عضو هیئت علمی دانشگاه تهران گفت: مگر در کشور چه قدر حیوان خانگی داریم که حجم بالایی از ارز دولتی به نام واردات غذای سگ و گربه خرج می‌شود، ارزها جای دیگری خرج می‌شود اما به نام سنگ پا و غذای سگ و گربه !
به گزارش حکیم مهر به نقل از نسیم آنلاین، بحث تفکیک وزارت بازرگانی از صمت یک‌بار دیگر مطرح شده است، اما این مسئله همچنان سؤال است در بحبوحه‌ای از مشکلات کشور که کمر بسیاری از مردم را در تأمین معیشت حداقلی شکسته چه اصراری بر تفکیک در وزارت صمت وجود دارد و آیا اصلاً تفکیک راهبرد درستی است؟
«دکتر آلبرت بغزیان» اقتصاددان و عضو هیئت علمی دانشگاه تهران در این گفت‌وگو به چند پرسش ما پاسخ داده است.
ادغام وزارتخانه در دولت قبلی بر اساس چه استدلالی بود؟
زمانی که بحث ادغام دو وزارتخانه صنعت و تجارت و بازرگانی پیش آمد؛ با این استدلال دو وزارتخانه درهم تفکیک شدند که مدیران از فعالیت و برنامه‌ریزی وزارتخانه‌های یکدیگر در امر واردات یا صادرات بی‌اطلاع هستند، بنابراین این بی اطلاعاتی ضربات محکمی بر بحث تجارت و واردات و تأمین نیازهای داخلی در حمایت از تولیدکننده داخلی به وجود می‌آورد. مثلاً وزارتخانه صنعت درباره تولید کالایی برنامه‌ریزی می‌کند و سرمایه خاصی به آن اختصاص می‌دهد اما وزارتخانه بازرگانی بدون اطلاع از این مهم که دیگری برای تولید زحمات بسیاری کشیده است با ارز دولتی اقدام به واردات کالای مشابهی می‌کند که در سطح داخلی برای آن برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری شده بود، ما در حوزه محصولات کشاورزی، اعتراض کشاورزان و ریختن محصولات خود به زیر دست و پای مردم یا کنار خیابان‌ها و جاده‌ها به وضوح غلط بودن وعدم همخوانی بین سیاست‌های مدیران دولتی در امر تولید، تجارت و واردات را نظاره‌گر بوده‌ایم، بنابراین ادغام با این هدف انجام شد که دیگر شاهد چنین وقایعی نباشیم.
با این حال، با آنکه ادغام صورت گرفت باز هم بسیاری از مسائلی که به عنوان چالش به آن اشاره کردید به قوت خود باقی است، ایراد کار از کجاست؟
ایراد کار از آنجایی است که ما مدیر خوبی برای اداره کردن این وزارتخانه‌ها نداریم، یعنی اگر کسی می‌توانست این وزارتخانه‌ها را به درستی اداره می‌کرد، قطعاً کار به ادغام و یا تفکیک دوباره نمی‌کشید، چون مدیر خوبی برای اداره کردن وزارتخانه‌های مهمی چون تجارت و بازرگانی نداریم، آن‌هم وزارتخانه‌ای که هردوی آن‌ها در سمت مخالف هم برنامه‌ریزی و هدف‌گذاری شده‌اند مدیر قابلی نداریم، نمی‌توان در این حوزه به دستاورد خاصی رسید چراکه یک طرف صرفاً به تجارت و صادرات فکر می‌کند و یک طرف هم به واردات، بی‌توجه به اینکه عین کالای وارداتی در ایران ساخته و تولید می‌شود؛ بنابراین هر دو طرف تلاش می‌کنند تا کالای ساخته‌شده خود را به خارج صادر کنند و طرف دیگر به دنبال واردکردن کالای مورد نظر خود است، بیک تناقض آشکار بین عملکرد این دو وزارتخانه، پرواضح است این تناقض‌ها زمانی برطرف می‌شود که مدیری قوی در وزارتخانه حضور داشته باشد و اتفاقاً معاونین قوی را برای هر دو حوزه واردات و صادرات انتخاب کند.
