگ ایجاد نمی شود اگر ما کار درست انجام دهیم به حفظ سرمایه دامی کشور کمک کردیم البته صحبت من مربوط به 10 سال گذشته است که دستور العمل آنطور بود در کشورهای پیشرفته مانند امریکا منطقه ای را در اختیار گروهی دامپزشک بنام شرکت قرار می دهند که تمام کار دامداری ان منطقه چه از نظر پیشگیری چه از نظر درمان به عهده انها قرار دارد و جواب گو هم هستند نه اینکه وقتی شما مسئولیت یک دامداری را به عهده دارید اگر چیزی پیش امد جوابگو نباشید ضمناً شرکت بیمه هم اگر موردی پیش بیاید کاملاً کنترل میکند و اگر کوتاهی نشده باشد بعد از دو الی سه ماه غرامت را به حساب آن گاوداری واریز می کند نیاز به رفت و آمد و دیدن افراد ذی نفوذ هم نیست ما دامپزشکان با علم و درایت خود باید خافظ سرمایه دامی کشور باشیم نه تلاطم گرفت صحراها سلام دکتر وقتی دامی مبتلا به تب برفکی هست اگه واکسن زده بشه چه اتفاقی میوفته ؟ 
در انگلیس تونی بلر اومد سر صحنه معدوم سازی گاوهای مشکوک به BSE!!!
مقایسه کن با کشور ایران!
پارسال وزیر جهاد و دیگر مقامات مرتبط با تولید تخم مرغ اونقدر روی تلفات ناشی از آنفلوانزا سرپوش گذاشتند که خود رئیس جمهور گفتند چرا راستش را به مردم نمی گوئید!
دامپزشکی ما دنبال تکریم خبرنگاران و شرکت در مراسمات و تهیه مجموعه تصاویر برای خبرگزاریهاست چه کار به مسائل بی اهمیتی مثل انواع سویه های FMD داره!