حکیم مهر: «دکتر ماهان بیطرف» عضو اصلی و دبیر جامعه دامپزشکی حیوانات کوچک دربارهی مبانی علمی و اخلاقی طرح پرحاشیهی «صیانت از حقوق عامه در برابر حیوانات مضر و خطرناک» میگوید: «کاملا مشخص است که قرار دادن حیوانی مثل خرگوش، گربه و لاکپشت در کنار کروکودیل، تمساح و سوسمار بهعنوان حیوانات نامتعارف، مضر یا خطرناک، از نظر علم دامپزشکی و حتی از نظر طبقهبندی جانورشناسی درست و منطقی نیست.»
به گزارش حکیم مهر به نقل از انصاف نیوز، وی همچنین درمورد پیامدهای خطرناک قانونی شدن این طرح میگوید: «اولین خطر این است که احتمال دارد یک سری از حیوانات خانگی در محیطهای عمومی رها شوند. این عمل میتواند عوارض جبرانناپذیر بهداشتی بسیاری داشته باشد. بهاضافهی اینکه مصداق مستقیم تضییع حقوق و رفاه حیوانات است، چون انسانها در پیشگاه الهی مسئولاند.»
او ادامه میدهد: «دومین خطر، پنهانکاری است. یک سری افراد حیوان خانگی خود را رها نمیکنند، آنها حیوان خانگی خود را بهعنوان عضوی از خانوادهشان یا بهعنوان یک همدم و همراه و یا بهعنوان کمکی برای خود میدانند. خوب این افراد تصمیم میگیرند که حیوان خانگی خود را به دامپزشکی نبرند، چون این طرح اگر قانون شود، افراد دچار جرایم سنگینی میشوند که توانایی پرداخت آن را ندارند. کاملا مشخص است که اگر هر موجود زندهای چه انسان تحت نظارت پزشک و چه حیوان تحت نظارت دامپزشک نباشد باعث ایجاد مخاطرات بهداشتی برای آن موجود زنده و برای اطرافیانش میشود.»
مجلس طرحی تحت عنوان «صیانت از حقوق عامه در برابر حیوانات مضر و خطرناک» را در دستور کار خود قرار داده است. طبق این طرح، عاملان تکثیر، پرورش، گردانیدن و نگهداری حیوانات خانگی و وحشی از قبیل سگ، گربه، خرگوش، مار، میمون، کروکودیل و … مجرم شناخته میشوند و به جزای نقدی محکوم میشوند. همچنین از اتحادیهی املاک درخواست شده است این بند نگهداری حیوانات را در قراردادهای خود بگنجانند. از طرفی خودروهای حمل این قبیل حیوانات توقیف و راننده نیز محکوم به جزای نقدی میشود.
خرگوش، گربه و سگهای خانگی جزو حیوانات نامتعارف نیستند
ماهان بیطرف در پاسخ به این پرسش که طرح «صیانت از حقوق عامه در برابر حیوانات» را از لحاظ مبانی علمی و اخلاقی چطور ارزیابی میکنید، گفت: «از نظر دید علمی دامپزشکی، این طرح اصلا طرح درستی نیست. کاملا هم مشخص است که قرار دادن حیوانی مثل خرگوش، گربه و لاکپشت در کنار کروکودیل، تمساح و سوسمار بهعنوان حیوانات نامتعارف، مضر یا خطرناک، از نظر علم دامپزشکی و حتی از نظر طبقهبندی جانورشناسی درست و منطقی نیست. در هیچ جای دنیا و در هیچ کتاب دامپزشکی و در هیچ کتاب مرتبط با علوم زیستی چنین چیزی نمیبینیم. در این طرح عنوان شده است که نگهداری حیوانات وحشی، نامتعارف، مضر و خطرناک ممنوع است؛ ما هیچوقت نمیبینیم در هیچجایی خرگوش یا گربه یا سگهای خانگی در این طبقهبندی باشند. این درست است که کروکودیل، سوسمار و مارها حیوانات نامتعارف خانگی هستند. اما از نظر علوم دامپزشکی درمورد بسیاری از حیواناتی که در این طرح آورده شده چنین موضوعیتی به هیچ وجه محلی از اعراب ندارد و کاملا رد میشود.»
