مسئول بخش زنبورعسل جهاد کشاورزی گلستان با بیان اینکه سالانه در کشور به ۵ میلیون ملکه زنبور عسل نیاز داریم، گفت: بخشی از نیاز زنبورداران با ملکه های قاچاق خارجی برطرف می‌شود که این مسئله خطر ایجاد بیماری های مختلف را افزایش می‌دهد. اگر در کشور از مراکز اصلاح نژاد حمایت شود، می‌توانیم تمام نیاز کشور را تامین کنیم.
به گزارش حکیم مهر به نقل از ایسنا، «شبیر بصیری» با اشاره به وجود ۱۰ میلیون کلنی زنبورعسل در سطح کشور، اظهار کرد: عمر اقتصادی ملکه در هر کلنی ۲ سال است لذا سالانه به ۵ میلیون ملکه زنبورعسل در کشور نیاز داریم. اگر همه اینها را از خارج وارد کنیم، ارزبری زیادی برای کشور دارد و همچنین خطر اینکه بیماری‌های جدید وارد کشور شود، وجود دارد.
وی افزود: از سال ۱۳۶۲ تاکنون به دلیل شرایط اقتصادی، دلار و... هیچ‌کسی به شکل قانونی ملکه جدید را وارد کشور نکرده است. تولید ملکه در کشور به حدی نیست که جوابگوی تمامی نیازها باشد و عده‌ای خلا موجود را با استفاده از ملکه‌های قاچاق پُر می‌کنند.
مسئول بخش زنبورعسل جهاد کشاورزی گلستان بیان کرد: ملکه‌های قاچاق بدون بررسی سازمان دامپزشکی وارد کشور شده و متأسفانه هرسالی که قاچاق آنها بیشتر بوده، بیماری‌های زنبور نیز در کشور بیشتر بوده است.
بصیری گفت: حتی اسم بسیاری از ملکه‌هایی که در بازار وجود دارد واقعی نیست و با توجه به شباهت‌هایی که به زنبور اصلی دارند، آنها را به اسم همان زنبور در اختیار زنبورداران قرار می‌دهند.
امکان تولید ملکه‌های مطمئن در کشور
مسئول بخش زنبورعسل جهاد کشاورزی گلستان در ادامه گفت: ایستگاه‌های اصلاح نژاد ملکه زنبورعسل به راحتی می‌توانند خلأهای موجود در کشور را پُر کنند اما لازمه این کار در نظر گرفتن بودجه مناسب از منابع ملی است که این کار تاکنون صورت نگرفته است.
بصیری خاطرنشان کرد: در سطح کشور علاوه بر ایستگاه اصلاح نژاد بندرگز، ۷ ایستگاه دیگر نیز داریم اما هیچ‌کدام از آنها به پیشرفت ژنتیکی ایستگاه بندرگز نرسیده‌اند. این پروژه تحت هدایت پروفسور عبادی، استاد حشره‌شناسی دانشگاه صنعتی اصفهان انجام می‌گیرد.
می‌توانیم راه صدساله را بیست سال طی کنیم
وی بیان کرد: کشورهایی که امروز صادرکننده ملکه زنبورعسل هستند، از حدود صدسال قبل با سرمایه‌گذاری‌های بسیار سنگین در بخش تحقیقات و اصلاح نژاد آغاز کردند و ما نیز برای اینکه بخواهیم در این بخش به جایگاه مناسب برسیم باید از ایستگاه‌های اصلاح نژادی حمایت کنیم. به‌شرط سرمایه‌گذاری و حمایت شاید بتوانیم راهی که آنها صدساله رفتند را بیست‌ساله طی کنیم.
پرورش نسل چهاردهم ملکه زنبورعسل در گلستان
مسئول بخش زنبورعسل جهاد کشاورزی گلستان خاطرنشان کرد: امسال نسل چهاردهم ملکه‌های زنبورعسل اصلاح‌شده ایستگاه اصلاح نژاد بندرگز در قالب طرح سرمایه‌گذاری مشارکتی با اتحادیه زنبورداران استان در اختیار زنبورداران قرار می‌گیرد. این ملکه‌ها دارای عسل آوری، ماندگاری زمستانه و رفتار بهداشتی خوب، مقاومت بیشتر در برابر بیماری‌ها، نزدن شاه خون، بچه دهی حداقلی و آرامش نسبی هستند.
این کارشناس حوزه زنبورداری، بزرگترین معضل زنبورداری در دنیا را کنه واروا دانست و گفت: در ایستگاه اصلاح نژاد بندرگز به این زنبورها طی ۲۰ سال اخیر هیچ‌گونه داروی ضد کنه‌ای داده نشده که این مسئله نشان از مقاومت ژنتیکی این زنبورها در برابر کنه‌ها است. زنبوردارانی که از این ملکه‌ها استفاده می‌کنند، اثرگذاری داروی مصرفی آنها در مقابله با کنه‌ها بیشتر و تعداد دفعات و دُز دارو نیز کاهش می‌یابد و در نهایت هزینه نهایی زنبوردار کمتر شده و عسل سالم‌تری هم تولید می‌شود.
وی گفت: ملکه‌های بارور رفته‌رفته از این هفته در اختیار اتحادیه زنبورداران استان قرار می‌گیرد و آنها نیز این ملکه‌ها را در اختیار کسانی که پیش خرید کردند، قرار می‌دهند. با این کار هم تجاری‌سازی یک دستاورد علمی انجام می‌گیرد و هم اطلاعات رفتاری و عسل آوری ملکه‌ها مورد بررسی قرار می‌گیرد تا در تولید نسل بعد از آنها استفاده شود.
