امروزه استفاده بی‌رویه از آنتی‌بیوتیک‌ها و رعایت نکردن دوره پرهیز از مصرف آن‌ها و مقاومت میکروبی ایجاد شده، نگرانی جدید جهانی جهت بهداشت و سلامت دام و انسان به شمار می‌رود. محققان کشور در این زمینه پژوهشی را انجام داده‌اند.
به گزارش حکیم مهر به نقل از سیناپرس، مقاومت آنتی‌بیوتیکی به بروز یک ویژگی خاص در میکروارگانیسم‌ها گفته می‌شود که باعث می‌گردد تحت تأثیر داروهای آنتی‌بیوتیکی قرار نگیرند. به‌این‌ترتیب آن دارو دیگر موجب مرگ یا توقف رشد آن میکروارگانیسم نخواهد شد.
پیامدهای مقاومت میکروبی در دامپزشکی عبارت‌اند از: بروز مقاومت میکروبی در عوامل بیماری‌زای مشترک انسان و دام، بروز مقاومت میکروبی در عوامل مولد سایر بیماری‌ها و کاهش اثربخشی درمان‌ها.
مواد ضد میکروبی بنا بر نظر متخصصان، نه‌تنها به‌طور مستقیم از حیوان به انسان منتقل می‌شوند بلکه با پخش میکروارگانیسم‌های مقاوم به دارو بین حیوانات باعث افزایش انتقال چنین میکروارگانیسم‌هایی به انسان از راه مواد غذایی می‌گردند.
اهمیت اصول مدیریت مطلوب ازجمله، قانون‌های ملی و چارچوب قانونی برای واردات، فروش، تولید، توزیع و استفاده از داروهای باکیفیت و ارتقاء مصرف مسوولانه و قابل‌اعتماد آنتی‌بیوتیک‌ها در دام و استقرار یک نقشه راه از مهم‌ترین نکاتی است که در این زمینه می‌بایست مدنظر قرار گیرد. در این راستا پایش آنتی‌بیوتیک‌ها و انتشار داروهای ضد میکروبی مهم ازنظر دامپزشکی و پزشکی ازجمله راهکارهایی است که جهت مقابله با این چالش پیشنهاد شده است.
این موضوع بااهمیت، موضوع مطالعه‌ای شده که شش تن از متخصصان کشور از دانشگاه علوم پزشکی کرمان، اداره کل دامپزشکی استان کرمان و دانشگاه تهران را به خود مشغول داشته است.
در این پژوهش، تعداد 474 نمونه از کشتارگاه‌های استان کرمان طی سال‌های ۹۴ و ۹۵ جمع‌آوری و در آزمایشگاه مرکز تشخیص اداره کل دامپزشکی تحت تست‌های میکروب‌شناسی قرار گرفت. سپس داده‌های به‌دست‌آمده با استفاده از روش‌های آماری با استفاده از کامپیوتر، تجزیه‌وتحلیل شدند.
نتایج این آزمایش‌ها نشان داد که حدود ۱۰ درصد گوشت مرغ مصرفی در این استان دارای باقیمانده‌های آنتی‌بیوتیکی است و نیازمند برنامه‌ریزی و اتخاذ استراتژی‌های کاربردی جهت کنترل و کاهش مصرف بی‌رویه آنتی‌بیوتیک‌های مربوطه است.
«ایمان قاسم‌زاده» محقق مرکز تحقیقات مراقبت اچ آی وی و بیماری‌های آمیزشی پژوهشکده آینده‌پژوهی در سلامت دانشگاه علوم پزشکی کرمان و همکارانش در این خصوص می‌گویند: «آنتی‌بیوتیک‌های تشخیص داده‌شده در گوشت مرغ‌ها شامل فلورکینولون، ماکرولید، سفالوسپورین، بتالاکتام، تتراسیکلین، سولفانامید و آمینوگلیکوزید بودند. در نمونه‌های مثبت، بیشترین میزان آنتی‌بیوتیک جداسازی شده مربوط به فلورکینولون و کمترین میزان آنتی‌بیوتیک جداشده سفالوسپورین بودند».
به گفته این محققان، «نتایج حاصل از طرح پایش آنتی‌بیوتیک در گوشت مرغ مصرفی استان کرمان مشخص نمود که حدود 10 درصد گوشت مرغ مصرفی در این استان دارای باقیمانده‌های آنتی‌بیوتیکی است و نیاز به برنامه‌ریزی و اتخاذ استراتژی‌های کاربردی جهت کنترل و کاهش مصرف بی‌رویه داروها به‌ویژه آنتی‌بیوتیک‌های دامپزشکی در سطح ملی و استانی از سوی متولیان امر احساس می‌شود».
بر این اساس، استراتژی‌های کاربردی در این خصوص شامل تقویت بخش‌های اطلاع‌رسانی و آموزش علمی مستمر، پایش منظم و دقیق و برخورد قانونی با متخلفین است.
همچنین به اعتقاد متخصصان فوق، «توسعه روش‌های آزمایشگاهی و تجهیزات و کیت‌های مورد نیاز پایش و آموزش کارشناسان ذیربط، ارتقای وضعیت پرورش دام و طیور و آبزیان در کشور و تبدیل تدریجی فارم های سنتی و فاقد امکانات به فارم های صنعتی که بهبود تولید و کنترل بیماری‌ها و مصرف کمتر داروها را از طریق بهبود شیوه‌های مدیریتی به دنبال خواهد داشت، از دیگر برنامه‌هایی است که می‌تواند به کنترل چنین باقیمانده‌هایی کمک نماید».
این یافته‌های ارزشمند به‌صورت مقاله‌ای علمی پژوهشی در مجله «تحقیقات دامپزشکی» که توسط دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران منتشر می‌شود، به چاپ رسیده‌اند.
