۷۵ درصد از بیماری‌های عفونی نوپدید از حیوان به انسان سرایت کرده‌اند

حکیم مهر: رئیس مرکز سلامت محیط و کار با بیان اینکه حدود ۶۰ درصد بیماری‌های عفونی منشا حیوانی دارند، گفت: ۷۵ درصد از بیماری‌های عفونی نوپدید از حیوان به انسان سرایت کرده‌اند.

به گزارش حکیم مهر به نقل از ایمنا، «دکتر جعفر جندقی» دوشنبه بیست‌وسوم آبان‌ماه در نوزدهمین همایش کشوری کارشناسان بیماری‌های قابل انتقال بین انسان و حیوان (زئونوز)، اظهار کرد: حدود ۶۰ درصد بیماری‌های عفونی منشأ حیوانی دارند همچنین ۷۵ درصد از بیماری‌های عفونی نوپدید از حیوان به انسان سرایت کرده‌اند.

وی ادامه داد: تقاضای فزاینده برای مصرف پروتئین‌های حیوانی در کشورهای ثروتمند طی ۴۰ سال اخیر تغییر چندانی نکرده است، افزایش تولید در کشورهای با درآمد کم و متوسط طی ۵۰ سال (گوشت ۲۶۰ درصد، شیر ۹۰ درصد و تخم‌مرغ ۳۵۰ درصد)، تشدید ناپایدار فعالیت‌های کشاورزی، ساختار ژنتیکی مشابه در دام‌ها، دامپروری در مناطق شهری، نقض یا رعایت نکردن اصول ایمنی زیستی، دامپروری غیرعلمی، نبود مدیریت صحیح فضولات حیوانی، توسعه ناپایدار صنایع و تغییر کاربری زمین و بهره‌برداری از منابع طبیعی، توسعه سریع برنامه‌ریزی نشده شهرنشینی، ضعف در زیرساخت‌های موردنیاز، جابه‌جایی گسترده مردم و حیوانات و مواد غذایی به دلیل تجارت و توسعه حمل‌ونقل، انتقال بیماری‌ها از منطقه‌ای به منطقه دیگر، افزایش مسافرت‌های کاری و تفریحی و توسعه تجارت و حمل‌ونقل حیوانات و محصولات حیوانی و تغییر آب‌وهوایی از محرک‌های اصلی ظهور بیماری‌های زئونوتیک است.

رئیس مرکز سلامت محیط و کار با اشاره به نقش محیط در بیماری‌های زئونوتیک، تصریح کرد: از جنبه تئوریک، سلامت محیط جنبه‌ای از سلامت انسان است که تحت تأثیر عوامل فیزیکی، شیمیایی، بیولوژیکی، اجتماعی و روانی موجود در محیط قرار دارد.

وی با اشاره به جنبه تاریخی نقش محیط در بیماری‌های زئونوز، خاطرنشان کرد: در طول قرن ۱۹ در کشورهای ثروتمند دنیا پیشرفت‌های چشمگیری در عرصه بهداشت رخ داد این پیشرفت‌ها ناشی از استانداردهای بالای تغذیه، بهداشت فردی، وجود آب سالم و دفع فاضلاب در شهرها بود، خدمات پیشرفته بهداشت محیط بلایایی که قرن‌ها جوانان و افراد میانسال را قربانی کرده بود از میان برد.

جندقی اضافه کرد: بهداشت فردی، دفع بهداشتی فاضلاب و تغذیه بهتر بیش از ایزوله کردن مبتلایان به بیماری‌های عفونی در بیمارستان‌ها بر وبا، تیفوئید و طاعون مؤثر بوده‌اند.

وی با اشاره به ماده ۶۸۸ قانون مجازات اسلامی، گفت: هر اقدامی که تهدید علیه بهداشت عمومی شناخته شود از جمله آلوده کردن آب آشامیدنی یا توزیع آب آشامیدنی آلوده، دفع غیربهداشتی فضولات انسانی و دامی و مواد زائد، ریختن مواد مسموم کننده در رودخانه‌ها و زباله در خیابان‌ها، کشتار غیرمجاز دام، استفاده غیرمجاز فاضلاب خام یا پساب تصفیه خانه‌های فاضلاب برای مصارف کشاورزی ممنوع است و مرتکبان چنان چه طبق قوانین خاص مشمول مجازات شدیدتری نباشند به حبس تا یک سال محکوم خواهند شد.

رئیس مرکز سلامت محیط و کار افزود: تشخیص اینکه این اقدامات تهدید علیه بهداشت عمومی و آلودگی محیط زیست شناخته می‌شود و نیز غیرمجاز بودن کشتار دام و دفع فضولات دامی و همچنین اعلام جرایم برعهده وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، سازمان حفاظت محیط زیست و سازمان دامپزشکی است.

وی با اشاره به ماده ۹ آئین نامه بهداشت محیط مصوب هیئت وزیران، ادامه داد: وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی علاوه بر وظیفه قانونی مبارزه با ناقلان بیماری‌ها، عهده‌دار نظارت بر امر مبارزه با بندپایان، جوندگان و حیوان‌های ناقل بیماری‌ها نیز می‌باشد، از این رو دستگاه‌های مربوطه ملزم به رعایت دستورالعمل‌های بهداشت محیط وزارتخانه در این موارد است.

جندقی اظهار کرد: موفقیت جهت شناسایی هرگونه تهدید علیه بهداشت عمومی و معرفی متخلفان به مراجع قانونی، نظارت بر اماکن عمومی و مراکز تهیه و توزیع مواد غذایی، نظارت بر بهداشت مواد غذایی به ویژه مواد دامی در همکاری با سازمان دامپزشکی کشور، نظارت بر مدیریت صحیح فضولاتی دامی (کودبار) و صدور دستورالعمل‌های بهداشت محیطی در خصوص مبارزه با حیوان‌های ناقل بیماری از وظایف و مأموریت‌های مرکز سلامت محیط و کار است.

وی با اشاره به چالش‌های این حوزه گفت: نبود شناخت ظرفیت‌های قانونی موجود توسط مردم و سایر ذی‌نفعان، ضعف همکاری‌های بین بخشی (ضعف هماهنگی مناسب میان شهرداری‌ها با شبکه‌های بهداشتی)، ضعف همکاران درون بخشی، ضعف شناخت وظایف و مسئولیت‌ها توسط بهداشت محیط دانشگاه‌ها، ضعف دستورالعمل‌ها و راهنماهای بهداشت محیطی است.

رئیس مرکز سلامت محیط و کار تصریح کرد: ارتقای همکاری میان شهرداری‌ها و دهیاری‌ها با شبکه‌های بهداشتی کشور، همکاری هرچه گسترده‌تر سازمان حفاظت محیط زیست با شبکه‌های بهداشتی کشور، ایجاد همکاری و هماهنگی میان دستگاه‌های ذیربط در اقناع جامعه مدنی به ضرورت انجام مبارزه با حیوانات ناقل بیماری از جمله موارد مورد انتظار است.