همه چیز درباره کارشناسی صدور پروانه‌های نظام دامپزشکی در گفت‌وگوی حکیم مهر با «دکتر نیما ضرغام» کارشناس صدور پروانه/ کارشناس اماکن دامی نمی‌تواند پروانه دیگری داشته باشد

حکیم مهر- محسن طاهرمیرزایی: تمدید مهلت نام‌نویسی از داوطلبان اخذ گواهینامه کارشناسی صدور پروانه‌های نظام دامپزشکی استان‌ها تا تاریخ یکم اسفند ماه بهانه‌ای شد تا به سراغ یکی از کارشناسان قدیمی و باتجربه استان تهران برویم و از طریق او در جریان سازوکار فعالیت فعلی کارشناسان بازدید قرار بگیریم.

«دکتر نیما ضرغام» در گفت‌وگو با حکیم مهر معتقد است که تجربه شخص کارشناس بسیار مهم است و او باید اشراف کاملی در حوزه پروانه‌های صادر شده داشته باشد: «شاید بهتر باشد که هر استانی از کارشناسان بومی همان استان استفاده کند تا به دامداری‌های منطقه، مجوزها و پروانه‌هایی که در این مدت صادر شده است، شناخت داشته باشد.»

وی تصریح می‌کند: «طبق قانون فرد کارشناس اماکن دامی، نمی‌تواند پروانه دیگری داشته باشد و منبع درآمد آن کارشناس باید صرفا کارشناسی اماکن دامی به عنوان یک شغل ثابت باشد. لذا باید تعداد کارشناسان در آن استان برای آنها مقرون به صرفه باشد، چون کارشناسی برای آنها شغل دوم محسوب نمی‌شود که بگوییم مانند کارشناسان رسمی دادگستری چند بازدید هم برای او می‌آید. در واقع باید بسنجند که در آن استان، تعداد بازدیدها و تعداد کارشناسان چقدر است و آیا می‌صرفد یا خیر؟»

حکیم مهر: آقای دکتر، فرایند بازدید کارشناسان صدور پروانه به چه صورت انجام می‌شود؟

فرایند بازدیدها به دو صورت پروانه تاسیس یا موافقت اصولی و همچنین پروانه تمدید بهره‌برداری انجام می‌شود. پروانه‌های موافقت اصولی یا تاسیس شامل بازدیدهایی است که از زمین فرد متقاضی انجام می‌شود و بازدیدهای تمدید مربوط به واحدهای ساخته شده و منتظر تمدید بهره‌برداری یا در حین ساخت است.

نکته مهم در فرایند بازدید، بحث حرایم است که بر اساس معیارهایی که سازمان دامپزشکی و وزارت جهاد کشاورزی مشخص و به نظام دامپزشکی ابلاغ کردند، لازم است که این حرایم نسبت به واحدهای دیگر رعایت شود.

حکیم مهر: وظیفه کارشناس بازدید چیست؟

وظیفه کارشناس بازدید، بازدید از زمین است. احراز زمین با نظام مهندسی و به این شکل است که نقاط زمین را از طریق سامانه سماک برای نظام دامپزشکی می‌فرستد و کارشناسان به آن نقاط دسترسی دارند. آن نقاط با دستگاه‌های GPS چک می‌شود که از سوی نظام مهندسی به درستی آمده باشد. گاهی موارد، خلاف این امر اتفاق می‌افتد. در واقع درست است که احراز زمین را نظام مهندسی انجام می‌دهد، اما کارشناس بازدید نیز باید چک کند که زمینی که متقاضی موقعیت آن را مشخص کرده، همان زمینی است که مشخص شده است. بعد از احراز زمین، حرایم اطراف آن چک می‌شود که می‌تواند شامل واحدهای مختلف باشد. واحدهای دامداری، کارخانه، کارگاه یا هرچه که اطراف زمین موجود است، باید در گزارش قید شود. بر اساس دستورالعمل‌ها و ضوابط موجود در نظام دامپزشکی تهران، ما گزارش آن را برای رئیس ماده پنج می‌فرستیم و ایشان بر اساس دستورالعمل‌ها، حرایم را چک کرده و در کمیسیون بررسی می‌شود و در این مرحله یا با آن موافقت می‌شود، یا به دلیل عدم رعایت حرایم مخالفت صورت می‌گیرد.