بیطرف در پاسخ به این پرسش که این طرح چه نسبتی با حقوق شهروندان و حقوق حیوانات دارد، گفت: «در خارج از کشور تضاد و تعارض دارد. اما متاسفانه در کشور ما قوانین مدونی در ارتباط با حقوق و رفاه حیوانات وجود ندارد؛ هرچند که در عرف، فرهنگ و دین کشورمان، مهربانی با حیوانات و حفظ رفاه و حقوق حیوانات دیده شده است. اما متاسفانه قوانین مدون و جامعی در این موضوع نداریم. حتی درمورد نگهداری حیوانات قوانینی نداریم. مثلا یک فردی یک حیوان خانگی دارد، این حیوان خانگی میتواند یک پرنده باشد یا میتواند یک گربه باشد. هیچ قوانین مدونی که برای مالک یا سرپرست حق ایجاد کند و برعکس برای آن حیوان خانگی حقی ایجاد کند وجود ندارد. یعنی بنده میتوانم هر وقت دوست داشتم یک حیوان خانگی داشته باشم و هر وقت دوست نداشتم، نداشته باشم و درمورد رفتار و عواقب احتمالی ناشی از آن حیوان خانگی برای دیگران هم هیچ مسئولیتی ندارم. بهعنوان مثال اگر شما سگتان را به خیابان ببرید و این سگ در جایی ادرار یا مدفوع کند، شما هیچ مسئولیتی در قبال آن ندارید. در صورتی که در همه جای دنیا، داشتن حیوان خانگی یک حق محسوب میشود. از طرفی آن حیوان خانگی هم یک سری حقوق و رفاهی دارد که بسیار جدی گرفته میشود. صاحب، سرپرست و حیوان خانگی در کنار همدیگر در قبال جامعه و بهداشت عمومی مسئولیتهایی دارند . »
وی می افزاید: «ما وقتی که این چرخه را به درستی نداریم، باعث میشود که برداشتهای شخصی، سوءبرداشتها، جزئینگری، کلینگری، برداشتهای قهری، برداشتهای حقوقی و برداشتهای حامیانه همگی دچار اختلال و مشکل شوند. نتیجهی آن میشود چیزی که الان شاهد آن هستیم. وگرنه ما اعتقاد داریم که باید یک قانون کاملا اخلاقی، علمی و تخصصی توسط قانونگذار و نهادهای ذیربط مثل سازمان دامپزشکی، نظام دامپزشکی، تشکلهای دامپزشکی مثل جامعهی دامپزشکی حیوانات خانگی که مورد تایید وزارت کشور هم میباشند، تصویب شود. روی این موضوع باید یک بار برای همیشه مانند همهی کشورهای پیشرفتهی دنیا به صورت کامل و جامع نظر علمی، تخصصی و بهداشتی انجام شود.»
بیطرف در پاسخ به این پرسش که این طرح چه پیامدهای خطرناکی از لحاظ بهداشتی دارد، گفت: «پیامدهای خطرناک بسیار زیادی دارد. سرشماری دقیقی از تعداد حیوانات خانگی نداریم. اما بررسیهای اجمالی که از طریق کمیسیونهای تخصصی نظام دامپزشکی استان تهران، جامعهی دامپزشکی حیوانات خانگی و کمیسیونهای مربوط به کلینیسینها و بیمارستانهای دامپزشکی انجام شده، نشان میدهد که فقط در تهران بیش از یک میلیون حیوان خانگی متعارف داریم؛ شامل سگ، گربه، پرندگان زینتی، خرگوش و سایر حیواناتی که بهعنوان حیوانات خانگی معقول و متعارف بهشمار میروند. این طرح دو خطر بهداشتی دارد و در دو جا تهدیدی علیه بهداشت عمومی محسوب میشود.
یکی اینکه اگر این طرح تصویب شود و توسط شورای نگهبان هم تایید شود و بهعنوان قانون لازمالاجرا شود، بهخاطر اینکه شرایط خیلی سفت و سختی در نظر گرفته شده است، احتمال دارد که یک سری از حیوانات خانگی در محیطهای عمومی رها شوند. این عمل میتواند عوارض جبرانناپذیر بهداشتی بسیاری داشته باشد. بهاضافهی اینکه مصداق مستقیم تضییع حقوق و رفاه حیوانات است، چون انسانها در پیشگاه الهی مسئولاند.
