تهدید بیماری‌های دامی فرامرزی و جایگاه دامپزشکی در کنترل این بیماری‌ها/ ما می‌توانیم مانند گذشته در مجامع بزرگ دامپزشکی دنیا دانشمندان دامپزشک ایرانی داشته باشیم

حکیم مهر- محسن طاهرمیرزایی: افزایش تعداد رخدادهای بیماری‌های فرامرزی حیوانات در سال‌های اخیر یکی از مسائلی است که استادیار ویروس‌شناسی دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران را نگران کرده است: «مهمترین خطر این مسئله، تهدید امنیت غذایی است که درنهایت به سفره مردم برمی‌گردد و سلامت انسان را تهدید می‌کند.»

«دکتر بهمن عابدی کیاسری» در گفت‌وگو با حکیم مهر، ضمن تاکید بر نقش حرفه دامپزشکی در کنترل این بیماری‌ها، تصریح می‌کند: «اگر چه سازمان دامپزشکی کشور مسئول کنترل و مبارزه با بیماری‌های فرامرزی دامی است، اما این سازمان نمی‌تواند به خودی خود و به تنهایی در این برنامه موفق و سربلند باشد. چراکه اجرای این برنامه نیاز به هماهنگی و همکاری بسیاری از ارگان‌ها در سطح یک کشور دارد و در سطح دنیا نیز یک همکاری و هماهنگی منسجم می‌طلبد که منجربه کنترل و ریشه‌کنی این بیماری‌ها و کمک به سلامت جهانی شود.»

حکیم مهر: آقای دکتر، تعریف بیماری‌های دامی فرامرزی چیست؟

بیماری‌های دامی فرامرزی بیماری‌های همه گیر بسیار مسری هستند که به سرعت می‌توانند در سراسر مرزهای ملی یک کشور گسترش پیدا کنند و به مرزهای کشورهای دیگر برسند و رخدادهای مختلفی را در سطح جهان و در نقاط جغرافیایی مختلف سبب شوند که نتیجه آن مرگ و میرهای بالاست.

حکیم مهر: خطر بیماری‌های دامی فرامرزی چقدر جدی است؟

یکی از مسائلی که به ویژه در سال‌های اخیر با آن روبرو بودیم، افزایش تعداد رخدادهای بیماری‌های فرامرزی حیوانات است. این مسئله خطرات و جوانب بسیاری دارد که از جمله مهمترین آن، تهدید امنیت غذایی است و درنهایت به سفره مردم برمی گردد. از سایر اثرات این بیماری‌ها می‌توان به اثرات اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی اشاره کرد. علاوه بر این اثرات که در نهایت در محیط‌های اقتصادی، زیست محیطی و امنیت غذایی نمود دارد، اثر دیگر بر روی سلامت انسان است. بسیاری از بیماری‌های مشترک بین انسان و دام عواقب جدی و مستقیم بر روی سلامت انسان‌ها دارند.

حکیم مهر: علت افزایش رخداد بیماری‌های فرامرزی چیست؟

از عواملی که بر بروی تغییر توزیع بیماری‌های حیوانی تاثیر گذاشته، می‌توان به تغییرات آب و هوایی، روند جهانی شدن و پیشرفت های علمی و تکنولوژیکی اشاره کرد که مورد آخر سبب شد انسان در برخورد و کارکردن با اجرام بیماری‌زا به ویژه ویروس‌ها، در کنار روش‌های علمی و تکنولوژیکی گسترده، خطراتی را مبنی‌بر انتشار و توزیع این بیماری‌ها ایجاد کند. مجموع این عوامل باعث افزایش این بیماری‌ها در سطح دنیا شده است.