برای بحث تمدید پروانه‌ها نیز برخی آیتم‌ها طراحی و چک‌لیست‌هایی برای واحدهای مختلف درست شده است. برخی کمبودها در این چک‌لیست‌ها هست و برای برخی از موارد نیز هنوز چک‌لیستی ارائه نشده است. مثلا برای مباحث پرورش شتر و ماهیان زینتی، هنوز چک‌لیستی از طرف سازمان دامپزشکی ایجاد نشده و برای آن از چک‌لیست‌های مشابه استفاده می‌شود. اما برای اکثر موارد دیگر چک‌لیست‌هایی هست که طبق آن و بر اساس ضوابط بهداشتی که سازمان دامپزشکی تعیین و روی آن چک‌لیست‌ها ارائه کرده، کارشناس بازدید وارد آن دامداری، مرغداری یا اماکن دامی مشخص شده می‌شود. در این مرحله باید از معیارهای مشخص شده بازدید و آنها را طبق چک‌لیست‌ها پر کند و اگر نواقصی وجود داشت، در کمیسیون بررسی می‌شود. یا به او فرصت داده می‌شود که آن نواقص برطرف شود، یا آن را رد می‌کنند و می‌گویند موارد باید برطرف شده تا کار انجام شود. برای برخی نواقص جزئی هم ممکن است تعهد گرفته شود که کار با تعهد انجام شود.

حکیم مهر: ارزیابی شما از طراحی این آزمون برای کارشناسان و اعطای گواهینامه به آنان چیست؟

بنده در جریان نیستم که این آزمون به چه شکلی قرار است برگزار شود و از چه موارد و منابعی امتحان گرفته می‌شود، اما در این میان تجربه شخص کارشناس بسیار مهم است. یک کارشناس باید اشراف کاملی در حوزه پروانه‌های صادر شده داشته باشد. کمااینکه خیلی پیش می‌آید که شخص یک زمین معرفی می‌کند و یک کارشناس جدید برای بازدید از آن رفته است. اطراف این زمین نیز هیچ چیزی ساخته نشده اما ممکن است پیش از آن و در حریم آن مجوز تاسیس صادر شده باشد و شخص کارشناس هیچ اطلاعی از ماجرای تاسیس روی آن زمین نداشته باشد.

حکیم مهر: آیا راهکاری به صورت سیستماتیک برای پیشگیری از بروز این مشکل وجود ندارد؟

در نظام دامپزشکی استان تهران بعد از حضور آقای دکتر رئوفی، یک سامانه در گوگل ارث ایجاد شد که مانند یک بانک اطلاعاتی، این موارد در آن ثبت می‌شود، اما ممکن است در شهرستان‌های دیگر چنین اتفاقی نیفتاده و سابقه زمین ثبت نشده باشد. به همین دلیل آن کارشناس باید بر اساس تجربه بداند که روی این قسمت از زمین پروانه صادر شده و اگر این اطلاعات و تجربه را نداشته باشد، ممکن است تصور کند که هیچ کس اطراف آن نیست و بعد به کمیسیون برود. این روند شاید در شهرستان با دقت انجام نشود. در دامپزشکی هم ممکن است که کارشناس اطلاعی از این قضیه نداشته باشد. در نهایت به یک واحد پروانه تاسیس می‌دهند و او شروع به ساخت می‌کند، در حالی که در فاصله 50 متری یا همجوار آن واحد دیگری در حال ساخت است. اینها سرمایه‌گذاری‌هایی است که در چند سال انجام می‌شود و بعد که کلی هزینه و شروع به ساخت می‌کنند، به این نتیجه می‌رسند که اینجا یک پروانه دیگر بوده است. در نهایت به شکایت کشیده می‌شود و رئیس نظام استان باید جوابگو باشد. درست است که کارشناس اشتباه کرده اما به هر حال امضای رئیس نظام استان پای آن پروانه هست و هر کسی باید بر اساس درصد قصور خود پاسخگو باشد. لذا می‌طلبد که کارشناس باتجربه، شناخت کاملی نسبت به منطقه داشته باشد. شاید بهتر باشد که هر استانی از کارشناسان بومی همان استان استفاده کند تا به دامداری‌های منطقه، مجوزها و پروانه‌هایی که در این مدت صادر شده، شناخت داشته باشد.

