تاسیس کلینیک دامپزشکی چقدر آب می‌خورد؟

حکیم مهر- محسن طاهرمیرزایی: کلینیک دامپزشکی طبق تعریف به مركزی اطلاق می‌شود كه براساس سیاست‌ها، ضوابط و برنامه‌های سازمان دامپزشکی در انجام امور تشخیصی، درمانی، پیشگیری و بهداشتی به طور تمام‌وقت و به صورت سرپایی در محل درمانگاه از طریق پذیرش دام، معاینه، آزمایش، تجویز دارو، جراحی و مامایی و یا از طریق اعزام اكیپ‌های سیار در محدوده جغرافیایی تعیین شده تاسیس و فعالیت می‌کند.

به گزارش حکیم مهر، سیاست‌های سازمان در تاسیس درمانگاه‌ها، مجتمع‌های درمانی، بیمارستان‌ها و مراكز مایه‌كوبی دامپزشکی عبارتند از: توسعه متوازن خدمات دامپزشکی، توسعه مراکز درمانی، پیشگیری و بهداشتی عمومی، اختصاصی و تخصصی منطبق و متناسب با انواع نظام‌های دامداری موجود شامل دامداری‌های صنعتی، دامداری‌های روستایی و عشایری، حیوانات خانگی و باغ وح،. ساماندهی امور درمانی دامپزشکی، ارتقاء میزان مشارکت، مسئولیت‌پذیری و پاسخ‌گویی شاغلین مراکز تشخیصی، درمانی، پیشگیری و بهداشتی دامپزشکی، بهبود کمی و کیفی سیستم پایش و ردیابی بیماری‌ها از طریق ثبت و گزارش به‌موقع رخداد بیماری‌ها و اقدامات مبارزه‌ای (پیشگیری/ کنترلی/ ریشه‌کنی) در سامانه‌های الکترونیکی سازمان و ....

این اهداف متنوع و از طرفی اقبال جامعه به نگهداری حیوانات خانگی و نیاز آنان به ارائه خدمات درمانی از سوی دامپزشکان، باعث شده که راه‌اندازی کلینیک دامپزشکی به یکی از خواسته‌های فارغ‌التحصیلان رشته دامپزشکی تبدیل شود. اما اولین پرسش برای فردی که علاقه‌مند به راه‌اندازی کلینیک دامپزشکی است، این است که حداقل سرمایه لازم برای این کار، چقدر است؟

راه‌اندازی یک کلینیک ۴۵ متری، تا ۸۰۰ میلیون تومان هزینه دارد

طبق آخرین محاسبات یکی از کلینیسین‌های قدیمی و باسابقه، در ماه‌های اسفند و فروردین، راه‌اندازی یک کلینیک ۴۵ متری نرمال با وسایل جراحی معمولی و مواد و لوازم داخلی مورد نیاز آن، بین ۵۰۰ تا ۸۰۰ میلیون تومان هزینه دارد. این هزینه فقط شامل لوازم جراحی، یخچال، کابینت، چند میز معاینه و وسایل عادی اولیه است؛ ضمن اینکه هزینه کرایه ساختمان برای کلینیک، جدا و بسته به موقعیت آن کاملا متفاوت است.

وی که قریب به ۲۴ سال است که مدیر یک کلینیک دامپزشکی است، در گفت‌وگو با حکیم مهر، ادامه می‌دهد: «دلیل اینکه مبنای محاسبات را ماه فروردین قرار دادم این است که از آن موقع تاکنون قیمت دلار به شکل وحشتناک بالا نرفته و شاید در حد ۱۵ درصد رشد داشته است. با این حساب، یک کلینیک دامپزشکی نیازمند ۲ میز معاینه است که قیمت هر میز در بازار ۱۲ میلیون تومان است. دست‌کم ۱۰ متر کابینت نیاز دارد که الان ارزان‌ترین کابینت متری ۳ و نیم میلیون تومان است که می‌شود ۳۵ میلیون تومان. حداقل ۲ ست جراحی کامل برای بافت نرم نیاز دارد که قیمت هر ست متوسط بین ۶۰ تا ۸۰ میلیون تومان است؛ یعنی تا اینجا نزدیک به ۲۰۰ میلیون تومان شد. یک کامپیوتر، یک میز تحریر، یک میز که خودش پشت آن بنشیند، چند صندلی، دکوراسیون داخلی، نور، یخچال و وسیله‌ای برای جوش آوردن آب نیاز دارد که در خوشبینانه‌ترین حالت و با جنسی که حداقل ۱۰ سال کار کند، حدود ۵۰۰ تا ۷۰۰ میلیون تومان برآورد می‌شود.»