 نکته دیگر اینکه خطر شیوع جدی این بیماری‌ها با افزایش تعداد دام و تراکم جمعیت دام در سیستم‌های تولید و پرورش دام و طیور بیشتر شده است. پیامدهای جدی اجتماعی و اقتصادی شیوع این بیماری‌ها می‌تواند باعث اختلال در بازارها و تجارت دام در سطح منطقه و بین‌الملل شود و ما این بیماری‌ها را جزء تهدیدات دائمی برای دامها و در نتیجه برای معیشت دامدارها تلقی می‌کنیم.

حکیم مهر: چه تهدیدی؟

این نوع تهدیدها تضعیف امنیت غذایی را به دنبال دارند و بهره‌وری دامپروری‌ها را کاهش می‌دهد که در نتیجه افزایش قیمت پروتئین‌ها و محصولات دامی را خواهیم داشت و تاثیرات جدی ان را به صورت مستقیم در سفره مردم ملاحظه خواهیم کرد. این تاثیرات می تواند به پیامدهای اجتماعی هم منجر شود.

حکیم مهر: بیماری‌های دامی فرامرزی شامل چه بیماری‌هایی هستند؟

نمونه‌ای از این بیماری ها که در سال‌های اخیر چندین‌بار در حوزه بیماری های دام همه‌گیر شدند، شامل آنسفالوپاتی اسفنجی شکل گاو، پلوروپونومی های های مسری گاو و لمپی اسکین در گاو هستند. لمپی اسکین در سراسر آفریقا توزیع شد و به سرعت به سمت خاورمیانه، آسیا و اروپا گسترش پیدا کرد. انتشار ویروس و توزیع این بیماری با نقل و انتقال غیر منظم و غیر برنامه‌ریزی شده دام‌ها بیشتر و در اقصی نقاط دنیا از جمله ایران ملاحظه شد و اثرات اقتصادی خود را هم به بار آورد.

بیماری مهم دیگر بیماری تب برفکی است که بسیاری از کشورهای آفریقا، آسیا و خاورمیانه درگیر این بیماری هستند. مثلا در کشور بریتانیا تاثیر اقتصادی تب برفکی بالغ بر 14 میلیارد دلار آمریکا برآورد شد. از جمله بیماری های مهم در صنعت طیور می توان به بیماری نیوکاسل و  آنفلوانزای فوق حاد پرندگان اشاره کرد که همه اینها در دنیا خسارات اقتصادی و بهداشتی زیادی را به بار آوردند و باعث بحران های مدیریتی و اجتماعی شدند. روی بازارهای منطقه و جهان تاثیرات خود را گذاشتند و کل دنیا را با بحرانهای جدی روبرو نمودند.

حکیم مهر: اجماع جهانی در مقابله با این بیماری ها چگونه بوده است؟

در دنیا سازمان هایی هستند که مسئولیت رصد این بیماری ها، ارائه آگاهی و هشدار به کشورها و کمک به آنها برای مبارزه و مقابله با این بیماری ها را با استفاده از شبکه ازمایشگاههای علمی خود به عهده دارند که می توان از آنها به سازمان خواروبار کشاورزی و سازمان جهانی بهداشت حیوانات نام برد. ازمایشگاهها و مراکز رفرانس نمونه هایش مانند پربرایت انگلستان ، سیراد فرانسه، وبریج انگلستان و ده ها ازمایشگاه در کشورهای دنیاست. این ارگان‌ها در این مورد بسیار فعال هستند و ضمن رصد این بیماری ها، به کشورهای دنیا کمک می‌کنند که در جهت مقابله و ریشه کنی این بیماری ها، اقدامات هماهنگ و یکسانی داشته باشند تا بتوانند با یک عزم جهانی در مقابل این بیماری ها ایستادگی و از عواقب و اثرات مضر آنها جلوگیری کنند.