حکیم مهر: آیا از جزئیات آزمون خبر دارید؟

طبق شنیده‌های بنده منابع آزمون ممکن است از یک‌سری دستورالعمل‌ها در زمینه‌های مختلف اماکن دامی ماده 2 و ماده 5 باشد. ماده پنج مربوط به اماکن دامی و ماده دو مربوط به درمانگاه‌ها، کلینیک‌ها، بیمارستان‌ها، آزمایشگاه‌ها و... دستورالعمل‌های مشخصی دارند اما دستورالعمل فواصل خیلی زیاد است. به هر حال هر واحد دامداری فاصله‌های مختلفی از یک دامداری دیگر دارد و بر اساس نوع فعالیت آن کارگاه و دامداری، شاید این فواصل به اندازه یک کتابچه قطور باشد. در واقع این فواصل چیزی نیست که بتوان آنها را حفظ کرد. من بر اساس تجربه چندین ساله، شاید خیلی از آنها را حفظ کرده باشم اما این مورد چیزی نیست که بتوانیم حفظ کنیم و امتحان دهیم. اما دستورالعمل‌های مربوط به ضوابط بهداشتی می‌تواند منابع خوبی برای مطالعه کارشناسان و شرکت در آزمون باشد. در نهایت تجربه کارشناس بازدیدکننده خیلی مهم است که چه معیارهایی را در روش بازدید خود بیاورد که درصد خطا و اشتباه آن کمتر باشد.

حکیم مهر: آیا مشخص است که چه تعداد کارشناس جذب می‌شود؟

آن طور که گفته شده قرار است تعدادی کارشناس جذب شود، اما باید به این نکته توجه کرد که فرد کارشناس اماکن دامی، طبق قانون نمی‌تواند پروانه دیگری داشته باشد و منبع درآمد آن کارشناس باید صرفا کارشناسی اماکن دامی باشد. لذا باید تعداد کارشناسان در آن استان برای آنها مقرون به صرفه باشد، چون کارشناسی برای آنها شغل دوم محسوب نمی‌شود که بگوییم مانند کارشناسان رسمی دادگستری چند بازدید هم برای او می‌آید. لذا باید به عنوان یک شغل ثابت در نظر گرفته شود، یعنی باید بسنجند که در آن استان، تعداد بازدیدها و تعداد کارشناسان چقدر است و آیا می‌صرفد یه خیر؟

حکیم مهر: تعداد کارشناسان استان تهران چند نفر است؟

ما در استان تهران سه کارشناس داریم و باید بررسی شود که اگر مثلا چند کارشناس دیگر هم اضافه کنند، برای کارشناس مقرون به صرفه هست یا نه؟ لذا باید روی این مسائل فکر شده باشد و اینکه همین‌طور بگویند آزمونی می‌گیریم، امکان‌پذیر نیست. این طرح فقط در استان‌هایی که با کمبود کارشناس مواجه باشند، جواب می‌دهد. در هر صورت باید روی آن فکر شده باشد که بعدا به مشکل نخورند.

حکیم مهر: وضعیت تعرفه‌ها و پرداختی‌ها به کارشناسان به چه شکل است؟

به طور کلی تعرفه‌های دامپزشکی نسبت به سایر مشاغل، متناسب با تورم سالانه بالا نمی‌رود و ممکن است که چندین سال تکان نخورد و به یک باره افزایش یابد، اما برخی تعرفه‌ها مشخص شده است، مثلا برای بازدید، یک تعرفه مشخص و برای نقطه زدن با دستگاه GPS یک تعرفه تعیین شده است. کارشناسی که برای تمدید پروانه مراجعه می‌کند، چون در آنجا نقاط GPS زده نمی‌شود، یک تعرفه و اگر قرار باشد نقاط UTM زده شود، یک تعرفه دیگر دارد. در نهایت یک تعرفه هم به عنوان ایاب و ذهاب در نظر گرفته می‌شود که هزینه آن بر عهده متقاضی است. اما تعرفه بازدید مشخص است که از نظام کل ابلاغ شده و هر چند سال یک بار هم ممکن است بیشتر شود. مساله این است که این تعرفه هر سال بالا نمی‌رود و در واقع دو یا سه سال بود که تعرفه ما هیچ تکانی نخورده بود و بعد آن را چند درصد بالا بردند. در هر صورت باید به گونه‌ای باشد که این تعرفه و هزینه بازدید برای کارشناس بازدید صرف داشته باشد و او در این قضیه تامین شود تا درصد خطا و اشتباه و موارد قصور پایین بیاید.

حکیم مهر: به عنوان حرف آخر...

خوشحالم که حکیم مهر دغدغه مشکلات ما را دارد. از مسئولین هم انتظار داریم که دقت بیشتری کنند و تعداد نفراتی را که قرار است برای هر استان جذب شود، با فکر و دقت باشد تا مشکلات کمتر شود.

 حکیم مهر: ممنون از فرصتی که در اختیار ما قرار دادید.