کلینیک تازه‌تاسیس نیاز به منشی ندارد

این کلینیسین با سابقه درخصوص نیروی انسانی مورد نیاز برای راه‌اندازی کلینیک دامپزشکی، تصریح می‌کند: «یک کلینیک تازه تاسیس مراجعه کننده‌های زیادی ندارد. کلینیک بنده از حدود ۲۴ سال پیش کار می‌کند و تا ۱۲ سال پیش اصلا منشی نداشتم، اما حداقل یک دامپزشک به علاوه تکنیسین که البته تکنیسین به راحتی گیر نمی‌آید و شاید بهتر باشد نام او را کمک‌دست بگذاریم، حداقل نیروهای مورد نیاز برای تاسیس کلینیک هستند که بتوانند با کمک یکدیگر، کار نظافت و گرفتن حیوان را انجام دهند.»

وی می‌افزاید: «البته کلینیک دامپزشکی می‌تواند بسط داشته باشد و در آن واحد بخش داخلی، جراحی و... هم داشته باشد که در این صورت بهتر است یک نفر جراح برای جراحی داشته باشد. اگر می‌خواهد جراح داشته باشد، باید نور مناسب و برای نور مناسب باید استریلیزاتور مناسب داشته باشد. در کنار آن باید ظرف‌های مخصوص استریل کردن در اختیارش باشد که البته همه اینها فازهای بعدی کار هستند و هزینه‌های بیشتری دارند. از طرفی الان نصب یک دوربین مداربسته ۴ دوربینه یک ترابایتی حدود ۱۰ میلیون تومان هزینه دارد و قیمت یخچال‌های کوچک از ۴ میلیون تومان شروع می‌شود. البته جمع تمام این هزینه‌ها، ۲۰ هزار دلار می‌شود که این رقم خارج از ایران خنده‌دار است که بگوییم یک کلینیک را با ۲۰ هزار دلار راه می‌اندازیم، اما با پول ایران وحشتناک است.»

بهتر است صاحب کلینیک، مالک آن هم باشد

این کلینیسین با تاکید بر اینکه بهتر است صاحب کلینیک، مالک مکان راه‌اندازی آن هم باشد، توضیح می‌دهد: «اگر دامپزشک مالک باشد، تغییراتی که در آن می‌دهد برحسب علایق خودش است و می‌داند که این تغییرات را یک‌بار برای همیشه می‌دهد و با بهترین کیفیت ممکن این کار را می‌کند. مسلما در یک محیط دامپزشکی که حیوانات مختلف در آن رفت و آمد دارند، بهتر است دیوارها قابلیت شست‌وشو حداقل با دستمال مرطوب داشته باشد. کمااینکه دیوار گچی اذیت می‌کند و باید حداقل تا ارتفاع یک متر و ۲۰ سانتی‌متر که حیوان خود را به دیوار می‌مالد یا روی دیوار ادرار می‌کند، سرامیک شود تا قابلیت تمیز کردن داشته باشد. از طرف دیگر نیاز است که کف کلینیک قابلیت شست‌وشو با آب داشته باشد و بنابراین باید کف‌شور داشته باشد. لذا اگر کسی ملک را خریده باشد می‌تواند این تغییرات را با دل و جان در آن ایجاد کند که البته محاسبه آن در حساب و کتاب راه‌اندازی کلنیک نباید بیاید. چون می‌توان سرامیک متری ۱۰ هزار تومان یا سرامیک متری ۲۰۰ هزار تومان خرید.»

صاحب‌خانه‌ها وقتی اسم کلینیک دامپزشکی می‌شنوند، رقم را بالا می‌برند

وی می‌افزاید: «صاحب‌خانه‌ها نیز وقتی اسم کلینیک دامپزشکی می‌آید، پول بیشتری طلب می‌کنند و سر سال این عدد را بالا می‌برند. بهانه آنها هم این است که سگ در اینجا رفت‌وآمد کرده و نجس کرده و بعد از شما، کسی اینجا را نمی‌گیرد و باید کلی خرج کنم. لذا اگر شخص وام بگیرد و ملک را بخرد و همان پول اجاره را به عنوان قسط وام دهد، به مراتب به نفع او خواهد بود.»

