پیش از انقلاب فقط ۵ دامپزشک در خراسان جنوبی حضور داشته و تنها یک داروخانه دامپزشکی در منطقه وجود داشت

حکیم مهر: مدیرکل دامپزشکی خراسان جنوبی گفت: در دوران پهلوی، نه کارخانه مرغ مادر، نه کارخانه جوجه کشی و نه واحدهای صنعتی مثل الان وجود نداشته است. کارخانه خوراک دام، مراکز جمع آوری شیر، شرکت های لبنی، کشتارگاه صنعتی و حتی سنتی هم وجود نداشته و کشتار دام به صورت معمولی و سنتی و بدون رعایت موازین بهداشتی، در منازل انجام می شد.

به گزارش حکیم مهر به نقل از خاورستان، دهه فجر فرصت مناسبی برای بررسی و تبیین دستاوردهای انقلاب اسلامی ایران در حوزه های مختلف است. یکی از حوزه های مهمی که قابل بررسی است ونقش مهمی در تامین سلامت جامعه دارد، حوزه وسیع دامپزشکی است که خودش شامل زیرشاخه های متعدد و گسترده ای می شود.

قطعا دامپزشکی نقش موثر و انکارناپذیری در بهداشت عمومی و ارتقای سلامت جامعه دارد که بدون وجود قوانین و اقدامات بهداشتی این سازمان، سلامت جامعه به خطر می‌افتد.

حضور و نظارت مستمر دامپزشکی بر چرخه پرورش دام، کشتارگاه‌ها، مراکز قطعه‌بندی و بسته‌بندی مواد پروتئینی، شیلات و صنعت دام و طیور، باعث تولید محصولات سالم شده و دغدغه مردم در مصرف انواع محصولات دامی را رفع کرده است.

فعالیت ها و نظارت های سازمان دامپزشکی در دوران قبل و بعد از انقلاب اسلامی آنقدر متفاوت است که می توان در این حوزه رخداد انقلابی در دستاوردها را مدعی شد.

پرورش دام و طیور به صورت کاملا سنتی در قبل از انقلاب

«دکتر محمد اصغرزاده» مدیرکل دامپزشکی خراسان جنوبی در این خصوص در گفتگو با خبرنگار خاورستان، اظهارکرد: مقایسه شرایط دامپزشکی در استان (منطقه جنوب خراسان)، در دوران قبل و بعد از انقلاب اسلامی یک قیاس مع الفارق است و اصلا قابل مقایسه نیست.

وی افزود: در دوران قبل از انقلاب اسلامی صد درصد پرورش دام در این منطقه به صورت سنتی بوده است و اصلا دامداری صنعتی وجود نداشته است.

مدیرکل دامپزشکی خراسان جنوبی بیان کرد: در حوزه طیور هم کل واحدهای تولیدی استان حدود ۲۵ واحد آن هم با حداکثر ظرفیت ۷-۱۰ هزار قطعه بوده است.

اصغرزاده گفت: در آن دوران نه کارخانه مرغ مادر، نه کارخانه جوجه کشی و نه واحدهای صنعتی مثل الان وجود نداشته است. کارخانه خوراک دام، مراکز جمع آوری شیر، شرکت های لبنی، کشتارگاه صنعتی و حتی سنتی هم وجود نداشته و کشتار دام به صورت معمولی و سنتی و بدون رعایت موازین بهداشتی، در منازل انجام می شده است.

وی با بیان اینکه تعداد کل دامپزشک های سطح استان یا همان منطقه جنوب خراسان، فقط ۵ نفر بوده است، عنوان کرد: خدمات دامپزشکی در دوران پهلوی بسیار محدود بوده و مثل الان اکسیناسیون هدفمند و با نگاه تخصصی وجود نداشته است. بطوری که بیماری هایی مثل تب مالت، طاعون گاوی، آبله، شاربن، هاری و… بسیار فراوان و شایع بود و اصلا این بیماری ها شناسایی هم نمی شد.

او افزود: در حوزه خدمات هم در دوران پهلوی تنها یک داروخانه دامپزشکی در کل این منطقه وجود داشته و از طرف دیگر هیچ آزمایشگاه تخصصی وجود نداشته است.