به طور مثال برای بیماری طاعون نشخوارکنندگان کوچک یک استراتژی داشتند که در دنیا توصیه شد کشورها براساس نقشه راه ریشه کنی این بیماری تا سال ۲۰۳۰ اقدامات خود را برای کنترل و ریشه کنی این بیماری انجام دهند و انتظار دارند که این بیماری را تا سال 2030 در دنیا ریشه کن کنند. این بیماری از این جهت مهم است که نشخوارکنندگان کوچک حدود 70 کشور آفریقا، خاورمیانه و ایران را تحت تاثیر قرار داده و بسیار مسری است. این بیماری یک ضرر سالیانه یک و نیم تا دو میلیارد دلاری را در مناطقی که بیش از 80 درصد گوسفند و بز جهان و بیش از 330 میلیون نفر از فقیرترین مردم جهان را در خود دارد، سبب  شده است. امرار معاش بسیاری از افراد این مناطق با نشخوارکنندگان کوچک است.

این مثال‌ها نشان می‌دهد که ما باید به دنبال یک جمعیت سالم و دارا بودن امنیت غذایی باشیم که پیش شرط آن داشتن دام سالم است. دام سالم منجر به تولید پایدار غذای مقوی و در دسترس برای همه و همچنین کنترل بیماری‌های قابل انتقال بین دام و انسان و درنهایت کمک به بهداشت عمومی و محیط زیست می‌شود.

حکیم مهر: وضعیت مواجهه با این بیماری‌ها در ایران چگونه است؟

اگر چه سازمان دامپزشکی کشور مسئول کنترل و مبارزه با بیماری‌های فرامرزی دامی است، اما این سازمان نمی‌تواند به خودی خود و به تنهایی در این برنامه موفق و سربلند باشد. چراکه اجرای این برنامه نیاز به هماهنگی و همکاری بسیاری از ارگان‌ها در سطح یک کشور دارد و در سطح دنیا نیز یک همکاری و هماهنگی منسجم می‌طلبد که منجربه کنترل و ریشه‌کنی این بیماری‌ها و کمک به سلامت جهانی شود. این مهم در دنیا به اختصار به عنوان مفهوم سلامت واحد در نظر گرفته می‌شود. امروز One Health وارد ادبیات جهانی شده و منظور از آن این است که همه دستگاه‌ها و ارگان‌ها مسئول حرکت به سمت استراتژی واحد برای پیشگیری، کنترل و ریشه‌کنی بیماری‌ها هستند تا ما بتوانیم در مجموع به بهداشت عمومی دنیا کمک نموده و بر اساس استراتژی سلامت واحد عمل نماییم.

حکیم مهر: اهمیت و نقش رشته دامپزشکی در زمینه مقابله با تهدیدات بیماری‌های فرامرزی برای سلامت انسان چیست؟

اگر بخواهیم دو عامل را به عنوان تهدید عمده برای سلامت انسان در نظر بگیریم، یکی بیماری‌های زئونوز و مشترک بین انسان و دام و دیگری مقاومت ضدمیکروبی وسیعی است که متاسفانه در کشورهای مختلف دنیا در حال گسترش است. از طرفی بسیاری از بیماری‌های فرامرزی به طور طبیعی در میان حیوانات منتقل می‌شود و بعد انسان را آلوده می‌کند. براساس آمار انتشار یافته ازسوی OIE ما می‌توانیم ردپای بیش از 70 درصد بیماری‌های عفونی را که از دهه 1940 در انسان ظاهر شده در حیوانات از جمله حیات وحش شناسایی کنیم. نمونه اخیر آن فاجعه ویروس کرونا بود که در خفاش‌ها و بسیاری از پستانداران دیگر ردیابی شد. ویروس ابولا نیز به همین شکل بود و ابتدا در حیات وحش ردیابی شد. بسیاری از بیماری‌های ویروسی دیگر نیز یک بیماری منتقله بین حیوانات بوده که بعدا در انسان ظاهر شده و خسارات و فجایع بهداشتی و اقتصادی عمیقی را در جوامع مختلف به وجود آورده است.