این کلینیسین با گلایه از اینکه در حال حاضر در مناطق یک تا ۵ تهران تجمع کلینیک‌ها اتفاق افتاده است، خاطرنشان می‌کند: «این در حالی است که مناطق دیگر تهران به شدت نیاز به کلینیک دامپزشکی دارند. در بسیاری مناطق شهر کلینیک وجود ندارد و نباید تصور کنند که در آنجا مریض نیست. کمااینکه خیلی وقت‌ها به خاطر اینکه راه دور است، به دامپزشکی مراجعه نمی‌کنند.»

وی در پایان گفت: «همچنین بهتر است که کلینیک به جای کوچه، بر خیابان اصلی باشد و درب مستقل داشته باشد تا میزان آزار همسایگان کاهش پیدا ‌کند.»

تجهیزات دامپزشکی کلینیک دامپزشکی، حداقل ۲۰۰ میلیون تومان

 «گذشته از بحث اجاره یا خرید ملک، هزینه‌های راه‌اندازی کلینیک دامپزشکی ۲ بخش اصلی دارد که شامل تجهیزات دامپزشکی و غیردامپزشکی است»؛ این را «دکتر محمداسماعیل براتی» کلینیسین و دامپزشک دام‌های کوچک به حکیم مهر می‌گوید: «تجهیزات دامپزشکی مثل ست‌های جراحی، وسایل مربوط به معاینه، دستگاه رادیولوژی و سونوگرافی و دستگاه جرم‌گیری است که حداقل مبلغ مورد نیاز برای خرید همین‌ها، حدود ۱۸۰ تا ۲۰۰ میلیون تومان است. در این میان دستگاه‌های جرم‌گیری، ساکشن، الکتروکوتر، اتوکلاو و... جزو دستگاه‌های ضروری هستند. دستگاه‌های غیرضروری‌تر نیز مثل دستگاه رادیولوژی، سونوگرافی، سل‌کانتر برای آزمایش خون و... است که مبلغ لازم برای خرید آنها بالای یک میلیارد تومان می‌شود؛ به نحوی که آن مرکز شامل هم آزمایشگاه و هم تصویربرداری باشد.»

وی تصریح می‌کند: «از طرفی در همان بخش تجهیزات دامپزشکی، ست‌های جراحی و گوشی‌های معاینه وجود دارد که مبالغ بالایی دارند، لذا حداقل تجهیزات دامپزشکی، به جز مصرفی‌ها مثل سرنگ، گاز استریل و داروها که باید شارژ شوند، ۱۸۰ تا ۲۰۰ میلیون تومان است. همچنین میزهای معاینه و وان شست‌وشو را هم که قیمت‌های بالایی دارند، باید در نظر گرفت. این‌ها حداقل تجهیزات دامپزشکی مورد نیاز برای استارت کلینیک است.»

تجهیزات غیردامپزشکی کلینیک، تا ۱۵۰ میلیون تومان

دکتر براتی خاطرنشان می‌کند: «بخش تجهیزات غیر دامپزشکی شامل میز، کانتر منشی، وسایل دیزاین و تقسیم‌بندی‌هایی از این دست است که آن را هم حداقل حدود ۱۰۰ تا ۱۵۰ میلیون تومان باید در نظر گرفت. پت‌شاپ نیز بخش ضروری است و اگر کلینیکی پت‌شاپ ضعیفی داشته باشد، خیلی مطرح و دیده نمی‌شود. پت‌شاپ هم نیازمند حداقل برخی اجناس به اضافه شلف‌بندی و قفسه‌بندی است که حداقل ۱۰۰ تا ۱۳۰ میلیون تومان باید برای آن در نظر گرفت.»

