معاینه از راه دور یا ویزیت آنلاین حیوانات عملاً امکان‌پذیر نیست/ ورود «اسنپ» به عرضه خدمات دامپزشکی می‌تواند منجر به گسترش فعالیت افراد غیرمجاز در حوزه دامپزشکی گردد

حکیم مهر- محسن طاهرمیرزایی:‌ سرانجام و پس از کش‌وقوس‌های فراوان سرویس مشاوره دامپزشکی برای حیوانات خانگی در اپلیکیشن اسنپ راه‌اندازی شد. این سرویس به کاربران این امکان را می ‎دهد که ۲۴ ساعته درباره مسائل مربوط به حیوانات خانگی خود به صورت متنی و تلفنی از دامپزشکان مشاوره بگیرند. این اتفاق بهانه‌ای شد تا به سراغ رئیس جامعه دامپزشکی حیوانات کوچک برویم و ارزیابی وی را از این اقدام جویا شویم.

 «دکتر فرخ‌رضا کبیر» معتقد است با توجه به اینکه حیوان نمی‌تواند بگوید که چه مشکلی دارد، کدام بخش از بدن او مشکل دارد و چطور مشکلی دارد و صرفا علائمی محدود از سوی صاحب حیوان به دامپزشک اعلام می‌شود، پس عملا معاینه از راه دور یا ویزیت آنلاین برای حیوانات امکان‌پذیر نیست.

حکیم مهر:‌ آقای دکتر، اخیرا اپلیکیشن اسنپ به حوزه ارائه خدمات دامپزشکی ورود کرده است. ارزیابی شما از این اتفاق و مخاطرات احتمالی آن چیست؟

بزرگ‌ترین مساله‌ این است که حیوان توانایی و قدرت اعلام علت ناراحتی یا موضع درد را ندارد. صاحب دام نیز نهایتا قادر است که چند مساله محدود را عنوان کند و این دامپزشک است که با تبحری که دارد، باید با معاینه کامل از قسمت‌های مختلف، به یک نتیجه برسد و اگر لازم باشد از پاراکلینیک استفاده کند تا بتواند به درمان حیوان کمک کند. مسلما هیچ‌‌یک از اینها از راه دور امکان‌پذیر نیست و نهایت کمکی که یک دامپزشک می‌تواند از راه دور بکند، کنترل وضعیت حیوان تا رسیدن او به اولین مرکز دامپزشکی است. اقدام دیگر که دامپزشک می‌تواند از راه دور انجام دهد این است که اگر بیمار او تحت نظر باشد و دامپزشک بداند که چه داروهایی برای او استفاده می‌‌شود، درخصوص کم یا زیاد کردن داروها اظهار نظر کند.

حکیم مهر:‌ یعنی می‌توانیم بگوییم که عملا درمان حیوان از راه دور غیرممکن است؟

مسلما با توجه به اینکه حیوان نمی‌تواند بگوید که چه مشکلی دارد، کدام بخش از بدن او مشکل دارد و چطور مشکلی دارد و صرفا علائمی محدود از سوی صاحب حیوان به دامپزشک اعلام می‌شود، پس عملا معاینه از راه دور یا ویزیت آنلاین برای حیوانات امکان‌پذیر نیست. کمااینکه این وضعیت برای کودکان هم امکان‌پذیر نیست و متخصص اطفال نمی‌تواند بدون معاینه یک کودک، در مورد او نظر قطعی و دقیق بدهد.

مشکل دیگری که وجود دارد این است که استفاده از دارو یا تجویز دارو می‌تواند شرایط حیوان را جابه جا کرده و تغییر دهد. این تغییر شرایط اولیه در هنگام مراجعه به دامپزشک، او را گمراه می‌کند و اجازه نمی‌دهد که درمان لازم برای او انجام شود. بنابراین به‌عنوان کسی که ۲۸ سال سابقه کار در این زمینه دارم، به نظر من این روش اصلا کارآمد نیست و فقط نوعی دخالت در عملکرد دامپزشکی به حساب می‌آید.

حکیم مهر: به هرحال دنیا به سمت تجربه‌های آنلاین پیش می‌رود و گاهی ما مجبور هستیم که اپلیکیشن‌ها را باور و از آنها استفاده کنیم. چه راهکاری برای بهبود خدمات دامپزشکی و استفاده دامپزشکان از بستر آنلاین وجود دارد؟ آیا می‌توان مثلا از اپلیکیشن‌ها به منظور معرفی نزدیک‌ترین دامپزشک به افراد استفاده کرد؟