دومین خطر، پنهانکاری است. یک سری افراد حیوان خانگی خود را رها نمیکنند، آنها حیوان خانگی خود را بهعنوان عضوی از خانوادهشان یا بهعنوان یک همدم و همراه و یا بهعنوان کمکی برای خود میدانند. بعضی از افراد به دلیل مشاورهها و پیشنهادهایی که روانشناسها و روانپزشکان به این افراد میدهند، حیوان خانگی میآورند. برای بعضی از کودکان که بعضی مشکلات و اختلالها را دارند روانشناسها و روانپزشکان توصیه میکنند که حیوان خانگی داشته باشند و موارد بسیار زیاد دیگری که وجود دارد. خوب این افراد تصمیم میگیرند که حیوان خانگی خود را به دامپزشکی نبرند، چون این طرح اگر قانون شود، افراد دچار جرایم سنگینی میشوند که توانایی پرداخت آن را ندارند. کاملا مشخص است که اگر هر موجود زندهای چه انسان تحت نظارت پزشک و چه حیوان تحت نظارت دامپزشک نباشد باعث ایجاد مخاطرات بهداشتی برای آن موجود زنده و برای اطرافیانش میشود. پس کاملا واضح است که چه اتفاقاتی میتواند بیفتد و نیازی به دید تخصصی و نظر کارشناسی بنده وجود ندارد. حتما همه موافقاند که اگر حیواناتی در خانهها وجود داشته باشند که به صورت روتین توسط دامپزشکان تحت نظارت نباشند، عواقب بسیار سنگین بهداشتی میتواند داشته باشد.»
بیطرف در پاسخ به این پرسش که آیا در تدوین این طرح نظر تخصصی سازمان دامپزشکی و نظام دامپزشکی را جویا شدهاند، گفت: «تا جایی که بنده اطلاع دارم، خیر. من عضو شورای نظام دامپزشکی استان تهران هستم. اما دقیق آن را باید از روابط عمومی نظام دامپزشکی کل کشور و روابط عمومی سازمان دامپزشکی کل کشور سوال کنید. البته متاسفانه هنوز این نهادهای تخصصی دامپزشکی اعلام نظری راجع به این موضوع نداشتهاند؛ حتی به صورت داخل صنفی هم اطلاعرسانی درمورد این موضوع صورت نگرفته است. اما تا جایی که من اطلاع دارم از تشکلهای تخصصی صنفی مثل جامعهی دامپزشکان حیوانات خانگی، جامعهی دامپزشکان کل کشور و موارد مشابه نظری خواسته نشده است.»
بیطرف در پاسخ به این پرسش که آیا قابل قبول است که پشت صحنهی نگهداری از حیوانات خانگی را مانع بچهآوری دانستهاند، گفت: «من فکر نمیکنم ربطی داشته باشد. در جوامع غربی میبینیم که بسیاری از افراد دو-سه تا بچه دارند، دو-سه تا حیوان خانگی هم دارند. برای پی بردن به این مطلب نیازی نیست به آنجا سفر کنید یا دوست و آشنایی در آنجا داشته باشید؛ از طریق رسانههای تصویری، در فیلمها و اخبار این موضوع دیده میشود. مثلا در اخبار میخوانیم که سگی بچهای را در منزل در پی اتفاقی نجات داده است. این نشان میدهد در آن خانه هم بچه بوده و هم سگ بوده است که آن سگ توانسته است آن بچه را مثلا از آتشسوزی در خانه نجات دهد. بهعلاوه در حیطهی شغلی ما، در بین مراجعهکنندگان ما افراد بسیاری هستند که چندین بچه دارند و حیوان خانگی هم دارند. افرادی هستند که ابتدا حیوان خانگی داشتند و بعد بچهدار شدند. برعکس آن هم مطرح است افرادی هستند که ابتدا بچهدار شدند بعد حیوان خانگی آوردهاند. من بهعنوان یک دامپزشک با تجربیات شخصی و دامپزشکی خودم و با تجربیات غیردامپزشکی خودم، این موضوع را درست نمیدانم. تا جایی هم که با سایر همکارانم درتشکلها و جوامع صنفی دامپزشکی و نظام دامپزشکی در ارتباط هستم، چنین چیزی به نظر ما دامپزشکان -چه در زندگی شخصیمان و چه در زندگی حرفهایمان- موضوعیت پیدا نمیکند.»