مدیرکل دامپزشکی خراسان جنوبی بیان کرد: متاسفانه در دوران پهلوی، سلامت مردم اهمیت چندانی برای حاکمیت نداشته و پرورش، کشتار، نگه داری و فروش محصولات به صورت سنتی و بدون هیچ نظارتی بوده است، در واقع اصلا توان نظارتی برای پایش های بهداستی وجود نداشته است.

وی تاکید کرد: اما پس از پیروزی انقلاب اسلامی و توجه به رعایت اصول بهداشتی و برنامه ریزی برای ایجاد جامعه سلامت محور، دستاوردهای چشمگیری در حوزه دامپزشکی خراسان جنوبی اتفاق افتاده است.

پیشرفت های گسترده در ایجاد واحدهای صنعتی دام و طیور

اصغرزاده اظهارکرد: هم اکنون۷۰ هزار رأس دام سنگین، ۲ میلیون رأس دام سبک،۲۵ هزار قطعه شترمرغ، ۷۰۰ واحد صنعتی طیور گوشتی با سالی ۴۵ میلیون جوجه ریزی، دو مزرعه مرغ مادر گوشتی، یک مزرعه مرغ مادر تخم گذار، دو کارخانه جوجه کشی، ۴۶ واحد مرغ تخم گذار به ظرفیت ۲ میلیون و ۵۰۰ قطعه، سه واحد سایر ماکیان، در استان وجود دارد.

او با بیان اینکه  در سطح استان یک کشتارگاه صنعتی دام وجود دارد و ۵ کشتارگاه صنعتی تیپ ۴ هم در حال ساخت است، گفت: همچنین  دو کشتارگاه سایر ماکیان هم در استان وجود دارد و بزودی کشتارگاه تخصصی شترمرغ هم توسط بخش خصوصی افتتاح خواهد شد.

وجود ۱۳ کارخانه خوراک دام و طیور در استان

مدیرکل دامپزشکی خراسان جنوبی عنوان کرد: هم اکنون ۱۳ کارخانه خوراک دام و طیور در استان وجود دارد که ۲ کارخانه دارای کد IR  بین المللی است و ۳ کارخانه  دیگر هم در حال ساخت است. همچنین ۴ کشتارگاه صنعتی طیور وجود دارد که یک کشتارگاه دارای کد IR  بین المللی است.

اصغرزاده با اشاره به وجود حداقل ۲-۳ کلینیک های دامپزشکی در سطح هر شهرستان استان، گفت: هم اکنون بیش از ۳۵ داروخانه در سطح استان فعال است و امکانات واکسیناسیون بصورت کامل در کل استان وجود دارد.

وی با تاکید بر اینکه در بحث تولید، فرآوری، بسته بندی و صادرات فرآورده های خام دامی، اقدامات بسیار خوبی از جمله ایجاد مجتمع های بسته بندی و سردخانه های تخصصی انجام شده است، بیان کرد: روزانه ۱۳۰ تن تولید شیر در استان وجود دارد. در پرورش ماهی هم خراسان جنوبی جزو ۴ استانی است که ماهی تیلاپیلا پرورش می دهد. عسل تولیدی استان نیز به دلیل وجود گیاهان سازشی مثل زرشک، زعفران و عناب بهترین کیفیت را دارد.

او اظهارکرد: خوشبختانه حوزه دامپزشکی استان، هم اکنون حدود ۱۸۰ نفر نیروی دولتی دارد که ۴۵ نفر از این نیروها، دکتر دامپزشک و متخصص در رشته های مختلف هستند و بر همین اساس هم، دامپزشکی استان به عنوان یک دستگاه کاملا تخصصی در حوزه سلات محوری است.

امکان انجام آزمایشات تخصصی از تولید تا مصرف

اصغرزاده با اشاره به وجود آزمایشگاه پی سی آر یا تشخیص ملکولی در استان، گفت: هم اکنون ۴ آزمایشگاه خصوصی و یک آزمایشگاه همکار در استان وجود دارد و علاوه بر آن تمام شبکه های دامپزشکی سطح استان هم دارای آزمایشگاه هستند که شامل ۱۱ آزمایشگاه می شود.

