حکیم مهر: دانشمندان با هدف غایی
معکوس کردن روند پیری و بازیابی جوانی در انسان، ژن‌های موش‌ها را دوباره برنامه‌ریزی
کردند تا عمر طولانی‌تری داشته باشند و موفق شدند.
به گزارش حکیم مهر به نقل از ایسنا، دانشمندان یک شرکت زیست‌فناوری
مستقر در سن‌دیگو آمریکا موسوم به Rejuvenate Bio ادعا
می‌کنند که با برنامه‌ریزی مجدد ژن‌های موش‌ها، طول عمر آنها را افزایش داده‌اند.
آنها بر این باورند که روش ژن درمانی آنها در واقع مانند یک تکنیک پیری معکوس عمل
می‌کند که ممکن است روزی برای جوان‌سازی انسان‌ها استفاده شود.
پژوهشگران سه ژن را برنامه‌ریزی مجدد کردند و به موش‌هایی
عرضه کردند که از عمر آنها حدود ۹
هفته باقی مانده بود. جالب اینجاست که این موش‌ها به مدت ۱۸ هفته پس از انجام این ژن‌درمانی
زنده ماندند. گفتنی است که موش‌های مورد آزمایش قبل از ژن‌درمانی شبیه به انسان‌های
۷۷ ساله بودند.
طول عمر آنها پس از معرفی آن ژن‌ها حدود ۷ درصد افزایش یافت. به گفته
این گروه پژوهشی، این درصد را می‌توان با پژوهش‌های بیشتر بهبود بخشید و حتی ممکن
است به آنها اجازه دهد طول عمر افراد مسن را افزایش دهند.
نوآ دیویدسون، یکی از نویسندگان این مطالعه و مدیر ارشد علمی
در شرکت Rejuvenate Bio می‌گوید:
این یک فناوری قدرتمند است و این اثبات مفهوم آن است. ما می‌خواستیم نشان دهیم که
این کاری است که ما می‌توانیم در جمعیت مسن خود انجام دهیم.
راز افزایش طول عمر موش‌ها
هنگامی که سلول‌های بالغ(پیر) در معرض پروتئین‌ها یا ژن‌هایی
قرار می‌گیرند که در مراحل اولیه جنینی یافت می‌شوند، مانند سلول‌های بنیادی جوان
رفتار می‌کنند. این فرآیند، برنامه‌ریزی مجدد ژنتیکی نامیده می‌شود. شینیا
یاماناکا پژوهشگر ژاپنی، این رویکرد جالب ژن‌درمانی را برای اولین بار ارائه کرد و
جایزه نوبل پزشکی را در سال ۲۰۱۲
دریافت کرد.
بسیاری از دانشمندان در گذشته نشان داده‌اند که سلول‌ها می‌توانند
از طریق ژن‌درمانی که شامل ژن‌های برنامه‌ریزی‌شده مجدد است، جوان‌سازی شوند. با
این حال، جوان سازی حیوانات مانند آنچه که توسط پژوهشگران مطالعه فعلی انجام شده
است، یک شاهکار نادر است. دیویدسون و گروهش به نوعی، سلول‌های موش را به حالت جوان‌تر
بازگرداندند و منظور ما از سلول‌های موش، تمام بدن موش است.
موش‌ها در محیط‌های آزمایشگاهی می‌توانند تا سه سال زنده
بمانند. همه موش‌های آزمایش شده توسط این گروه حدود دو سال و نیم(۱۲۴ هفته) سن داشتند. پژوهشگران
موش‌های خود را به دو گروه تقسیم کردند. گروه اول شامل موش‌هایی بود که هیچ ژن‌درمانی
دریافت نکردند، در حالی که سه ژن برنامه‌ریزی شده مجدد به موش‌های گروه دوم تزریق
شد.
همه اعضای گروه شاهد(کنترل) پس از ۹ هفته از بین رفتند، اما در
کمال تعجب، موش‌های گروه دوم هنوز زنده بودند. این ژن‌های برنامه‌ریزی‌شده مجدد،
حیوانات گروه دوم را قادر ساخت تا دو برابر(۱۸ هفته) نسبت به گروه کنترل(۹ هفته) زندگی کنند.
چالش پیری معکوس
این روش ژن‌درمانی که طول عمر را افزایش می‌دهد، خاص است،
زیرا بر خلاف سایر روش‌های ضد پیری به عنوان یک راه حل یک‌بار مصرف عمل می‌کند. به
عنوان مثال، در سال ۲۰۱۶
گروهی از پژوهشگران پیشنهاد کردند که دارویی به نام راپامایسین(rapamycin) می‌تواند طول عمر موش‌های
میانسال را افزایش دهد. این یک راه حل عالی به نظر می‌رسد، درست است؟
مشکل راپامایسین یا سایر داروهای مشابه این است که مصرف آنها
همواره در طول زندگی ضروری است و عوارض جانبی متعددی را در موش ایجاد می‌کند.
بنابراین اگر حتی برای حیوانات بی‌خطر نیستند، چگونه می‌توان آنها را برای استفاده
توسط انسان در نظر گرفت؟
از طرف دیگر، برنامه‌ریزی مجدد ژنتیکی فقط یک بار انجام می‌شود
و اثر آن طولانی مدت است. به همین دلیل است که پژوهشگران بر این باورند که می‌تواند
به عنوان یک راه حل مناسب برای پیری معکوس در نظر گرفته شود.
پژوهشگران می‌گویند: بر اساس مطالعات اثبات مفهوم جدید ما در
جمعیت موش‌های بسیار مسن(معادل بیش از ۸۰
سال سن در انسان) و پژوهش‌های قبلی در موش‌های جوان‌تر، ما جوان‌سازی را در انسان‌های
مسن، ابتدا برای بیماری‌های خاص مرتبط با سن و سپس برای افزایش کلی طول عمر پیش‌بینی
می‌کنیم.
با این حال، بسیاری از دانشمندان هشدار می‌دهند که برنامه‌ریزی
ژنتیکی می‌تواند منجر به سرطان شود. بنابراین، قبل از این که این رویکرد برای جوان‌سازی
کامل بدن یا افزایش طول عمر در نظر گرفته شود، باید به طور کامل بررسی شود.
پژوهشگران استدلال می‌کنند که باید پژوهش‌های بیشتری انجام
دهند و پژوهش‌های حیوانی را قبل از اتخاذ این درمان برای انسان‌ها به دقت بررسی
کنند، اما آنها می‌گویند که در طول آزمایش خود متوجه تشکیل هیچ توموری نشدند.
آنها بر این باورند که پژوهش‌های آنها همراه با سایر تکنیک‌های
پیشرفته، در آینده می‌تواند به ارائه ایمن درمان‌های جوان‌سازی جزئی در انسان منجر
شود.
این پژوهش هنوز مورد بررسی همتا قرار نگرفته است و در حال
حاضر در پایگاه bioRxiv منتشر
شده است.