بیماری دیگری که سابقه رخداد ان نشان دهنده اهمیت دامپزشکی در دنیاست، آنفلوانزای مرغی H5N1 است که گسترش سریع آن در جنوب شرقی آسیا در سال 2004 و بعد از آنجا به اروپا و آفریقا در سال 2005 یک نگرانی بزرگ در آن سال‌ها ایجاد کرد مبنی‌بر اینکه همه‌گیری آنفلوانزای انسانی ممکن است از طیور خانگی پدید آید. بیشتر از 60 کشور از جمله ایران تحت تاثیر این ویروس بودند و تلفات آن به بیش از 300 میلیون قطعه طیور رسید. تولیدکنندگان و افرادی که در بخش تولید صنعتی طیور بودند، ضررهای اقتصادی فراوانی دیدند. به طور مثال طبق گزارش‌های آن سال‌ها، ایالات متحده آمریکا 3.3 میلیارد دلار و مصر حدود 2.9 میلیارد دلار از این بیماری ضرر اقتصادی دیدند. ویروس دیگر آنفلوانزای H1N1 است که اپیدمی جهانی آنفلوانزای خوکی بوده که در سال 2009 انسان‌ها را نیز درگیر کرده و عواقب اقتصادی و بهداشتی فراوانی در آن سال‌ها ایجاد کرد.

اینها نمونه‌هایی هستند که اهمیت رشته و حرفه دامپزشکی را نشان می‌دهد و به ما می‌گوید که با یک روند افزایش نگران کننده رخدادهای بیماری‌های فرامرزی مواجهیم که ابتدا در بین حیوانات و بعد به شکل زئونوز وارد جمعیت انسانی شدند. در این میان، هم بخش درگیری حیوانات از نظر بهداشتی و هم بخش درگیری انسانی از نظر بهداشتی و اجتماعی برای ما حائز اهمیت است و نشان می‌دهد که حرفه دامپزشکی و سازمان دامپزشکی در دنیا و کشورهای مختلف چه ماموریت و مسئولیت‌های خطیری را بر عهده دارد.

غیر از بیماری‌های نوظهور، بیماری‌های بومی مشترک بین انسان و دام مثل تب مالت، سل و هاری همچنان به عنوان تهدید جدی برای سلامت انسان و حیوان و امنیت غذایی به ویژه در جوامع فقیر و آسیب‌پذیر و جزء خطرات امنیت غذایی محسوب می‌شود و با وجود گذشت دهه‌ها از وجود این بیماری‌ها و شناسایی آنها، هنوز به عنوان خطر محسوب می‌شوند و در بعضی سال‌ها رشد فزاینده‌ای را در بخشی از این بیماری‌ها در جمعیت انسانی داشتیم.

بیماری‌هایی که از طریق کنه منتقل می‌شود نیز از نوع بیماری‌های جدی هستند که می‌توانند خسارات تخمینی در حدود 18 میلیارد دلار ایجاد کنند و به صورت بالقوه در حیوانات و انسان عواقب بهداشتی و اقتصادی داشته باشند.

مقابله با این بیماری‌ها رسالت سازمان دامپزشکی کشور است که باید با هماهنگی سایر دستگاه‌ها و نهادهای موظف مرتبط در مسیر پیشگیری، کنترل و ریشه‌کنی این بیماری‌ها قرار گیرد و بتواند به راهبردهای خود که راهبردهای سازمان بهداشت جهانی دام است، برسد. یکی از ابتدایی‌ترین راهبردها این است که بتوانیم به مسیر انتقال از کنترل بیماری‌ها به ریشه‌کنی بیماری‌ها برسیم.