نیروی انسانی کلینیک دامپزشکی بستگی به کلاس کاری دارد

وی در خصوص نیروی انسانی مورد نیاز برای راه‌اندازی کلینیک دامپزشکی می‌گوید: «نیروی انسانی بستگی به کلاس کاری دارد. کمااینکه در دامپزشکی ۳ تیپ کاری داریم؛ نخست دامپزشکی دام‌های کوچک که بخش اول آن مطب‌ها هستند و متراژ حدودا ۴۰ و زیر ۴۰ متر دارند که تحت عنوان مطب دامپزشکی نام‌گذاری می‌شوند و شاید در آنها نیاز به نیروی خدماتی انسانی نباشد. گاها خیلی از همکاران هستند که خودشان همه کاری در مطب می‌کنند و نهایتا به یک منشی نیاز دارند. کلاس دوم بعد از مطب است که کلینیک و درمانگاه دامپزشکی نامیده می‌شود. مرکز بنده کلینیک است و مقداری خدمات آن بیشتر و بنابراین نیازمند نفرات بیشتری است. به عنوان مثال نیازمند منشی و نفرات خدماتی و همچنین نیازمند دستیار و کارشناسی است که کارهای کلینیسینی انجام دهد. از آنجا که تایم کاری ما بیشتر است، حتما نیاز به حداقل ۲ یا ۳ نفر همکار دامپزشک است. کلاس سوم پلی‌کلینیک‌ها هستند که شبانه‌روزی می‌شوند و دارای تصویربرداری و رادیولوژی هم هستند. قطعا هرچه کلاس کاری بالاتر می‌رود، نفرات مورد نیاز آن هم بیشتر می‌شود. در نهایت بیمارستان دامپزشکی است که نیروهای ثابت و دائمی آن حداقل باید ۳۰ نفر باشند.

این کلینیسین در پایان درخصوص هزینه‌های لازم برای اخذ پروانه کلینیک دامپزشکی تصریح می‌کند: «اخذ پروانه کلینیک دامپزشکی ۲ حالت دارد؛ مثلا بنده پروانه تاسیس و فعالیت و همه پروانه‌های مورد نیاز را خودم دارم. اگر خود شخص واجد شرایط دریافت پروانه باشد، هزینه‌ای ندارد. اگرچه اخذ پروانه سختی‌ها و مشکلات خاص خود را دارد اما بعد از آن دیگر هزینه‌ای برای آن نباید متصور بود. در این میان خیلی از همکاران هستند که پروانه ندارند و آن را اجاره می‌کنند. رقم اجاره پروانه نیز در حال حاضر ماهیانه حدود ۴ تا ۶ میلیون تومان است.»

یک دستگاه رادیولوژی خوب، ۸۰۰ میلیون تومان

یکی دیگر از دامپزشکان باسابقه در گفت‌وگو با حکیم مهر اظهار می‌دارد: «در مورد دستگاه سونوگرافی و تجهیزات این‌چنینی، رقم‌ها متفاوت است. مثلا یک دستگاه رادیولوژی خوب حدود ۸۰۰ میلیون و دستگاه سونوگرافی ۳۰۰ میلیون تومان قیمت دارند. کلینیک دامپزشکی بسته به متراژ و نوع کاری که می‌خواهد انجام دهد، نیازمند میز معاینه، میز و صندلی برای نشستن مراجعین، کامپیوتر و میز برای منشی است که آنها کمتر از ۱۰۰ میلیون تومان نخواهد شد.»

وی تصریح می‌کند: «راه‌اندازی مرکز مایه‌کوبی هزینه بیشتری دارد چون نیازمند حداقل ۲۰ متر مربع سردخانه است. همچنین نیاز به موتور برق و تابلوی برق دارد که اگر برق قطع شد، موتور برق به شکل خودکار روشن شود. این موارد حداقل ۳۰۰ میلیون تومان مواد اولیه می‌خواهد،‌ تازه اگر کسی بخواهد اجناس دست دوم و مغازه کوچکتر بگیرد.»

این دامپزشک باسابقه می‌افزاید: «صاحب کلینیک دامپزشکی اگر بخواهد پت‌شاپ نیز راه‌اندازی کند، هزینه‌های او بالاتر می‌رود. در مراکز مایه‌کوبی هر دوز واکسن تب برفکی ۲ میلیون تومان است که اگر فرد بخواهد از هر کدام ۲ دز بخرد، حداقل سرمایه جاری که نیاز دارد ۵۰۰ میلیون تومان است تا ۲۰ واکسن در سردخانه بگذارد. همچنین هزینه صدور پروانه در کلینیک دامپزشکی ۵۰۰ هزار تومان و هزینه تمدید سالانه، ۲۰۰ هزار تومان است.»