واقعیت امر این است که فضای مجازی راستی‌آزمایی قوی ندارد و می‌تواند اطلاعات یک‌طرفه بدهد و شاید نتواند آن‌طور که باید و شاید راهنمایی انجام دهد. به قول شما اگر اپلیکیشنی باشد که نشان دهد در اطراف محل سکونت فرد، دامپزشک وجود دارد و آدرس او را ارائه دهد، می‌تواند قابل قبول باشد اما اینکه بخواهد پیشنهاد دهد که به فلان دامپزشک مراجعه کنید، فکر نمی‌کنم که موثر باشد. به نظر من هر مرکز دامپزشکی بر اساس خدماتی که ارائه می‌دهد، اگر هم در ساعاتی از شبانه‌روز تعطیل باشد، باز هم می‌تواند در شرایط اورژانس به مراجعه‌کنندگان خدمات لازمه را ارائه دهد. از طرف دیگر در حال حاضر لااقل ۳۰ بیمارستان شبانه‌روزی در سطح شهر تهران فعالیت می‌کنند و این بیمارستان‌ها بخش اورژانس دارند و معمولا پزشکان مجربی در آن هستند. به نظر من با توجه به توضیحاتی که در رابطه با حیوانات دادم، مراجعه به بیمارستان‌ها در شرایط اورژانس یا انتخاب پزشکی که به او اعتماد وجود داشته باشد، مهمترین حالتی است که می‌تواند اتفاق بیفتد.

نکته دیگر اینکه ما در حال حاضر با چند مشکل بزرگ مواجهیم؛ مشکل اول دخالت افرادی در سیستم‌های دامپزشکی است که نه مجوز دارند و نه دامپزشک هستند. این مساله مشکلات بزرگی را برای ما به وجود می‌آورد و نمی‌دانم که چه کنترلی را می‌توان روی اسنپ یا اپلیکیشن‌های شبیه آن اعمال کرد. همین الان هم روی کسانی که به صورت غیرمجاز وارد سیستم دامپزشکی می‌شوند، نظارت کافی نداریم. حالا آن قسمت‌هایی که مثبت کار می‌کنند، دستشان درد نکند و ممنون هستیم اما آن قسمت‌هایی که منفی کار می‌کنند و به این بندگان بی‌زبان خدا آسیب می‌زنند، جایگزین کردن و اصلاحشان بسیار کار سختی است. لذا به نظر من فعلا بستر لازم برای اینکه چنین اتفاقی در ایران بیفتد، وجود ندارد.

حکیم مهر: چند روز پیش اتفاق دیگری رخ داد که می‌تواند روی سرنوشت کلینیک‌های دامپزشکی تاثیرگذار باشد. با پیگیری نظام دامپزشکی استان تهران طرح ساماندهی مراکز دامپزشکی حیوانات شهری در شورای اسلامی شهر تهران تصویب شد و استقرار مراکز دامپزشکی در ساختمان‌های مسکونی مستقل بلامانع اعلام شد. ارزیابی شما از این مساله چیست؟

این اتفاق را باید از چند جهت مختلف بررسی کرد. مشکلی که ما تا الان داشتیم این بود که می‌گفتند دامپزشکی نباید در پهنه مسکونی باشد و با یک استعلام اشتباه، به آن دامن زدند. در واقع به جای اینکه از سازمان دامپزشکی کشور استعلام گرفته شود، از وزارت بهداشت گرفته شد. وزارت بهداشت هم بر علیه دامپزشکی نامه داده بودند که هم نظام دامپزشکی استان تهران مساله را دنبال کرد و هم جامعه دامپزشکی ایران. ما هم در جامعه دامپزشکی حیوانات کوچک این مساله را پیگیری کردیم. خودشان هم فهمیدند که این اشتباه را در وزارتخانه انجام دادند اما زیر بار نرفتند و آن را تغییر ندادند.

نظام دامپزشکی استان تهران، جامعه دامپزشکی حیوانات کوچک و جامعه دامپزشکان ایران هر کدام با تلاش بسیار زیاد، توانستند این باور را بقبولانند که دامپزشکی از نیازهای جامعه است که باید وجود داشته باشد. وضعیت دامپزشکی حیوانات کوچک، عملکرد درمانی و پیشگیری است که خیلی مهم است. تا آنجا که من می‌دانم قرار است این مساله بسط داده و بررسی‌هایی روی آن صورت گیرد و قوانین مربوط به آن اصلاح شود. در کل به نظر من باید این مصوبه را به فال نیک گرفت، چون می‌تواند در آینده برای ما بسیار کارساز و مفید باشد.

حکیم مهر: به‌عنوان حرف آخر...

 ۲۷ اردیبهشت، روز جهانی ارتباطات را به همه شما فعالان عرصه خبر و اطلاع‌رسانی تبریک عرض می‌کنم. از شخص شما و عزیزانی که در پایگاه خبری حکیم مهر به دامپزشکان کمک می‌کنند، تشکر می‌کنم.

حکیم مهر: ممنون از فرصتی که در اختیار ما قرار دادید.