حکیم مهر: عامل دوم تهدید کننده سلامت انسان در کنار عامل اول که بیماریهای مشترک را نام بردید، چیست؟

مورد دومی که زنگ خطر جدی در دنیا به حساب می‌آید، مقاومت‌های ضد میکروبی یا اصطلاحا AMR  است که در سطح دنیا به شدت در حال گسترش است. این مقاومت‌های ضد میکروبی ما را به نوعی به دنیای پس از آنتی بیوتیک‌ها می‌برد، به شکلی که دیگر توان درمان عفونت‌های رایج را نداریم و باید به دنبال درمان‌های جدیدتری باشیم که ممکن است منجربه بیماری‌های طولانی مدت، ناتوانی و مرگ در انسان‌ها شود. طبق گزارش‌ها در حال حاضر سالیانه حدود 700 هزار نفر بر اثر عفونت‌های مقاوم به دارو جان خود را از دست می‌دهند و کشورهای بادرآمد پایین یا متوسط با بیشترین بار مقاومت به دارو روبرو هستند، چون در آنها هم عفونت‌ها و هم مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها در حال گسترش هستند و این مصرف بی رویه آنتی بیوتیک‌ها به این بحران جهانی دامن می‌زند.

ضد میکروب‌ها نه تنها برای حفظ سلامت انسان و حیوان بلکه به طور گسترده در تولید دام هم مورد استفاده قرار می‌گیرد. تخمین زده شده که اگر امروز هیچ اقدامی در خصوص AMR انجام نشود، تا سال 2050 عفونت‌های مقاوم به دارو سالانه جان حدود 10 میلیون نفر را خواهد گرفت و از نظر اقتصادی نزدیک به 100 تریلیون دلار خسارت برای دنیا به بار خواهد آورد. برای مقابله با این بحران نیز تقویت همکاری و هماهنگی‌های بین‌المللی و منطقه‌ای برای پیشگیری از بیماری‌های مشترک بین انسان و دام مهم است. ما باید بتوانیم بیماری‌ها را کنترل، پیشگیری و از ظهور و پدید آمدن آنها جلوگیری کنیم و در مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها نیز کنترل شده کار کنیم و از این طریق به جلوگیری از بحران AMR در سطح جهان کمک کنیم.

حکیم مهر: آیا انسان‌ها دخالتی در ایجاد بیماری‌های فرامرزی دارند؟

عواملی مانند تغییر اقلیم، تغییر در پوشش زمین و فعالیت‌های انسان‌ها در بحث جنگل‌زدایی باعث می‌شود که ما حیوانات را در برابر بیماری‌ها آسیب‌پذیرتر کنیم. تغییرات دما، سطوح رطوبت و غلظت گازها می‌تواند محرک رشد و سرعت تولید گیاهان، قارچ‌ها و حشرات شود. در نهایت تهدید جان حیوانات و همچنین انسان‌ها از عوارض فعالیت‌های بشر در سطح کره زمین است.

برخی از چشمگیرترین اثرات تغییر آب و هوا بر بیماری‌های حیوانی فرامرزی را می‌توانیم در میان حشرات ناقل مثل پشه‌ها، کنه‌ها، کک‌ها و مگس‌های خاکی ببینیم. اینها عامل انتقال ویروس‌هایی هستند که امروز هم می‌توانیم نمونه‌هایی از آن را ببینیم که در سطح دنیا در حال گسترش هستند. ازجمله آن می‌توان به ویروس دنگی اشاره کرد که ناقل آن یک پشه هست و اخیرا سرو صدا و درگیری‌های زیادی در سطح دنیا به وجود آورده است. بنابراین تغییرات آب و هوایی می‌تواند بر خطر انتقال، ظهور و گسترش خیلی از بیماری‌ها ازجمله بیماری‌های مشترک بین انسان و دام، بیماری‌های ویروسی و بیماری‌های منتقله تاثیر بگذارد. بنابراین تغییر اقلیم، تغییر شرایط محیطی و افزایش فشاری که انسان‌ها بر روی زمین ایجاد می‌کنند، نه تنها تولید و بهروه‌وری دام را تغییر می‌دهد، بلکه می‌تواند باعث توزیع ناقلین، پاتوژن‌ها و بیماری‌ها در رابطه با اکوسیستم انسان و حیوان در دنیا باشد. این گسترش ناقلین، الگوهای جدید اپیدمیولوژی ایجاد می‌کند و باعث گسترش بسیار ی از بیماری‌ها در مناطق مختلف دنیا می‌شود.