وی بیان کرد: امروز تمام آزمایشات به صورت تخصصی در حوزه مواد غذایی، فرآورده های خام دامی، بیماری های دام و طیور، زنبور عسل، ماهی، خوراک دام و طیور، شیر،عسل و … در استان انجام می شود.

در دوران پهلوی صادرات معنایی نداشت

مدیرکل دامپزشکی خراسان جنوبی با بیان اینکه در قبل از دوران انقلاب اصلا چیزی به عنوان صادرات در حوزه دامپزشکی وجود نداشت و مرز یک تهدید بود بجای فرصت، اظهارکرد: اما امروز صادرات دام و طیور زنده، گوشت مرغ تازه و منجمد، خوراک دام و طیور، گوشت شترمرغ، کبک، تخم مرغ، کرک و… در سطح بالا انجام می شود که بطور متوسط سالانه ۳۰۰ میلیون دلار ارزآوری دارد.

اصغرزاده گفت: در بحث بیماریابی، رصد و پایش هم الان با استفاده از نرم افزارهای GIS موارد به صورت برخط و آنلاین، به صورت لحظه ای ثبت، رصد و کنترل می شود و در صورت وجود مواردی از بیماری، تیم های واکنش سریع به منطقه ارسال می شوند.

وی یادآور شد: در موارد بحران و پدافند، دامپزشکی یک دستگاه بسیار پیشرو است و در همین خصوص هم در هر شهرستانی، حداقل دو تیم واکنش سریع و در مجموع در سطح استان ۲۵ تیم واکنش سریع با تجهیزات کامل وجود دارد و در بحث رصد، پایش و  مقابله با هر گونه تهدید زیستی، اقدام می کند.

خراسان جنوبی قطب پرورش تا تکمیل زنجیره شتر

مدیرکل دامپزشکی خراسان جنوبی تصریح کرد: خوشبختانه خراسان جنوبی دومین قطب پرورش شتر کشور است که اقدامات تخصصی مثل اصلاح نژاد، ایجاد صنایع وابسته و تکمیلی هم در حال انجام است.

وی بیان کرد: در زمینه آموزش و مسائل پژوهشی و علمی نیز استان آینده خیلی خوبی دارد، بخصوص در زمینه پرورش شتر و ایجاد صنایع تبدیلی و نگاه به افزایش صادرات.

اصغرزاده یادآور شد: دامپزشکی استان به حوزه مباحث علمی و تخصصی هم ورود پیدا کرده و پیگیر ارتقاء شرایط است. در همین خصوص هم تجهیزات تخصصی مثل دستگاه سونوگرافی قابل حمل در استان تامین شده است.

او با اشاره به احداث آزمایشگاه تخصصی دامپزشکی شرق کشور در بیرجند، اظهارکرد: این آزمایشگاه هم اکنون حدود ۹۰ درصد پیشرفت دارد که در صورت راه اندازی، خراسان جنوبی قطب تخصصی آزمایشگاهی شرق کشور خواهد بود. در واقع این مرکز به عنوان یکی از مراکز تخصصی و تشخیصی حوزه دام و طیور، به صنعت دام و طیور، صادرات و همچنین تهدیدهای زیستی و پدافند غیرعامل، کمک خواهد کرد.

نظارت کامل دامپزشکی از مزرعه تا سفره

مدیرکل دامپزشکی خراسان جنوبی با تاکید بر اینکه سلامت و بهداشت مردم خط قرمز دامپزشکی است و به همین دلیل نظارت های بهداشتی از مزرعه تا سفره به صورت کامل و سختگیرانه اعمال می شود.

اصغرزاده بیان کرد: در راستای همین هدف هم، هم اکنون در تمام واحدهای مرغداری، دامداری، کشتارگاه ها و واحدهای بسته بندی، ناظر بهداشتی مقیم حضور دارد و همه مراحل تحت نظارت مستقیم شبکه دامپزشکی قرار دارد.

وی گفت: اگر دامپزشکی عملکردش را به نحو احسن انجام دهد و شعار دام سالم، غذای سالم و انسان سالم محقق شود، باعث افزایش ۲۵ درصدی در میزان تولید خواهد شد.