شما موافق یا مخالف جداسازی یا ادغام هستید؟ با ذکر توضیح دلایل خود بفرمایید چرا مسائل حوزه واردات و صادرات و تجارت و صنعت ما هیچ‌گاه حل نمی‌شود ودر یک‌روال مشخص قرار نمی‌گیرد؟
بنده معتقدم از واردات و صادرات در جای خود باید حمایت به عمل آید، بنده موافق جدا شدن این دو وزارتخانه هستم، اما نه به صورت تفکیک وزارتخانه‌ای، بلکه معتقدم حتماً باید معاون بسیار قوی و کاربلدی روی کار بیاید و در بخش بازرگانی همراه وهم پای بخش تجارت مشکلات و نقاط ضعف و قوت واردات و صادرات مشخص شود، یعنی معاونین و وزیر باید آن‌قدر همگام و همدل باشند که در موضوعات اقتصادی فقط منافع کلی ملی در دستور کار قرار بگیرد نه منافع این واردکننده یا آن صادرکننده! مد نظر باشد، درحالی‌که دولت فقط از بخش صنعتی آن‌هم در حوزه خودرو حمایت کرده است، یعنی تمرکز تنها معطوف به صنعت خودرو بوده و در بخش بازرگانی هم واردات مورد نظر بوده است، الآن‌هم که یک‌بار دیگر مسئله تفکیک مطرح شده کسی به دنبال پاسخگویی به مشکلاتی نیست که همچنان لاینحل باقی‌مانده است، به‌جای اینکه به دنبال حل کردن مسائل باشند، در حال پاک کردن صورت مسئله هستند، یعنی بازهم به دنبال برهم زدن ساختاری هستند که یک‌بار به دلیل ناکارآمدی آن به ادغام کشید، بنده با تفکیک موافق هستم اما مشروط به روی کار آمدن و انتخاب معاونی قوی، اما در حال حاضر چنین مدیری برای این وزارتخانه نداریم، لذا به دلیل نبود یک مدیر قوی باید همین راه را ادامه دهیم تا زمانی که بتوانیم معاونین و مدیرانی برای معاونت بازرگانی و معاون صنعت و تجارت روی کار بیاوریم که در جلسات مشخص بتوانند در موضوع همگامی و وحدت رویه برای تعادل در واردات و صادراتی که به منافع و تولید ملی آسیب وارد نکند برسند، در این صورت موافق تفکیک هستیم.
مسئله‌این است که عموماً وارداتی که در این سال‌ها به‌عنوان واردات غیرضروری عنوان‌شده واقعاً غیرضروری است، مثلاً غذای سگ و گربه یا سنگ پا؛ آیا می‌توان گفت ارز دولتی فقط به این کالاها اختصاص داده‌شده یا در جای دیگری به این نام هزینه شده است؟
خودتان به درستی به این موضوع اشاره کردید اصلاً مگر ما در کشور چقدر سگ و گربه خانگی داریم که حجم زیادی ارز برای واردات غذای آن‌ها صرف شود، یا مگر کشور در سال چقدر سنگ پا مصرف می‌کند که بخش زیادی از ارز دولتی به این نام زده شود؟ بنده به‌هیچ‌وجه این اخبار را از نوع کالاهای واردشده که به خورد افکار عمومی می‌دهند قبول ندارم، ممکن است غذای سگ و گربه هم واردشده باشد یا سنگ پا هم در بین کالاهای وارداتی باشد اما کسی برای چنین کالاهایی چنین ریسک‌هایی نمی‌کند، به نظر می‌آید به اسم غذای سگ و گربه و سنگ پا، موبایل و تبلت و لپتاپ واردشده اما کسی کمترین اشاره‌ای هم به این واردات نمی‌کند، جای تعجب دارد گمرک هم سکوت می‌کند! درحالی‌که همه چیز در گمرک ثبت می‌شود، چرا کسی از واردات لوازم آرایشی و عطر صحبت نمی‌کند! وقتی از غذای سگ و گربه و سنگ پا گفته می‌شود اتفاقاً مشخص می‌کند که باید دنبال کالای وارداتی دیگری بود، این کالاها و محصولات گرچه واردشده اما یک حفاظ پوششی است، لذا عده‌ای به دنبال منحرف کردن اذهان افکار عمومی هستند تا کالاهایی مثل موبایل و لب تاب که با ارز ۴۲۰۰ تومانی خریدند اما با ارز 25 هزار تومانی می‌فروشند را به راحتی به سودهای کلانی تبدیل کنند که از سرمایه ملی همین مردم محل و منبعی برای ثروتمند شدن آن‌ها شده است! اینجا جای نظارت یک حلقه مفقوده یعنی وزارت اقتصاد خالی است که چرا بر وارداتی که با ارز دولتی صورت می‌گیرد نظارتی ندارد، چرا وزارت اقتصاد دنبال کالاهایی نمی‌رود که با ارز دولتی واردشده است؟ اگر جنسی واردشده سازمان بازرگانی آن را مجاز خوانده و گمرک هم اجازه ترخیص داده معلوم است که هر دو از اینکه چه کالایی واردشده مطلع هستند، اما تاکنون علیه کسانی که با ارز دولتی ثروت‌های آن‌چنانی به جیب زده‌اند، اقدامی صورت نگرفته و پرونده‌ای رو نشده است، لذا تا زمانی که رئیس‌جمهور یک وزیر لایق و وزیر معاونین توانمندی را بر عرصه‌های مختلف تجارت و صادرات و واردات کشور نگمارد هیچ‌گاه مسئله‌ای حل نمی‌شود.