حکیم مهر: راهکار نهایی چیست؟

در شرایط کنونی حاکم بر دنیا، ما باید برای حرفه و رشته دامپزشکی اهمیت بیشتری قائل شویم و لازم است که سازمان دامپزشکی به عنوان متولی دامپزشکی کشور تقویت شود و با سایر دستگاه‌ها و نهادهای مسئول در کشور، هماهنگی بیشتری داشته باشد تا در نهایت بتوانیم به استراتژی سلامت واحد برسیم. متاسفانه در سال‌های گذشته، به جای کمک به حوزه مبارزه، کنترل و ریشه‌کنی بیماری‌ها، قدم‌هایی برداشته شده که دامپزشکی کشور را در  حوزه کنترل و ریشه‌کنی بیماری‌ها ضعیف کرده است. اگر یک مطالعه ساختاری روی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی که مسئول سلامت و بهداشت جمعیت انسانی است، داشته باشیم، می بینیم که وزارت بهداشت که ماموریت بهداشت و سلامت جامعه را بر عهده دارد، علاوه‌بر معاونت بهداشتی، معاونت سلامت و معاونت غذا و دارو، معاونتی دیگری تحت عنوان معاونت تحقیقات و فناوری دارد که بودجه بسیار خوبی برای حوزه مطالعات علمی و فناوری اختصاص داده است. در کنار آن، دانشگاه‌های علوم پزشکی در سراسر کشور وجود دارند که بخش بزرگی از سازمان تحقیقاتی و علمی وزارت بهداشت در حوزه بیماری‌ها و حوزه تامین بهداشت و سلامت کشور هستند.

متناظر با وزارت بهداشت در حوزه بیماری‌ها، ما سازمان دامپزشکی را در بخش دامی داریم که ماموریت‌های آن مشابه وزارت بهداشت است. در واقع وزارت بهداشت تامین سلامت انسان‌ها و سازمان دامپزشکی تامین سلامت دام را برعهده دارند. با وجود اهمیت سلامت دام و تاثیر آن بر اقتصاد، امنیت غذایی و سلامت انسان، اما کل سازمان دامپزشکی کشور از دو معاونت بهداشتی و تشخیص و درمان بهره می‌برد. ما نه مثل وزارت بهداشت معاونت تحقیقات و فناوری داریم و نه دانشکده‌های دامپزشکی در ماموریت سازمان دامپزشکی به شکل سیستماتیک و هماهنگ تعریف شده‌اند. اگر در دنیا هم مشابه سازی نماییم می بینیم بسیاری از مراکز بزرگ علمی دنیا مثل آزمایشگاه پربرایت انگلستان، انستیتو وبریج انگلستان و آزمایشگاه رفرانس بیماری ها در استرالیا، ایرلند، ایتالیا و... بازوهای علمی سازمان بهداشت جهانی دام در دنیا هستند. مثلا فعالیت اصلی موسسه سیراد در فرانسه تهیه و تامین سوش‌های واکسینال برای بیماری‌های دامی است و اینها نشان می‌دهد که در سطح بین المللی تا چه اندازه بازوهای علمی و تحقیقاتی و فناوری در اختیار مراجع مسئول بهداشتی در حوزه بهداشت دام است. بنابراین هم در سطح دنیا در حوزه مبارزه با بیماریهای دامی و هم در سطح کشورمان در حوزه مبارزه با بیماریهای انسانی و بهداشت عمومی ساختار قوی و کارامد مطالعاتی علمی و فناوری وجود دارد.