تولید ۱۳۶۰ تن عسل در گلستان
بصیری خاطرنشان کرد: سال گذشته با توجه به شرایط کرونایی، همانند سال‌های گذشته آمارگیری مهرماه انجام نشد اما پیش‌بینی می‌کنیم حدود ۱۳۶۰ تن عسل در سطح استان تولید شده باشد.
مسئول بخش زنبورعسل جهاد کشاورزی گلستان با اشاره به اینکه زنبورداری در همه شهرستان‌های گلستان انجام می‌گیرد، گفت: بیشترین تولید عسل در استان به ترتیب در گرگان، علی‌آبادکتول و رامیان است. کمترین زنبورداران شناخته شده ما در آق‌قلا و گمیشان هستند.
فراورده‌های زنبورداری شناخته شده نیست
وی با اشاره به اینکه مصرف عسل هنوز برای خانوارها جا افتاده نیست، گفت: مردم ما سوءمصرف بسیاری از مواد غذایی مانند نوشابه را دارند اما حاضر نیستند برای عسل کیلویی ۱۵۰ تا ۲۰۰ هزار تومان پول بدهند. علاوه بر این مصرف سایر فراورده‌های زنبورداری از جمله ژل رویال، گرده گل و ... نیز نهادینه نشده و بسیاری از مردم حتی با آنها آشنا نیستند.
ضربه عسل تقلبی به صنعت زنبورداری
بصیری در بخش دیگری از صحبت‌های خود، گفت: با توجه به اینکه بخشی از بازار در اختیار عسل‌های تقلبی است، مصرف کننده هنگام خرید نسبت به واقعی بودن اصلاً تردید دارد و به همین خاطر زنبوردار در زمان فروش با مشکل مواجه می‌شود. برندسازی و استاندارسازی ما در حوزه عسل ضعیف بوده و باید اقدامات اساسی در این رابطه انجام گیرد.
چالش زنبورداری با گسترش شهرنشینی
این کارشناس حوزه زنبورداری گفت: روزبه‌روز شهرها وسیع‌تر، روستاها تبدیل به شهر، مزارع تبدیل به ویلا و جاده‌ها در حال گسترش هستند و با این کار در حال کوچک کردن زیستگاه زنبورعسل هستیم. تغییرات اقلیمی و به دنبال آن گرما یا سرما زودرس نیز نظم زنبور و زنبوردار را بر هم می‌زند.
سموم کشاورزی کم‌خطر جایگزین سموم فعلی شود
مسئول بخش زنبورعسل جهاد کشاورزی گلستان با اشاره به تأثیر استفاده از سموم بر زنبورداری، تصریح کرد: نیاز است که کشاورزان از سموم کم‌خطر برای حشرات در مزارع استفاده کنند تا هم محصول سالم‌تری تولید و هم برای زنبورداران مشکلی ایجاد نشود.
وی با تأکید بر رعایت نظام کشت، گفت: اگر نظام کشت رعایت شود، زنبوردار می‌داند در چه زمانی قبل و بعد از سمپاشی در منطقه حضور داشته باشد.
برخوردهای نامناسب با برخی زنبورداران
بصیری خاطرنشان کرد: طبق قانون نظام دام‌پروری، بهره‌برداری از منابع شهد و گرده موجود در طبیعت اعم از زراعت، باغات و منابع طبیعی حق زنبوردار است و هیچ نهاد حقیقی و حقوقی اجازه جلوگیری از استقرار زنبوردار را ندارد ولی متأسفانه گاها شاهد برخوردهای بدی با زنبورداران خصوصاً در جنگل‌ها هستیم.
وی بیان کرد: در بسیاری از کشورها به ازای استقرار هر کلنی زنبورعسل در مزرعه، ۵۰ تا ۱۷۰ دلار به زنبوردار پول می‌دهند اما در کشور ما در برابر زنبورداری که می‌خواهد به رایگان این کار را انجام دهد، مقاومت هم می‌شود. در کشور ما هیچ‌گاه از زنبوردار چه به صورت مادی و چه معنوی قدردانی نکردیم.
زنبورداران بیمه نیستند
مسئول بخش زنبورعسل جهاد کشاورزی گلستان با اشاره به خطرات زنبورداری، گفت: زنبورداران باید در شب‌ها و در بدترین جاده‌ها رانندگی کنند که این کار خطرات زیادی را به همراه دارد. علاوه بر این خطرات حمله حیوانات وحشی، مارگزیدگی، عقرب گزیدگی و حتی سارقین همواره برای زنبورداران وجود دارد. با وجود این خطرات و سختی‌ها زنبورداران هنوز بیمه نیستند؛ البته صحبت‌هایی برای این کار شده اما هنوز زنبورداری بابت این شغل بیمه نشده است.
جای خالی تشکل‌های قوی زنبورداری در گلستان
وی با اشاره به اینکه بخش زنبور بیشتر از بخش‌های دیگر کشاورزی به تشکل‌های قوی و کارآمد نیاز دارد، گفت: متأسفانه تشکل‌های کنونی ورزیدگی و اثرگذاری لازم را ندارند. تشکل‌ها باید در بحث آموزش و بازاریابی ورود بهتری داشته باشند.
بصیری با بیان اینکه عمدتاً مدیران تشکل‌ها وقت آزاد ندارند، تصریح کرد: اکثر مدیران تشکل‌ها زنبوردار اند و درگیر کار خودشان هستند و وقتشان محدود است. نیاز است که تعاون روستایی با همکاری نظام مهندسی کشاورزی، تعدادی کارشناس جوان را برای تعاون داری و مدیرعاملی تشکل‌ها تربیت کند تا از آنها در تشکل‌های زنبورداری استفاده شود.
