شیوع طاعون نشخوارکنندگان در فارس به بحرانی جدی تبدیل شده و این بیماری بیشتر از طریق ترشحات آلوده دهان و بینی حیوانات ناقل و استفاده از آبشخورهای مشترک انتقال می‌یابد.
به گزارش حکیم مهر به نقل از فارس، در سال ۱۳۰۴ طاعون گاوی شیوع پیدا کرد که خسارات زیادی وارد شد در نتیجه در جهاد کشاورزی اداره ای به نام دفع آفات حیوانی که بعدها با نام سازمان دامپزشکی تاسیس شد. استان فارس با توجه به این که در دامنه جنوبی رشته کوه‌های زاگرس واقع شده دارای مناطق حفاظت شده و شکار ممنوع با تعداد زیادی قوچ و میش و پازن‌های زیادی همراه است.
چندی پیش، پس از دیدن موارد طاعون نشخوارکنندگان در منطقه توت سیاه واقع در شمال شرقی استان فارس، محیط‌بانان حین گشت‌زنی شاهد لاشه های حیوانات بودند و پس از پیگیری اداره دامپزشکی بوانات متوجه شیوع طاعون در بین حیوانات شدند.
استفاده از آبشخور مشترک مهمترین عامل انتقال طاعون نشخوارکنندگان است
رئیس اداره نظارت بر امور حیات وحش محیط زیست فارس در گفتگو با فارس با بیان اینکه بیماری طاعون یک نوع ویروس است که شیوع بسیار بالایی در کل و بزها دارد، افزود: تمام دامداران باید این موضوع را بدانند که چرای دام در مناطق دارای ممنوعیت با حساسیت‌های بیشتری انجام شود به عنوان مثال از آبشخورهای مشترک استفاده نشود .
«لیلا جولایی» مهمترین عامل پیشگیری را واکسینه حیوانات اهلی دانست و بیان کرد: هر ساله قبل از کوچ بهاره با همکاری اداره دامپزشکی، این حیوانات در مناطق دارای تجمع حیات وحش و دارای اولویت بالاتر با هماهنگی پزشکان معتمد اداره دامپزشکی واکسینه می شوند.
وی یکی از مهمترین راه‌های انتقال بیماری طاعون در نشخوارکنندگان را استفاده از آبشخورهای مشترک برشمرد و ادامه داد: راه‌های انتقال این بیماری بیشتر از طریق ترشحات آلوده دهان و بینی حیوانات ناقل و استفاده از آبشخورهای مشترک مهمترین عامل است.
جولایی راهکار اصلی به دور بودن از بیماری طاعون نشخوارکنندگان را چنین بیان کرد: مهمترین عامل پیشگیری است به این دلیل که حیات وحش منطقه بسیار وسیع و غیرقابل کنترل است و نمی‌توان تمام حیوانات وحشی را واکسینه کرد و اگر بیماری در حیات وحش رخ دهد کنترل بسیار سخت است بنابراین پیشگیری خیلی راحت تر انجام می پذیرد بدین صورت که با ضدعفونی کردن آبشخورها یا گشت و کنترل پروانه چراها که آیا بیماری شیوع پیدا کرده یا نه همچنین خروج دامهای مازاد از منطق صورت بپذیرد .
رئیس اداره نظارت بر امور حیات وحش وجود بیماری طاعون نشخوارکنندگان در منطقه بوانات را حائز اهمیت برشمرد و اضافه کرد: با وجود این بیماری در منطقه توت سیاه واقع در شمال شهرستان بوانات، در حال حاضر جان ۵۷ راس بز و پازن را گرفته و با توجه به این که انتقال این ویروس بسیار بالا است باید حتما تدابیری اندیشید که بیشتر از این تلفات ندهیم.
میزان تلفات و شیوع بیماری در حیوانات وحشی بیشتر است
دامپزشک حیات وحش سازمان محیط زیست استان فارس نیز دلیل بیماری طاعون را چنین بیان کرد: طاعون یک بیماری ویروسی که درصد شیوع همه‌گیری این ویروس بسیار بالا است و متاسفانه تلفات بسیار زیادی نیز دارد .
«دکتر احسان سعیدی» ادامه داد: در نشخوارکنندگان وحشی درصد شیوع و تلفات بیشتری نسبت به حیوانات اهلی وجود دارد به این دلیل که سیستم ایمنی برخورد با این بیماری ندارند و نسل‌های قبلی با این بیماری برخورد نداشته و آشنا نبوده اند که طبیعی است که دارای حساسیت بیشتری باشند.
این دامپزشک بیان کرد: در بین حیوانات اهلی درصد تلفات بین ۳۰ تا ۵۰ درصد و در بین حیوانات وحشی به ۸۰ درصد هم می رسد در واقع از بین هر ۱۰ حیوان، هشت حیوان از بین می روند .
وی گفت: درگیری بیماری طاعون شامل تمامی نشخوارکنندگان از جمله بز ، پازن، قوچ و میش و انواع آهوان است اما بیشترین حساست در کل و بز وجود دارد همچنین برای بررسی بیشتر در زمان‌های مختلف از پارک های ملی در نقاط مختلف دنیا مشخص شده که اکثر تلفاتی که از این بیماری بوده شامل بز و پازن شده است اما قوچ و میش به مراتب کمتر دچار این بیماری می شوند همچنین تمام تلفاتی که در منطقه توت سیاه بوانات هم رخ داده شامل بز و پازن بوده و قوچ و میش‌ها اصلا درگیر نشده اند.
سعیدی راه‌های انتقال بیماری طاعون را بیشتر توسط حیوانات اهلی بیان کرد و اظهار داشت: از اوایل دهه ۷۰ در پارک‌های ملی جاهای مختلف دنیا و همه گزارش ها از ایران با بررسی کلی به این نتایج می رسیم که تمام موارد درگیری حیات وحش با این بیماری ناشی از انتقال دامهای اهلی بوده و این بیماری در حیوانات اهلی ایجاد تلفات کرده و انتقال به حیات وحش بوده و تا الان در سال ۲۰۲۰، این بیماری در نشخوارکنندگان وحشی وجود نداشته یا اینکه آنان مخزن این ویروس نبوده‌اند.
دامپزشک حیات وحش سازمان محیط زیست استان فارس انتقال بیماری طاعون در حیوانات را بسیار ساده نگاشت و افزود: مهمترین راه انتقال بیماری طاعون در بین حیوانات استفاده از آبشخورها و مراتع مشترک نقش اساسی در انتقال دارد که در این میان اکثر نشخوارکنندگان وحشی برای خوردن آب به آبشخورها رجوع می کنند و انتقال صورت می گیرد.
وی خاطرنشان کرد: آبشخورها بیشتر به دلیل آلوده شدن از طریق ترشحات دهان و بینی و استفاده مشترک حیوانات اهلی و وحشی انتقال بسیار سریع صورت می پذیرد.