متاسفانه در ایران بخش تحقیقات، مطالعاتی علمی بیماری‌ها، مطالعات اپیدمیولوژیک بیماری‌ها، مطالعات آزمایشگاهی و ژنتیکی ویروس‌ها و اجرام، مطالعات واکسن و... در سازمان دامپزشکی به صورت ارگانیک تعریف شده نیست و از ابتدا تکیه سازمان دامپزشکی بر روی موسسه رازی و دانشکده ها بوده و وظیفه این موسسه بوده است. اگرچه نیاز نیست و باور نداریم که حتما ما بخواهیم این مراکز در بدنه سازمان باشند اما باید سوال کرد ایا در پلتفرم مبارزه، کنترل و ریشه کنی بیماریها و مقابله با تهدیدهای دیگر مثل AMR  حضور فعال در کنار سازمان دامپزشکی دارند؟

در بخش کشاورزی در وزارت جهاد کشاورزی برای هر بخش اجرایی، یک موسسه تحقیقاتی تعریف شده است که همه این موسسات تحقیقاتی در سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی متمرکز شده است. مثلا در حوزه آب و خاک موسسه تحقیقاتی آب و خاک و در حوزه شیلات موسسه تحقیقات شیلات داریم. در این میان موسسه تحقیقاتی متناظر با بیماری‌های دام و طیور که باید به بخش اجرا یعنی سازمان دامپزشکی کمک علمی فنی و تحقیقاتی و تامین واکسن نماید موسسه رازی بوده است. ماده 18 قانون سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی صراحتا می‌گوید که مطالعات علمی و تحقیقاتی در حوزه بیماری‌های دام و کنترل و ریشه‌کنی آن در موسسه رازی متمرکز شده است. لذا انتظار می‌رفت که این موسسه همچنان مثل گذشته با هدایت دامپزشکان به وظیفه اصلی خود که کمک به کنترل، مبارزه و ریشه‌کنی بیماری‌هاست، بپردازد. بدون کمک موسسه رازی، سازمان دامپزشکی به تنهایی قادر به انجام این سطح از مطالعات برای کمک به راهبردهای خود و سازمان بهداشت جهانی دام نخواهد بود.

حکیم مهر: به‌عنوان حرف آخر...

ما نیازمند یک انسجام و همگرایی بین بخش‌های مختلف دامپزشکی اعم از دانشکده‌های دامپزشکی، موسسه رازی، سازمان نظام دامپزشکی و بخش خصوصی با ماموریت‌های سازمان دامپزشکی کشور هستیم. زیر چتر این همگرایی جامع است که می‌توانیم کمک کنیم تا کشور از گام‌هایی که در گذشته در کنترل بیماریها برداشته و امروز صرفا در حال تکرار آنها هستیم، به سمت گام‌های جدیدتر حرکت کرده و به ریشه‌کنی بیماری‌ها و برنامه های مبارزه با AMR و  استراتژی سلامت واحد برسیم. اثرات ریشه‌کنی بیماری‌ها علاوه بر تاثیرات مثبت بر روی سلامت دام و انسان منجر به افزایش بهره‌وری در سیستم های پرورش و تولید دام وطیور و خواهد بود و با کاهش قیمت‌ها بر روی سفره مردم و معیشت و اقتصاد تاثیر می‌گذارد و فشار را از دوش مردم کم می‌کند. این مسئله کمک می کند تا در کنار ارگان‌های بهداشتی انسانی مثل وزارت بهداشت به مامورت سلامت واحد که یک ماموریت جهانی و ملی است، برسیم. در کنار این استراتژی ما باید یک استراتژی منطم در تربیت نیروی انسانی و تولید دانشمندان و رهبران اینده دامپزشکی باشیم. ما می توانیم مثل گذشته در مجامع بزرگ دامپزشکی دنیا، در سازمان بهداشت جهانی دام، در آزمایشگاههای رفرانس بزرگ دنیا، در کمیته های تخصصی OIE دانشمندان دامپزشک ایرانی داشته باشیم. ما باید بر جریان رهبری حوزه تحقیقات و فناوری و اجرا در حوزه بیماریها در دنیا تاثیرگذار باشیم.

حکیم مهر: ممنون از فرصتی که در اختیار ما قرار دادید.